1. PHƯỚC-THIỆN GIỮ-GIỚI (Sīlakusala)

Sīlakusala: Phước-thiện giữ-giới

• • Định nghĩa Sīla:

Sīlayati kāyavacīkammāni sammādahatīti sīlaṃ.

Trạng-thái nào giữ gìn cho thân và khẩu trong sạch do thân thiện-nghiệp và khẩu thiện-nghiệp, trạng-thái ấy gọi là giới.

Sīlacetanā: tác-ý giữ-giới đó là tác-ý tâm-sở (cetanā- cetasika) đồng sinh với dục-giới thiện-tâm tạo thân thiện-nghiệp (kāyakusalakamma) và khẩu thiện-nghiệp (vacīkusalakamma), đồng thời ngăn được thân hành-ác (kāyaduccarita) và khẩu nói-ác (vacīduccarita) không cho phát sinh.

Tác-ý giữ-giới (cetanāsīla) có phận sự giữ gìn thân và khẩu tránh xa thân hành-ác (kāyaduccarita) và khẩu nói-ác (vacīduccarita), thuộc về pháp-hành giới.

• • Định nghĩa khác:

Sīlayati kusaladhamme upadhāretīti sīlaṃ.

Trạng-thái nào có khả năng làm nền tảng cho các thiện-pháp phát sinh như định (samādhi), tuệ (paññā), giải-thoát (vimutti), giải-thoát tri-kiến (vimuttiñāṇa- dassana), trạng-thái ấy gọi là giới.

Sīlacetanā: tác-ý giữ-giới đó là tác-ý tâm-sở (cetanā- cetasika) đồng sinh với dục-giới thiện-tâm giữ gìn các điều-giới của mình được trong sạch và trọn vẹn để làm nền tảng, làm nơi nương nhờ cho pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ phát sinh, để cho mọi thiện-tâm phát sinh từ 8 dục-giới thiện-tâm, 5 sắc-giới thiện-tâm, 4 vô-sắc-giới thiện-tâm, cho đến 4 hoặc 20 siêu-tam-giới thiện-tâm đó là 4 hoặc 20 Thánh-đạo-tâm phát sinh.

Ví như mặt đất tốt màu mỡ làm nơi nương nhờ của các loài thực-vật, các loài sinh-vật, các loài chúng-sinh nhỏ lớn phát sinh và tăng trưởng.

Cũng như vậy, giới của mình trong sạch và trọn vẹn hoàn toàn làm nền tảng, làm nơi nương nhờ cho mọi thiện-tâm phát sinh và tăng trưởng.

Đức-Phật dạy:

“Iti sīlaṃ iti samādhi iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti, mahānisaṃso. Samādhi- paribhāvitā paññā mahapphalā hoti, mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati. Seyyathidaṃ kāmāsavā bhavāsavā avijjāsavā⁽¹⁾.”

Giới có như vậy, thiền-định có như vậy, trí-tuệ thiền- tuệ có như vậy.

• • Thiền-định do có giới trong sạch, nên có quả báu tam-giới, có quả báu siêu-tam-giới.
  • Trí-tuệ thiền-tuệ do có thiền-định vững chắc, nên có quả báu tam-giới, có quả báu siêu-tam-giới.

¹ Dī, Mahāvagga, Mahāparinibbānasutta, Ariyasaccakathāsutta.

• • Thánh-Đạo-tâm do có trí-tuệ thiền-tuệ siêu-tam- giới chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, nên giải thoát mọi phiền-não trầm-luân đó là dục-giới trầm-luân, kiếp sắc- giới, vô-sắc-giới trầm-luân, vô-minh trầm-luân.

Các thiện-pháp: dục-giới thiện-pháp, sắc-giới thiện- pháp, vô-sắc-giới thiện-pháp thuộc tam-giới thiện-pháp, cho đến siêu-tam-giới thiện-pháp cũng đều do nương nhờ nơi phước-thiện giữ-giới làm nền tảng, để phát sinh và tăng trưởng.

Phước-thiện giữ-giới là các loại giới nào?

Các loại giới

Trong Phật-giáo có 4 loại giới:

1. Bhikkhusīla: tỳ-khưu-giới.
2. Bhikkhunīsīla: tỳ-khưu-ni-giới .
3. Sāmaṇerasīla: sa-di-giới.
4. Gahaṭṭhasīla: tại-gia-giới.

Giải thích

1. Bhikkhusīla: tỳ-khưu-giới được Đức-Phật chế định được ghi trong bhikkhupātimokkhasīla gồm có 227 điều- giới, và được ghi trong TạnglLuật Pāḷi (Vinayapiṭaka- pāḷi) gồm có 91.805.036.000 điều-giới.
2. Bhikkhunisīla: tỳ-khưu-ni-giới được Đức-Phật chế định được ghi trong Bhikkhunīpātimokkhasīla gồm có 311 điều-giới.
3. Sāmaṇerasīla: sa-di-giới được Đức-Phật chế định gồm có 10 điều-giới sa-di, 10 điều-giới hoại phẩm-hạnh sa-di, 10 điều-giới hành phạt sa-di, 75 điều-giới thực-hành của sa-di, tỳ-khưu, 14 pháp-hành của sa-di.
4. Gahaṭṭhasīla: Tại-gia-giới là giới của người tại-gia.

Người tại-gia có những giới: ngũ-giới là thường-giới, và bát-giới Ājīvaṭṭhamakasīla cũng xem như là thường- giới chung cho tất cả mọi người tại-gia, không ngoại trừ một ai cả, dù có thọ-trì hoặc không thọ-trì 2 loại giới này, nếu người nào phạm điều-giới nào thì người ấy tạo ác-nghiệp điều-giới ấy, rồi phải chịu quả xấu quả khổ của ác-nghiệp ấy.

Ngoài 2 loại giới ấy ra, người tại-gia là cận-sự-nam, cận-sự-nữ có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, nếu người cận-sự-nam, cận-sự-nữ nào có khả năng thọ-trì bát-giới uposathasīla, cửu-giới uposathasīla, thập-giới của người tại-gia thì người ấy tạo được phước-thiện giữ gìn giới đặc biệt hơn ngũ-giới và bát-giới ājīvaṭṭhamakasīla.

Giải Thích 4 Loại Giới

1. Bhikkhusīla: Tỳ-khưu-giới

Bhikkhusīla: tỳ-khưu-giới là giới mà tỳ-khưu không phải thọ trì như giới của người tại-gia, cận-sự-nam (upāsaka) hoặc cận-sự-nữ (upāsikā).

Trong buổi lễ upasampadā: nâng đỡ vị sa-di giới-tử lên tỳ-khưu, do chư tỳ-khưu-Tăng có từ 5 vị tỳ-khưu thật trở lên tụ hội tại sīmā hành tăng-sự, có 2 - 3 Ngài Trưởng-lão luật-sư tụng ñatticatutthakammavācā, nghĩa là tụng 1 lần ñatti: tuyên-ngôn và 3 lần kammavācā: thành-sự-ngôn, đến lần thứ 3 chấm dứt, ngay khi ấy vị sa-di giới-tử trở thành bhikkhu: tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, và đồng thời có tỳ-khưu-giới gồm có 227 điều-giới hoàn toàn đầy đủ, 14 pháp-hành của vị tỳ-khưu, …

Vị tỳ-khưu mới (navaka bhikkhu) có thể ăn ở chung với chư tỳ-khưu, hành tăng-sự chung với chư tỳ-khưu.

Trở thành tỳ-khưu

Để trở thành vị tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, người nam giới-tử cần phải hội đầy đủ 5 chi- pháp thành-tựu tỳ-khưu (sampatti) là:

1. Vatthusampatti: sa-di giới-tử hợp với Luật.
2. Ñattisampatti: tụng ñatti đúng theo văn phạm Pāḷi.
3. Anusāsanasampatti: tụng kammavācā đúng theo văn phạm Pāḷi.
4. Sīmāsampatti: chỗ ranh giới sīmā hoàn toàn đúng theo Luật.
5. Purisasampatti: chư tỳ-khưu-Tăng hội đầy đủ để hành tăng-sự.

Đó là 5 chi-pháp đúng theo Tạng Luật Pāḷi trong bộ Cūḷavaggaṭṭhakathāpāḷi.

Giảng giải 5 chi-pháp trở thành tỳ-khưu

1. Vatthusampatti: Sa-di giới-tử hợp với Luật:

Sa-di giới-tử là người nam đủ 20 tuổi kể từ khi đầu thai hoặc hơn 20 tuổi, là người không có tật nguyền, cũng không thuộc vào 13 hạng người có lỗi cấm trở thành tỳ-khưu.⁽¹⁾

Nếu sa-di giới-tử là người nam chưa đủ 20 tuổi, hoặc có tật nguyền, hoặc thuộc vào 1 trong 13 hạng người có lỗi cấm trở thành tỳ-khưu, thì gọi là vatthuvippatti: sa-di giới-tử không hợp với Luật.

2. Ñattisampatti: Tụng ñatti (tuyên-ngôn) đúng theo văn phạm Pāḷi::

Ngài Trưởng-lão luật sư là vị thông thạo văn phạm Pāḷi, rành rẽ về cách hành tăng-sự, tụng ñatti (tuyên-

¹ Tìm hiểu trong quyển “Gương Bậc Xuất-Gia”, cùng soạn giả.

ngôn) 1 lần từng nguyên âm, từng phụ âm từng chữ đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và đúng theo 10 byañjanabuddhi.

Nếu Ngài Trưởng-lão luật sư không hiểu biết rõ văn phạm Pāḷi, tụng ñatti (tuyên-ngôn) 1 lần không đúng từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ không đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và không đúng theo 10 byañjanabuddhi thì gọi là ñattivippatti: tụng tuyên ngôn không đúng theo văn phạm Pāḷi.

3. Anussāsanasampatti: Tụng kammavācā thành-sự- ngôn đúng theo văn phạm Pāḷi.

Ngài Trưởng-lão luật sư là vị thông thạo văn phạm Pāḷi, rành rẽ về cách hành tăng-sự, tụng kammavācā (thành-sự-ngôn) 3 lần từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và đúng theo 10 Byañjanabuddhi.

Nếu Ngài Trưởng-lão luật sư không hiểu biết rõ văn phạm Pāḷi, tụng kammavācā (thành-sự-ngôn) 3 lần từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ không đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và không đúng theo 10 byañjanabuddhi, thì gọi là anussāsanavippatti: thành- sự-ngôn không đúng theo văn phạm Pāḷi.

4. Sīmāsampatti: Ranh-giới Sīmā đúng theo Luật: Sīmā là ranh giới có diện tích không lớn quá 3 do-

tuần, cũng không nhỏ quá không đủ cho 21 vị tỳ-khưu ngồi cách nhau hatthapāsa (2 cùi tay và 1 gang), để hành các tăng-sự, xung quanh chu vi ranh giới Sīmā có đầy đủ các dấu nimitta.

Sīmā là một nơi riêng biệt để chư tỳ-khưu-Tăng từ 4-5 vị trở lên hội họp hành các loại tăng-sự uposathakamma, tụng ñatti kammavācā, …

Nếu ranh-giới Sīmā không đúng theo Tạng Luật Pāḷi mà Đức-Phật đã chế định và ban hành, nghĩa là ranh- giới Sīmā không làm đúng theo Tạng Luật Pāḷi thì gọi là sīmāvippatti: ranh-giới Sīmā không đúng theo Luật.

Sīmā là ranh giới chu vi rõ rệt, khi chư tỳ-khưu-Tăng hành tăng-sự cần phải ngồi cách nhau trong hatthapāsa (2 cùi tay và 1 gang), sīmā có tầm quan trọng trong Phật- giáo, bởi vì sīmā là nơi thành-tựu tỳ-khưu, cũng là nơi để thành-tựu các pháp-hành tăng-sự khác trong Phật-giáo.

5. Purisasampatti: Chư tỳ-khưu-Tăng đủ số lượng hành tăng-sự:

Đức-Phật cho phép làm lễ upasampadā: lễ nâng đỡ vị sa-di giới-tử lên vị tỳ-khưu tại trung Ấn-độ (majjhima- padesa) cần phải có ít nhất 10 vị tỳ-khưu thật, hay nhiều hơn càng tốt.

Ngoài trung Ấn-độ ra, các tỉnh nơi biên địa, kể cả các nước khác, Đức-Phật cho phép làm lễ upasampadā cần phải có ít nhất 5 vị tỳ-khưu thật, hay nhiều hơn càng tốt.

Chư tỳ-khưu-Tăng gồm có đủ số lượng cần thiết hội họp tại sīmā, hành tăng-sự, có 3 hoặc 2 hoặc 1 Ngài Trưởng-lão luật sư tụng ñatticatutthakammavācā, tụng 1 lần ñatti và tiếp theo tụng 3 lần kammavācā, gọi là ñatticatutthakammavācā để thành tựu lễ nâng đỡ vị nam sa-di giới-tử trở thành vị tỳ-khưu đúng theo Tạng Luật Pāḷi mà Đức-Phật đã ban hành.

Vị tỳ-khưu mới (navakabhikkhu) ấy trở thành 1 trong tứ chúng: tỳ-khưu, tỳ-khưu-ni, cận-sự-nam, cận-sự-nữ của Đức-Phật Gotama.

Nếu chư tỳ-khưu-Tăng không có đủ số lượng cần thiết, nghĩa là tại trung Ấn-độ, không có đủ 10 vị tỳ-khưu thật, hoặc tại các tỉnh biên địa, kể cả các nước khác

không có đủ 5 vị tỳ-khưu thật để hành tăng-sự, làm lễ upasampadā ấy thì gọi là purisavippatti: chư tỳ-khưu- Tăng không đủ số lượng hành tăng-sự.

* Trường hợp tuy có nhiều vị tỳ-khưu hội họp tại sīmā, nhưng trong số tỳ-khưu ấy phần đông là tỳ-khưu không thật, còn lại số tỳ-khưu thật không có đủ số lượng cần thiết 5 vị tỳ-khưu thật, thì cũng gọi là purisavippatti: chư tỳ-khưu-Tăng hội không đủ số lượng hành tăng-sự.

Trong trường hợp lễ upasampadā: nâng đỡ vị nam sa-di giới-tử lên tỳ-khưu ấy hội đủ 5 chi-pháp sampatti là vatthusampatti ñattisampatti, anusāsanasampatti, sīmāsampatti, purisasampatti thì lễ nâng đỡ vị nam sa-di giới-tử lên tỳ-khưu được thành-tựu, nên vị nam sa-di giới-tử trở thành vị tỳ-khưu thật.

Nhưng nếu trong buổi lễ upasampadā nâng đỡ vị nam sa-di giới-tử lên tỳ-khưu ấy, có 1 trong 5 chi-pháp vippatti là vatthuvippatti, ñattivippatti, anusāsanavippatti, sīmāvippatti, purisavippatti thì lễ upasampadā ấy không thành tựu, nên vị nam sa-di giới-tử không trở thành vị tỳ-khưu thật, dù biết hay không biết cũng không phải là vị tỳ-khưu thật trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Trở thành tỳ-khưu thật

Nam sa-di giới-tử nào trong cuộc lễ upasampadā nếu có đầy đủ 5 chi-pháp sampatti là vatthusampatti, ñatti- sampatti, anusāsanasampatti, sīmāsampatti, purisa- sampatti, khi Ngài Trưởng-lão luật sư tụng ñatti- catutthakammavācā xong, thì lễ upasampadā ấy được thành tựu, vị nam sa-di giới-tử ấy trở thành tỳ-khưu thật, ngay lúc ấy, vị tỳ-khưu mới (navakabhikkhu) có đầy đủ 227 điều-giới của tỳ-khưu như các tỳ-khưu khác, có 14 pháp hành của tỳ-khưu, …

Tỳ-khưu mới có thể sinh hoạt chung với các tỳ-khưu khác như ăn ở, hành tăng-sự chung với các tỳ-khưu khác.

Không trở thành tỳ-khưu thật

Nam sa-di giới-tử nào trong cuộc lễ upasampadā, nếu có 1 trong 5 chi-pháp vippatti là vatthuvippatti, ñatti- vippatti, anusāsanavippatti, sīmāvippatti, purisavippatti, dù khi Ngài Trưởng-lão luật sư tụng ñatticatuttha- kammavācā xong, cuộc lễ upasampadā ấy vẫn không được thành tựu, vị nam sa-di giới-tử ấy không trở thành tỳ-khưu thật đúng theo Tạng Luật Pāḷi, nên không có 227 điều-giới của tỳ-khưu như các tỳ-khưu khác, không có 14 pháp-hành của tỳ-khưu.

Nếu gọi là tỳ-khưu thì chỉ là tên tỳ-khưu mà thôi, (không phải là tỳ-khưu thật), bởi vì, cuộc lễ nâng đỡ lên tỳ-khưu (upasampadā) ấy không thành tựu.

Vị tỳ-khưu đầu tiên trong Phật-giáo

Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian vào ngày rằm tháng tư (âm-lịch) tại cội Đại-Bồ-đề trong khu rừng Uruvelā (nay gọi là Buddhagayā), đến ngày rằm tháng 6, Đức-Phật Gotama ngự đến khu rừng phóng sinh nai gọi là Isipatana, gần kinh-thành Bārāṇasī, nơi ấy có nhóm 5 tỳ-khưu là Ngài Đại-Trưởng-lão Koṇḍañña, Ngài Vappa, Ngài Bhaddiya, Ngài Mahānāma, Ngài Assaji.

Vào buổi chiều ngày rằm tháng 6, Đức-Phật Gotama lần đầu tiên thuyết bài kinh Dhammacakkappavattana- sutta: Kinh chuyển-pháp-luân tế độ nhóm 5 tỳ-khưu ấy.

Sau khi nghe Đức-Phật Gotama thuyết giảng bài Kinh chuyển-pháp-luân xong, nhóm 5 tỳ-khưu phát sinh đại- thiện-tâm vô cùng hoan-hỷ trong lời dạy của Đức-Phật.

Trong nhóm 5 tỳ-khưu ấy, chỉ có Ngài Đại-Trưởng-

lão Koṇḍañña là vị đầu tiên chứng ngộ chân-lý tứ Thánh- đế y theo Đức-Phật, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đầu tiên trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, nên Ngài có tên mới là “Aññāsikoṇḍañña”.

Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña kính xin Đức- Phật cho phép xuất gia trở thành sa-di, tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Đức-Phật có Phật-nhãn thấy rõ, biết rõ phước-duyên của Ngài Đại-Trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña có đầy đủ 8 thứ vật dụng cần thiết của tỳ-khưu được thành-tựu do quả phước như thần-thông, nên Đức-Phật đưa bàn tay phải, chỉ bằng ngón trỏ mà truyền dạy rằng:

“Ehi bhikkhu! Svākkhāto dhammo cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakariyāya.”

• “Này Aññāsikoṇḍañña! Con hãy đến với Như-lai, con trở thành tỳ-khưu theo ý nguyện, Chánh-pháp mà Như-lai đã thuyết giảng hoàn hảo ở phần đầu, phần giữa, phần cuối. Con hãy nên cố gắng tinh-tấn hành phạm-hạnh cao thượng, để chứng đắc A-ra-hán Thánh- đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.”

Đức-Phật truyền dạy vừa chấm dứt, ngay khi ấy, hình tướng cũ của Ngài đại-trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña biến mất, thay vào tăng tướng mới đạo mạo là vị tỳ-khưu có đầy đủ 8 thứ vật dụng cần thiết của tỳ-khưu được thành- tựu do quả phước như thần thông.

Vị tỳ-khưu có tăng tướng trang nghiêm, lục môn thanh-tịnh như vị tỳ-khưu có 60 hạ.

Như vậy, Ngài đại-trưởng-lão Aññāsikoṇḍañña là vị tỳ-khưu đầu tiên trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Trở thành tỳ-khưu theo cách “Ehi bhikkhūpasampadā” này chỉ có từ Đức-Phật mà thôi.

Về sau, Đức-Phật cho phép chư tỳ-khưu làm lễ xuất gia cho nam giới-tử trở thành tỳ-khưu theo cách tụng “ñatticatutthakammūpasampadā” nghĩa là tụng 1 lần ñatti: tuyên-ngôn và 3 lần kammavācā: thành-sự-ngôn.

Cách ñatticatutthakammūpasampadā này được duy trì từ thời Đức-Phật còn hiện hữu trên thế gian, và sau khi Đức-Phật Gotama đã tịch diệt Niết-bàn vẫn còn được duy trì cho đến ngày nay trong các nước theo truyền thống Phật-giáo nguyên-thuỷ Theravāda như nước Srilankā (Tích-Lan), nước Myanmar (Miến-Điện), nước Thái-Lan, nước Kampuchia, nước Lào, Phật-giáo nguyên-thuỷ Theravāda tại Việt-Nam,…

Bhikkhusīla: Tỳ-khưu-giới

Giới của tỳ-khưu gồm có 227 điều-giới, chia ra làm 8 loại giới:

1. Giới Pārājika gồm có 4 điều-giới.
2. Giới Saṃghādisesa gồm có 13 điều-giới.
3. Giới Aniyata gồm có 2 điều-giới.
4. Giới Nissaggiya gồm có 30 điều-giới.
5. Giới Suddha pācittiya gồm có 92 điều-giới.
6. Giới Pāṭidesanīya gồm có 4 điều-giới.
7. Giới Sekhiya gồm có 75 điều-giới.
8. Điều Adhikaraṇasamatha gồm có 7 điều.

Trong 8 loại giới này phân chia ra 7 loại āpatti:

1. Pārājika āpatti: Sự phạm điều-giới pārājika.
2. Saṃghādisesa āpatti: Sự phạm điều-giới saṃghādisesa.
3. Thullaccaya āpatti: Sự phạm điều-giới thullaccaya.
4. Pācittiya āpatti: Sự phạm điều-giới pācittiya.

5. Pāṭidesaniya āpatti: Sự phạm điều-giới pāṭidesaniya.
6. Dukkaṭa āpatti: Sự phạm điều-giới dukkaṭa.
7. Dubbhāsita āpatti: sự phạm điều-giới dubbhāsita. Trong 7 loại āpatti này phân chia ra làm 2 loại:

• Garuka āpatti là phạm điều-giới nặng gồm có 2 loại là pārājika āpatti và saṃghādisesa āpatti.

Sở dĩ 2 loại āpatti này gọi là āpatti nặng là vì tỳ-khưu nào đã phạm điều-giới này, tỳ-khưu ấy không thể sám hối được.

• Nếu vị tỳ-khưu nào phạm điều-giới pārājika (bại hoại phẩm-hạnh) này thuộc āpatti nặng thì vị tỳ-khưu ấy đã bị bại hoại phẩm-hạnh tỳ-khưu của mình rồi, không còn là tỳ-khưu nữa, phải hoàn tục trở thành cận-sự-nam hoặc xuống trở thành vị sa-di suốt đời, mà không được phép xuất gia trở thành tỳ-khưu được nữa.

Nếu tỳ-khưu nào đã phạm điều-giới pārājika ấy rồi mà không chịu hoàn tục trở thành người cận-sự-nam thì gọi là tỳ-khưu dussīla, tỳ-khưu phá giới, tỳ-khưu không có giới.

• Nếu vị tỳ-khưu nào đã phạm 1 trong 13 điều-giới saṃghādisesa thuộc về āpatti nặng này thì vị tỳ-khưu ấy tuy vẫn còn là tỳ-khưu nhưng là tỳ-khưu phạm điều-giới saṃghādisesa phải chịu hành phạt theo luật của Đức- Phật đã chế định.

Để thoát ra khỏi sự phạm điều-giới saṃghādisesa, vị tỳ-khưu ấy cần phải đến trình chư tỳ-khưu-Tăng biết, rồi xin chịu hành phạt đúng theo các pháp-hành mà Đức- Phật đã chế-định và ban hành đến chư tỳ-khưu phạm điều-giới saṃghādisesa.

• Xin thọ parivāsakamma xong, tiếp theo

• Xin thọ mānattakamma xong, tiếp theo
• Xin hành abbhāna.

• Nếu vị tỳ-khưu nào biết mình đã phạm điều-giới saṃghādisesa nào, khi ấy, đến trình với vị tỳ-khưu khác, không có tác-ý che giấu sự phạm điều-giới saṃghā- disesa ấy của mình qua cách đêm, thì vị tỳ-khưu ấy không cần xin thọ parivāsakamma. Vị tỳ-khưu ấy cần phải đến trình với chư tỳ-khưu-Tăng, xin thọ mānatta- kamma, rồi thực-hành mānattakamma suốt 6 đêm.
• Nếu vị tỳ-khưu nào đã phạm điều-giới saṃghādisesa nào, rồi có tác-ý che giấu sự phạm điều-giới saṃghā- disesa ấy của mình qua thời gian cách bao nhiêu đêm, thì vị tỳ-khưu ấy phải xin thọ parivāsakamma, rồi thực- hành parivāsakamma suốt bấy nhiêu đêm đủ xong rồi. Vị tỳ-khưu ấy cần phải đến trình với chư tỳ-khưu-Tăng, xin thọ mānattakamma, rồi thực-hành mānattakamma suốt 6 đêm.

Trong suốt khoảng thời gian vị tỳ-khưu phạm điều- giới saṃghādisesa ấy, bị hành phạt, thực-hành parivāsa- kamma và mānattakamma, vị tỳ-khưu phạm điều-giới ấy không được phép ăn ở sinh hoạt chung với chư tỳ-khưu bình thường khác.

Sau khi thực-hành mānattakamma suốt 6 đêm xong rồi, vị tỳ-khưu ấy kính thỉnh chư tỳ-khưu-Tăng có ít nhất 21 vị tỳ-khưu thật tụ hội tại sīmā, vị tỳ-khưu ấy xin thọ hành abbhānakamma.

Ngài Trưởng-lão luật sư tụng abhānakammavācā xong, khi ấy vị tỳ-khưu ấy mới thoát ra khỏi sự phạm giới saṃghādisesa ấy, và được phép trở lại sinh hoạt chung với chư tỳ-khưu-Tăng, như ăn ở chung, hành tăng-sự chung với chư tỳ-khưu như trước.

• Lahuka āpatti là phạm điều-giới nhẹ gồm có 5 loại āpatti còn lại là thullaccaya āpatti, pācittiya āpatti, pāṭidesaniya āpatti, dukkaṭa āpatti, dubbhāsita āpatti.

Sở dĩ 5 loại āpatti này gọi là āpatti nhẹ là vì tỳ-khưu nào đã phạm các điều-giới nhẹ này, tỳ-khưu ấy có thể sám hối được, để cho giới của tỳ-khưu ấy được trong sạch trở lại.

Nếu tỳ-khưu nào phạm điều-giới thuộc về āpatti nhẹ nào, và 14 pháp hành nào của tỳ-khưu thì vị tỳ-khưu ấy phải đến gặp một vị tỳ-khưu khác không phạm āpatti nhẹ giống với mình, xin làm lễ sám hối āpatti ấy với vị tỳ-khưu khác đúng theo luật của Đức-Phật đã chế định.

Sau khi làm lễ sám hối xong, vị tỳ-khưu ấy có giới của vị tỳ-khưu trở lại như trước.

• Nếu tỳ-khưu nào đã có tác-ý phạm āpatti nhẹ nào và 14 pháp-hành của tỳ-khưu, mà không chịu làm lễ sám hối āpatti nhẹ ấy với một vị tỳ-khưu khác thì gọi tỳ- khưu ấy là tỳ-khưu ālajjī: tỳ-khưu không biết hổ-thẹn mình phạm giới.

2. Bhikkhunīsīla: Tỳ-khưu-ni-giới

Bhikkhunīsīla: Tỳ-khưu-ni-giới là giới mà tỳ-khưu-ni không phải thọ trì như giới của người tại-gia, cận-sự- nam (upāsaka) hoặc cận-sự-nữ (upāsikā).

Giới của tỳ-khưu-ni gồm có 311 điều-giới, v.v… được hoàn toàn đầy đủ cùng một lúc trong cuộc lễ upasampadā khi nữ giới-tử trở thành tỳ-khưu-ni. được thành-tựu cùng một lúc trong lễ xuất gia.

Trở thành tỳ-khưu-ni

Để trở thành tỳ-khưu-ni, người nữ giới-tử cần phải hội đầy đủ 5 chi-pháp sampatti là vatthusampatti, ñattisampatti, anusāsanasampatti, sīmāsampatti, purisa- sampatti, đúng theo Chú-giải Tạng Luật, bộ Cūḷa- vaggaṭṭhakathāpāḷi cũng như nam giới-tử.

Cách trở thành tỳ-khưu-ni

Trước khi làm lễ upasampadā để trở thành tỳ-khưu- ni, nữ giới-tử là sikkhāmānā có 20 tuổi trở lên đã thực- hành giữ gìn 6 điều-giới hoàn toàn trong sạch và đầy đủ suốt 2 năm (trong thời gian thực-hành 6 điều-giới ấy, nếu phạm giới nào thì phải bắt đầu trở lại).

Khi nữ giới-tử Sikkhāmānā hành 6 điều-giới đủ 2 năm rồi, được phép làm lễ upasampadā nâng đỡ lên tỳ-khưu- ni có 2 giai đoạn:

1. Giai đoạn đầu: Giới-tử Sikkhāmānā đến trình chư tỳ-khưu-ni-Tăng hội họp hành tăng-sự tại nơi sīmā, vị Trưởng-lão tỳ-khưu-ni luật sư tụng 1 lần ñatti (tuyên- ngôn) và tiếp theo tụng 3 lần kammavācā (thành-sự- ngôn) gọi là ñatticatutthakammavācā, tiếp theo
2. Giai đoạn cuối: Giới tử tỳ-khưu-ni ấy đến trình chư tỳ-khưu-Tăng hội họp hành tăng-sự tại sīmā, Ngài Trưởng-lão luật sư tụng 1 lần ñatti (tuyên-ngôn) và tiếp theo tụng 3 lần kammavācā (thành-sự-ngôn) gọi là ñatticatutthakammavācā.

Như vậy, nữ giới-tử sikkhāmānā trở thành tỳ-khưu-ni cần phải được hành tăng-sự giữa chư tỳ-khưu 2 phái: chư tỳ-khưu-ni-Tăng trước và chư tỳ-khưu-Tăng sau, mỗi phái đều tụng ñatticatutthakammavācā gồm đủ 8 lần, nên gọi là aṭṭhavācīkūpasampadā.

Sau khi chư tỳ-khưu 2 phái mà mỗi phái tụng Ñatti-

catutthakammavācā gồm có 8 lần xong gọi là aṭṭhavācīkūpasampadā xong, nữ giới-tử tỳ-khưu-ni ấy trở thành tỳ-khưu-ni, đồng thời ngay khi ấy, vị tỳ-khưu- ni mới có đầy đủ 311 điều-giới của tỳ-khưu-ni và các pháp-hành như các tỳ-khưu-ni khác, v.v…

Bhikkhunīsīla: Tỳ-khưu-ni-giới

Giới của tỳ-khưu-ni gồm có 311 điều-giới, chia làm 7 loại giới:

1. Giới Pārājika gồm có 8 điều-giới.
2. Giới Saṃghādisesa gồm có 17 điều-giới.
3. Giới Nissaggiya gồm có 30 điều-giới.
4. Giới Suddha pācittiya gồm có 166 điều-giới.
5. Giới Pāṭidesanīya gồm có 8 điều-giới.
6. Giới Sekhiya gồm có 75 điều-giới.
7. Điều Adhikaraṇasamatha gồm có 7 điều.

Trong 7 loại giới này phân chia có 7 loại āpatti:

1. Pārājika āpatti: sự phạm điều-giới pārājika.
2. Saṃghādisesa āpatti: sự phạm điều-giới saṃghādisesa.
3. Thullaccaya āpatti: sự phạm điều-giới thullacaya.
4. Pācittiya āpatti: sự phạm điều-giới pācittiya.
5. Pāṭidesaniya āpatti: sự phạm điều-giới pāṭidesaniya
6. Dukkaṭa āpatti: sự phạm điều-giới dukkaṭa.
7. Dubbhāsita āpatti: sự phạm điều-giới dubbhāsita. Trong 7 loại āpatti này phân chia ra làm 2 loại:
   • Garuka āpatti là phạm điều-giới nặng gồm có 2

loại là pārājika āpatti và saṃghādisesa āpatti.

Sở dĩ 2 loại āpatti này gọi là āpatti nặng là vì tỳ-khưu- ni nào đã phạm điều-giới này, tỳ-khưu-ni ấy không thể sám hối được, …

• • Lahuka āpatti là phạm điều-giới nhẹ gồm có 5 loại

āpatti còn lại là thullaccaya āpatti, pācittiya āpatti, pāṭidesaniya āpatti, dukkaṭa āpatti, dubbhāsita āpatti.

Sở dĩ 5 loại āpatti này gọi là āpatti nhẹ là vì tỳ-khưu- ni nào đã phạm các điều-giới nhẹ này, tỳ-khưu-ni ấy có thể sám hối được, để cho giới của tỳ-khưu-ni ấy được trong sạch trở lại.

* Tỳ-khưu-ni đầu tiên

Đức-Phật Gotam chỉ có 45 hạ trên cõi người mà thôi.

Vào hạ thứ 5, Đức-Phật cùng với chư Đại-đức tỳ-khưu Tăng an cư nhập hạ tại giảng đường Kuṭāgāra trong khu rừng lớn gần kinh-thành Vesāli.

Khi ấy, bà Mahāpajāpatigotamī cùng với 500 cận-sự- nữ dòng Sakya tự cạo đầu, mặc y giống như bậc xuất gia, đi chân không từ kinh-thành Kapilavatthu đến kinh- thành Vesāli, đứng khóc trước cổng giảng đường Kuṭāgāra bởi vì tủi thân do Đức-Phật chưa cho phép người nữ xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni trong giáo-pháp của Đức-Phật.

Ngài Trưởng-lão Ānanda đi ra cổng gặp bá-mẫu Mahā- pajāpatigotamī mới biết rõ ý nguyện của bá-mẫu, nên trở vào hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, kính xin Đức-Thế- Tôn cho phép người nữ được xuất gia trở thành tỳ-khưu- ni trong giáo-pháp của Đức-Thế-Tôn.

Đức-Thế-Tôn truyền dạy rằng:

“Nếu Nhũ-mẫu Mahāpajāpatigotamī chấp thuận 8 trọng pháp (garudhamma) thì đó là sự xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni của Nhũ-mẫu.”

Ngài Trưởng-lão Ānanda trở ra thưa lại cho bá-mẫu biết rõ 8 trọng pháp (garudhamma) ấy⁽¹⁾. Bá-mẫu Mahā- pajāpatigotamī vô cùng hoan-hỷ chấp thuận 8 trọng pháp (garudhamma) ấy và nghiêm chỉnh thực-hành đầy

¹ Xem đầy đủ trong quyển “Gương Bậc Xuất-Gia”, cùng soạn giả.

đủ trọn vẹn cho đến trọn đời.

Đó là sự xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni của bà Mahā- pajāpatigotamī, còn 500 cận-sự-nữ dòng Sakya lần đầu tiên do chư tỳ-khưu-Tăng hành tăng-sự theo cách tụng ñatticatutthakammavācā.

Từ đó về sau, xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni do chư tỳ- khưu 2 phái: chư tỳ-khưu-ni-Tăng tụng ñatti- catutthakammavācā trước và tiếp theo chư tỳ-khưu-Tăng tụng ñatticatutthakammavācā sau, gồm đủ 8 lần, theo cách aṭṭhavācīkūpasampadā.

Như vậy, tỳ-khưu-ni-Tăng hiện hữu trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, bắt đầu từ hạ thứ 5 của Đức-Phật. Theo   bản          dịch  bộ      Thera Therīgāthā bằng tiếng

Myanmar phần lời nói đầu, đoạn “Tỳ-khưu-ni-Tăng bắt

đầu và kết thúc”.

Bà Mahāpajāpatigotamī là vị tỳ-khưu-ni đầu tiên trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama và tiếp theo 500 cận-sự-nữ dòng Sakya cũng là 500 vị tỳ-khưu-ni.

Như vậy, tỳ-khưu-ni-Tăng bắt đầu từ hạ thứ 5 của Đức-Phật, và tỳ-khưu-ni-Tăng được tăng trưởng càng ngày càng đông được duy trì sau khi Đức-Phật Gotama tịch diệt Niết-bàn, về sau còn duy trì cho đến thời-kỳ kết tập Tam-tạng Pāḷi và Chú-giải Pāḷi lần thứ tư tại Đảo quốc Srilankā, Phật-lịch 450 năm sau Đức-Phật Gotama tịch diệt Niết-bàn.

Theo bản dịch bộ Thera Therīgāthā bằng tiếng Myanmar này, các Ngài Trưởng-lão nhận định trong phần lời nói đầu rằng:

“Vào khoảng thời gian sau 500 năm, Đức-Phật Gotama tịch diệt Niết-bàn, tỳ-khưu-ni-Tăng không còn nữa⁽¹⁾.”

¹ Bộ Thera Therīgāthā tiếng Myanmar, phần nói đầu, đoạn “Tỳ-khưu-ni- Tăng bắt đầu và kết thúc” trang 10.

3. Sāmaṇerasīla: Sa-di-giới

Sāmaṇerasīla: giới sa-di là giới mà vị sa-di không phải thọ trì như giới của người tại-gia, cận-sự-nam (upāsaka) hoặc cận-sự-nữ (upāsikā).

Sa-di-giới được hoàn toàn đầy đủ đó là 10 điều-giới của sa-di, 10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di, 10 pháp hành-phạt của sa-di, 75 điều-giới thực-hành của sa-di, 14 pháp-hành của sa-di, … được thành-tựu cùng một lúc trong lễ xuất gia khi thọ phép quy-y Tam-bảo xong.

Nghi thức xuất gia trở thành sa-di

Người cận-sự-nam dưới 20 tuổi có nguyện vọng muốn xuất gia trở thành sa-di trong giáo-pháp của Đức- Phật Gotama. Người cận-sự-nam ấy phải được cha mẹ hoặc người thân nhân cho phép, rồi đến đảnh lễ Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ xin phép xuất gia trở thành sa-di.

Sau khi được Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ cho phép, người nam giới-tử ấy thực-hành theo tuần tự:

1. Kesacchedana: Vị tỳ-khưu làm lễ cạo tóc cho giới- tử chuẩn bị sẵn sàng xuất gia.
2. Kāsāyacchādana: Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ trao y cà sa đến giới-tử mặc.
3. Saraṇadāna: Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ truyền dạy, hướng dẫn phép quy-y Tam-bảo cho giới-tử.

Phép quy-y Tam-bảo

Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ là vị thông thạo văn phạm Pāḷi đọc từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và đúng theo 10 byañjanabuddhi, truyền dạy, hướng dẫn đúng phép quy- y Tam-bảo.

Đảnh lễ Đức-Phật

Namo tassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa.

(3 lần)

Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn ấy, Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. (3 lần)

Truyền dạy phép quy-y Tam-bảo

Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Dutiyampi Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Dutiyampi Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Dutiyampi Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Tatiyampi Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Tatiyampi Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi, Tatiyampi Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Tisaraṇagamanaṃ paripuṇṇaṃ.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật, Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp, Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Tăng.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật, lần thứ nhì, Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp, lần thứ nhì, Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Tăng. lần thứ nhì.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật, lần thứ ba, Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp, lần thứ ba, Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Tăng, lần thứ ba.

Phép quy-y Tam-bảo trọn vẹn chỉ có bấy nhiêu!

Buổi lễ thọ phép quy-y Tam-bảo để trở thành vị sa-di cần phải đúng 2 bên là bên Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ truyền dạy, hướng dẫn giới-tử thọ phép quy-y Tam-bảo, đọc từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và đúng theo 10

byañjanabuddhi và bên giới-tử cũng đọc theo từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và đúng theo 10 byañjana- buddhi, gọi là “ubhato suddhi: cả hai bên đều đúng”.

Khi giới-tử thọ phép quy-y Tam-bảo đến khi chấm dứt lần thứ 3 xong, ngay khi ấy, giới-tử trở thành sa-di thật, đồng thời có 10 điều-giới của sa-di, 10 pháp hoại phẩm- hạnh của sa-di, 10 pháp hành-phạt của sa-di, 75 điều- giới thực-hành của sa-di, 14 pháp-hành của sa-di… được thành-tựu không trước không sau.

Không trở thành sa-di

Trong buổi lễ thọ sa-di không thành tựu có 3 trường hợp: 1- Trường hợp thứ nhất: Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ

truyền dạy, hướng dẫn đọc phép quy-y Tam-bảo đúng

theo văn phạm Pāḷi, nhưng giới-tử đọc theo phép quy-y Tam-bảo không đúng theo văn phạm Pāḷi.

2. Trường hợp thứ nhì: Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ truyền dạy, hướng dẫn đọc phép quy-y Tam-bảo không đúng theo văn phạm Pāḷi, nhưng giới-tử đọc theo phép quy-y Tam-bảo đúng theo văn phạm Pāḷi.
3. Trường hợp thứ ba: Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ truyền dạy, hướng dẫn đọc phép quy-y Tam-bảo không đúng theo văn phạm Pāḷi, và giới-tử đọc theo phép quy-y Tam-bảo cũng không đúng theo văn phạm Pāḷi, nghĩa là đọc từng nguyên âm, từng phụ âm, từng chữ, từng câu không đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana và không đúng theo 10 byañjanabuddhi.

Nếu có 1 trong 3 trường hợp này thì buổi lễ thọ sa-di không được thành tựu, giới-tử ấy không trở thành vị sa- di trong Phật-giáo.⁽¹⁾

¹ Tìm hiểu cách thọ tỳ-khưu và sa-di, trong quyển “Gương Bậc Xuất Gia”, cùng soạn giả.

Điều-giới và pháp-hành của sa-di

Sau khi thọ phép quy-y Tam-bảo đủ 3 lần “Ubhato suddhi” cả hai bên đều đọc đúng theo văn phạm Pāḷi xong, giới-tử trở thành vị sa-di thật, đồng thời ngay khi ấy, vị sa-di có đầy đủ 10 điều-giới của sa-di, 10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di, 10 pháp hành-phạt của sa- di, 75 điều-giới thực-hành của sa-di, 14 pháp-hành của sa-di, …

Sa-di-giới có 10 điều-giới

1. Pāṇātipātā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.
2. Adinnādānā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.
3. Abrahmacariyā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi
4. Musāvādā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.
5. Surā-meraya-majjappamādaṭṭhānā veramaṇisikkhā- padaṃ samādiyāmi.
6. Vikālabhojanā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.
7. Nacca-gīta-vādita-visūka-dassanā veramaṇisikkhā- padaṃ samādiyāmi.
8. Mālāgandha-vilepana-dhāraṇa-maṇḍana-vibhūsanaṭ- ṭhānā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.
9. Uccāsayana-mahāsayanā      veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.
10. Jātarūpa-rajata-paṭiggahanā veramaṇisikkhā- padaṃ samādiyāmi.

1. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự sát-sinh. 2 - Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự trộm-cắp.

3. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự hành-dâm.
4. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự nói-dối.
5. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi.

6. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự thọ thực phi thời (quá 12 giờ trưa).
7. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự xem múa hát, thổi kèn, đánh đàn, làm chướng ngại cho việc hành hạnh cao thượng.
8. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự trang điểm thoa vật thơm, dồi phấn, đeo tràng hoa, làm cho phát sinh tâm tham-ái.
9. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa chỗ nằm ngồi nơi quá cao và xinh đẹp.
10. Con xin thọ trì điều-giới có tác-ý tránh xa sự thọ nhận vàng bạc (tiền bạc).

10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di

10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di là:

1. Sa-di có tác-ý sát-hại chúng-sinh dù nhỏ dù lớn.
2. Sa-di có tác-ý trộm-cắp tiền của người khác.
3. Sa-di có tác-ý hành-dâm với người hoặc súc vật.
4. Sa-di có tác-ý nói-dối, không đúng sự thật.
5. Sa-di có tác-ý uống rượu, bia và các chất say.
6. Sa-di có tác-ý nói xấu, chê trách Đức-Phật.
7. Sa-di có tác-ý nói xấu, chê trách Đức-Pháp.
8. Sa-di có tác-ý nói xấu, chê trách Đức-Tăng.
9. Sa-di có tà-kiến thấy sai chấp lầm trầm trọng.
10. Sa-di có tác-ý hãm hại tỳ-khưu-ni.

Nếu vị sa-di nào phạm 1 trong 10 pháp hoại phẩm- hạnh này thì vị sa-di ấy bị hoại phẩm-hạnh sa-di, không còn là sa-di nữa.

10 pháp hành-phạt sa-di

10 Pháp hành-phạt sa-di là:

1. Sa-di có tác-ý thọ thực phi thời (quá 12 giờ trưa).

2. Sa-di có tác-ý xem múa hát, thổi kèn, đánh đàn, làm chướng ngại cho việc thực-hành hạnh cao thượng.
3. Sa-di có tác-ý trang điểm thoa vật thơm, dồi phấn, đeo tràng hoa làm phát sinh tâm tham-ái.
4. Sa-di có tác-ý nằm ngồi chỗ quá cao và xinh đẹp.
5. Sa-di có tác-ý thọ nhận vàng bạc (tiền bạc).
6. Sa-di có tác-ý làm mất lợi lộc đến các tỳ-khưu.
7. Sa-di có tác-ý làm mất ích lợi đến các tỳ-khưu.
8. Sa-di có tác-ý làm mất chỗ ở đến các tỳ-khưu.
9. Sa-di có tác-ý mắng nhiếc, hăm dọa các tỳ-khưu.
10. Sa-di có tác-ý nói lời chia rẽ các tỳ-khưu.

Nếu vị sa-di nào phạm 1 trong 10 pháp hành-phạt này thì vị sa-di ấy phải bị hành-phạt. Sự hành-phạt chỉ là sự răn dạy để cho vị sa-di ấy trở nên sa-di tốt đáng mến mà thôi. Ví dụ như quét dọn, làm sạch sẽ chỗ ở, lấy nước dùng, nước uống cho chư tỳ-khưu, v.v…

Sa-di dussīla

• • Nếu vị sa-di nào đã phạm 1 trong 10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di thì vị sa-di ấy phải hoàn tục trở thành người cận-sự-nam, hoặc muốn tiếp tục duy trì phẩm-hạnh sa-di, vị sa-di ấy đến hầu đảnh lễ Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ hoặc Ngài Trưởng-lão khác xin thọ phép quy-y Tam-bảo lại.

Sau khi thọ phép quy-y Tam-bảo xong, vị sa-di ấy trở thành sa-di trở lại như trước.

• • Nếu vị sa-di nào đã phạm 1 trong 10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di mà vị sa-di ấy không chịu hoàn tục trở thành người cận-sự-nam, cũng không chịu xin thọ phép quy-y Tam-bảo lại, thì vị sa-di ấy bị gọi là vị sa-di dussīla: sa-di phá giới, sa-di không có giới.

Sa-di alajjī

• • Nếu vị sa-di nào đã phạm 1 trong 10 pháp hành- phạt của sa-di, 75 điều-giới thực-hành của sa-di, 14 pháp-hành của sa-di,… thì vị sa-di ấy phải đến hầu đảnh lễ Ngài Trưởng-lão Thầy tế độ hoặc Ngài Trưởng-lão khác xin chịu để cho Ngài Trưởng-lão ấy hành-phạt.

Sau khi đã chịu hành-phạt rồi, vị sa-di ấy nên thọ phép quy-y Tam-bảo và xin thọ-trì sa-di thập-giới trở lại để cho giới được trong sạch.

• • Nếu vị sa-di nào đã phạm 1 trong 10 pháp hành- phạt của sa-di, 75 điều-giới thực-hành của sa-di, 14 pháp-hành của sa-di, … mà vị sa-di ấy không chịu bị hành-phạt, thì vị sa-di ấy bị gọi là vị sa-di alajjī: sa-di không biết hổ-thẹn phạm điều-giới.

4. Gahaṭṭhasīla: Giới người tại-gia

Người tại-gia có ngũ-giới (pañcasīla) là thường-giới (niccasīla) không phân biệt đàn ông, đàn bà, già trẻ, trai gái, dân tộc nào cả. Tất cả mọi người đều phải có bổn phận giữ gìn ngũ-giới của mình cho được trong sạch và đầy đủ trọn vẹn, bất luận người có thọ-trì ngũ-giới hoặc người không thọ-trì ngũ-giới, bởi vì ngũ-giới là thường- giới (niccasīla) của tất cả mọi người trong đời, không ngoại trừ một ai cả.

• • Nếu người nào giữ gìn ngũ-giới của mình trong sạch và trọn vẹn thì người ấy được phước-thiện giữ-giới, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc lâu dài trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.

• • Nếu người nào phạm điều-giới nào trong ngũ-giới thì người ấy đã tạo ác-nghiệp điều-giới ấy đem lại sự bất lợi, sự thoái hoá, sự khổ thân, khổ tâm lâu dài trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.

Quả xấu của người phạm giới có 5 điều⁽¹⁾

Khi ấy, Đức-Thế-Tôn truyền dạy các cận-sự-nam, cận-sự-nữ, người dân làng Pāṭali rằng:

• Này các người tại-gia! Có 5 quả xấu của người phạm giới, của người không có giới trong đời.

5 quả xấu ấy là:

1. Này các người tại-gia! Người phạm giới, người không có giới trong đời này, làm tiêu tan nhiều của cải tài sản, do nhân dể duôi (thất niệm, không biết mình).

Đó là quả xấu thứ nhất của người phạm giới, người không có giới.

2. Này các người tại-gia! Người phạm giới, người không có giới có tiếng xấu bị lan truyền khắp mọi nơi.

Đó là quả xấu thứ nhì của người phạm giới, người không có giới.

3. Này các người tại-gia! Người phạm giới, người không có giới có tâm rụt rè, e thẹn, sợ sệt khi vào nơi hội đoàn hoàng gia, hội đoàn gia chủ, hội đoàn Sa-môn, hội đoàn Bà-la-môn.

Đó là quả xấu thứ ba của người phạm giới, người không có giới.

4. Này các người tại-gia! Người phạm giới, người không có giới có ác-tâm mê muội, hoặc tâm sợ hãi lúc lâm chung.

¹ Dī, Mahāvaggapāḷi, Mahāparinibbānasutta, đoạn Dussīla ādinava.

Đó là quả xấu thứ tư của người phạm giới, người không có giới.

5. Này các người tại-gia! Sau khi người phạm giới, người không có giới chết, ác-nghiệp phạm giới cho quả tái-sinh trong cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh).

Đó là quả xấu thứ năm của người phạm giới, người không có giới.

• Này các người tại-gia! Đó là 5 quả xấu của người phạm giới, của người phá giới.

Quả báu của người giữ giới có 5 điều ⁽¹⁾

• Này các người tại-gia! Có 5 quả báu của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

5 quả báu ấy là:

1. Này các người tại-gia! Người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, người có giới trong đời này, tạo được nhiều của cải tài sản, do nhân không dể duôi (có trí nhớ biết mình).

Đó là quả báu thứ nhất của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

2. Này các người tại-gia! Người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, người có giới có tiếng tốt lành được lan truyền khắp mọi nơi.

Đó là quả báu thứ nhì của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

3. Này các người tại-gia! Người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, người có giới có đại-thiện-tâm tự tin khi vào nơi hội đoàn hoàng gia, hội đoàn gia chủ, hội đoàn Sa-môn, hội đoàn Bà-la-môn.

¹ Dī, Mahāvaggapāḷi, Mahāparinibbānasutta, đoạn Sīlavanta ānisaṃsa.

Đó là quả báu thứ ba của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

4. Này các người tại-gia! Người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, người có giới có đại-thiện-tâm tỉnh táo, đại-thiện-tâm sáng suốt lúc lâm chung.

Đó là quả báu thứ tư của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

5. Này các người tại-gia! Sau khi người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, người có giới chết, đại-thiện-nghiệp giữ giới cho quả tái-sinh trong cõi thiện-giới: cõi người hoặc 6 cõi trời dục-giới.

Đó là quả báu thứ năm của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

• Này các người tại-gia! Đó là 5 quả báu của người giữ gìn giới trong sạch trọn vẹn, của người có giới.

Như vậy, tất cả mọi người đầu thai sinh làm người trong đời này, chắc chắn tiền-kiếp của tất cả mọi người ấy đều có giới trong sạch và trọn vẹn cả thảy, ít nhất là ngũ-giới trong sạch và trọn vẹn.

Thật vậy, nếu tiền-kiếp của người nào là người phạm giới, không có giới thì chắc chắn người ấy không thể tái- sinh làm người được?

Kiếp hiện-tại này là con người thì ắt hẳn vốn có ít nhất là ngũ-giới trong sạch trọn vẹn, từ khi đầu thai làm người.

• • Nếu người nào không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm phạm bất cứ điều-giới nào trong ngũ-giới là thường-giới của con người, tạo ác-nghiệp điều-giới ấy, thì người ấy không biết tự trọng, đã làm mất nhân-phẩm cao quý của mình vốn có từ khi đầu thai làm người. Người ấy bị gọi là người ác trong đời.

Người ác không chỉ làm điều bất lợi, điều thoái hoá, làm khổ tâm, khổ thân cho mình trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai, mà còn làm điều bất lợi, điều thoái hoá, làm khổ thân cho nhiều người, nhiều chúng-sinh khác trong đời.

• • Cho nên, mỗi người có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, biết giữ gìn ít nhất là ngũ-giới là thường-giới của mình cho được trong sạch và trọn vẹn, đó là người biết tự trọng, biết giữ gìn nhân-phẩm cao quý của mình vốn có từ khi đầu thai làm người. Người ấy được gọi là người thiện trong đời.

Người thiện không chỉ đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc cho mình trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị- lai, mà còn đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc cho mọi người, mọi chúng-sinh khác trong đời.

Thật vậy, người thiện biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, biết tự trọng, tin nghiệp và quả của nghiệp, có tác-ý trong đại-thiện-tâm biết giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc cho mình, đồng thời đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc cho tất cả mọi người, mọi chúng-sinh khác, như trong kinh Abhisandasutta⁽¹⁾ Đức-Phật thuyết giảng 8 dòng phước, 8 dòng thiện đó là 3 phép quy-y Tam-bảo và giữ gìn 5 điều-giới trong sạch trọn vẹn.

• • Đoạn kinh đề cập đến ngũ-giới là 5 loại bố-thí gọi là đại-thí cao quý như sau:
• Này chư tỳ-khưu! Năm loại bố-thí gọi là đại-thí cao quý mà chư thiện-trí, sa-môn, bà-la-môn không sao nhãng, trong quá-khứ không sao nhãng, trong hiện-tại

¹ Aṅg. Aṭṭhakanipāta, kinh Abhisandasutta.

không sao nhãng, trong vị-lai cũng sẽ không sao nhãng, nên biết rằng:

Đó là pháp-hành cao quý của người xưa, theo truyền thống của người chư bậc thiện-trí, trải qua tự ngàn xưa.

Năm loại bố-thí gọi là đại-thí cao quý ấy là thế nào?

• * Này chư tỳ-khưu! Trong Phật-giáo này, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử từ bỏ sự sát-sinh, hoàn toàn tránh xa sự sát-sinh.
• Này chư tỳ-khưu! Bậc Thánh thanh-văn đệ-tử hoàn toàn tránh xa sự sát-sinh gọi là bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn sinh mệnh của tất cả chúng-sinh, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ đến vô số chúng-sinh trong muôn loài.

Khi đã bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn sinh mệnh của tất cả chúng-sinh, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ đến vô số chúng-sinh trong muôn loài, thì bậc Thánh thanh-văn ấy hưởng được sự vô hại, sự an toàn sinh mệnh, sự không oan trái, và vô số chúng-sinh không làm khổ bậc Thánh thanh-văn ấy.

• Này chư tỳ-khưu! Đó là loại bố-thí thứ nhất gọi là đại-thí cao quý, mà chư thiện-trí, sa-môn, bà-la-môn không sao nhãng, trong quá-khứ không sao nhãng, trong hiện-tại không sao nhãng, trong vị-lai cũng sẽ không sao nhãng, nên biết rằng:

Đó là pháp-hành cao quý của người xưa, theo truyền thống của người chư bậc thiện-trí, trải qua tự ngàn xưa.

• Này chư tỳ-khưu! Đó cũng là dòng phước, dòng thiện thứ tư sẽ cho quả tái-sinh kiếp sau lên cõi trời dục-giới, hưởng quả an-lạc trên cõi trời, đem lại mọi sự an-lạc đáng mong ước, đáng hài lòng, đáng thoả thích, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc lâu dài.

• * Này chư tỳ-khưu! Điều tiếp theo, trong Phật-giáo này, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử từ bỏ sự trộm-cắp, hoàn toàn tránh xa sự trộm-cắp.
• Này chư tỳ-khưu! Bậc Thánh thanh-văn đệ-tử hoàn toàn tránh xa sự trộm-cắp gọi là bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn của cải tài sản của tất cả chúng-sinh, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ đến mọi người trong đời.

Khi đã bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn của cải tài sản của tất cả chúng-sinh, bố-thí sự không oan trái, bố- thí sự không làm khổ đến mọi người trong đời, thì bậc Thánh thanh-văn ấy hưởng được sự vô hại, sự an toàn của cải tài sản, sự không oan trái, và vô số chúng-sinh không làm khổ bậc Thánh thanh-văn ấy.

• Này chư tỳ-khưu! Đó là loại bố-thí thứ nhì gọi là đại-thí cao quý, mà chư thiện-trí, sa-môn, bà-la-môn không sao nhãng, trong quá-khứ không sao nhãng, trong hiện-tại không sao nhãng, trong vị-lai cũng sẽ không sao nhãng, nên biết rằng:

Đó là pháp-hành cao quý của người xưa, theo truyền thống của người chư bậc thiện-trí, trải qua tự ngàn xưa.

• Này chư tỳ-khưu! Đó cũng là dòng phước, dòng thiện thứ năm sẽ cho quả tái-sinh kiếp sau lên cõi trời dục-giới, hưởng quả an-lạc trên cõi trời, đem lại mọi sự an-lạc đáng mong ước, đáng hài lòng, đáng thoả thích, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc lâu dài.
• * Này chư tỳ-khưu! Điều tiếp theo, trong Phật-giáo này, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử từ bỏ sự tà-dâm, hoàn toàn tránh xa sự tà-dâm.
• Này chư tỳ-khưu! Bậc Thánh thanh-văn đệ-tử hoàn toàn tránh xa sự tà-dâm gọi là bố-thí sự vô hại, bố-thí

sự an toàn vợ chồng con cái của người khác, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ đến mọi gia đình vợ chồng con cái của những người khác.

Khi đã bố-thí sự vô hại, sự an toàn hạnh phúc gia đình vợ chồng con cái của người khác, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ đến mọi gia đình vợ chồng con cái của những người khác, thì bậc Thánh thanh-văn ấy hưởng được sự vô hại, sự an toàn hạnh phúc gia đình vợ chồng con cái của mình, sự không oan trái, và vô số chúng-sinh không làm khổ bậc Thánh thanh-văn ấy.

• Này chư tỳ-khưu! Đó là loại bố-thí thứ ba gọi là đại-thí cao quý, mà chư thiện-trí, sa-môn, bà-la-môn không sao nhãng, trong quá-khứ không sao nhãng, trong hiện-tại không sao nhãng, trong vị-lai cũng sẽ không sao nhãng, nên biết rằng:

Đó là pháp-hành cao quý của người xưa, theo truyền thống của người chư bậc thiện-trí, trải qua tự ngàn xưa.

• Này chư tỳ-khưu! Đó cũng là dòng phước, dòng thiện thứ sáu sẽ cho quả tái-sinh kiếp sau lên cõi trời dục-giới, hưởng quả an-lạc trên cõi trời, đem lại mọi sự an-lạc đáng mong ước, đáng hài lòng, đáng thoả thích, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc lâu dài.
• * Này chư tỳ-khưu! Điều tiếp theo, trong Phật-giáo này, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử từ bỏ sự nói-dối, hoàn toàn tránh xa sự nói-dối.
• Này chư tỳ-khưu! Bậc Thánh thanh-văn đệ-tử hoàn toàn tránh xa sự nói-dối gọi là bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn không gây thiệt hại đến người khác, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ, không thiệt hại đến những người khác.

Khi đã bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn không thiệt hại đến những người khác, bố-thí sự không oan trái, bố- thí sự không làm khổ, không gây thiệt hại đến những người khác, thì bậc Thánh thanh-văn ấy hưởng được sự vô hại, sự an toàn, không thiệt hại, sự không oan trái, và vô số chúng-sinh không làm khổ bậc Thánh thanh-văn ấy.

• Này chư tỳ-khưu! Đó là loại bố-thí thứ tư gọi là đại- thí cao quý, mà chư thiện-trí, sa-môn, bà-la-môn không sao nhãng, trong quá-khứ không sao nhãng, trong hiện- tại không sao nhãng, trong vị-lai cũng sẽ không sao nhãng, nên biết rằng:

Đó là pháp-hành cao quý của người xưa, theo truyền thống của người chư bậc thiện-trí, trải qua tự ngàn xưa.

• Này chư tỳ-khưu! Đó cũng là dòng phước, dòng thiện thứ bảy sẽ cho quả tái-sinh kiếp sau lên cõi trời dục-giới, hưởng quả an-lạc trên cõi trời, đem lại mọi sự an-lạc đáng mong ước, đáng hài lòng, đáng thoả thích, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc lâu dài.
• * Này chư tỳ-khưu! Điều tiếp theo, trong Phật-giáo này, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử từ bỏ sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện- pháp, hoàn toàn tránh xa sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp.
• Này chư tỳ-khưu! Bậc Thánh thanh-văn đệ-tử hoàn toàn tránh xa sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp gọi là bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn không gây sự tai hại đến những người khác, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ, không gây sự tai hại đến những người khác.

Khi đã bố-thí sự vô hại, bố-thí sự an toàn không gây sự tai hại đến những người khác, bố-thí sự không oan trái, bố-thí sự không làm khổ, không gây sự tai hại đến

những người khác, thì bậc Thánh thanh-văn ấy hưởng được sự vô hại, sự an toàn, không gây sự tai hại, sự không oan trái, và vô số chúng-sinh không làm khổ bậc Thánh thanh-văn ấy.

• Này chư tỳ-khưu! Đó là loại bố-thí thứ năm gọi là đại-thí cao quý, mà chư thiện-trí, sa-môn, bà-la-môn không sao nhãng, trong quá-khứ không sao nhãng, trong hiện-tại không sao nhãng, trong vị-lai cũng sẽ không sao nhãng, nên biết rằng:

Đó là pháp-hành cao quý của người xưa, theo truyền thống của người chư bậc thiện-trí, trải qua tự ngàn xưa.

• Này chư tỳ-khưu! Đó cũng là dòng phước, dòng thiện thứ tám sẽ cho quả tái-sinh kiếp sau lên cõi trời dục-giới, hưởng quả an-lạc trên cõi trời, đem lại mọi sự an-lạc đáng mong ước, đáng hài lòng, đáng thoả thích, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc lâu dài.”

(Trong bài kinh Abhisandasutta)

• Người thiện giữ gìn ngũ-giới trong sạch và trọn vẹn tạo đại-thiện-nghiệp giữ-giới, đó là điều dễ hay khó?
• Người ác phạm mỗi điều-giới nào trong ngũ-giới hợp đủ chi-pháp của điều-giới ấy, tạo ác-nghiệp điều- giới ấy, đó là điều khó hay dễ?

Thật ra, người cận-sự-nam, cận-sự-nữ có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, biết hổ- thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm tránh xa sự sát-sinh, tránh xa sự trộm-cắp, tránh xa sự tà-dâm, tránh xa sự nói-dối, tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say bằng tâm, giữ gìn ngũ-giới của mình cho được trong sạch và trọn vẹn, tạo

đại-thiện-nghiệp giữ-giới đó là điều rất dễ dàng trong khả năng bình thường của tất cả mọi người ở trong đời.

Còn người ác không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý tâm-sở đồng sinh với bất-thiện- tâm (ác-tâm) cố gắng bằng thân hoặc bằng khẩu phạm mỗi điều-giới hợp đủ chi-pháp như:

• Phạm điều-giới sát-sinh cần phải hợp đủ 5 chi-pháp.
• Phạm điều-giới trộm-cắp cần phải hợp đủ 5 chi pháp.
• Phạm điều-giới tà-dâm cần phải hợp đủ 4 chi-pháp.
• Phạm điều-giới nói-dối cần phải hợp đủ 4 chi-pháp.
• Phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say cần phải hợp đủ 4 chi-pháp.

Người ác phạm điều-giới nào hội đủ chi-pháp của điều-giới ấy, tạo ác-nghiệp điều-giới ấy, đó là việc không phải dễ dàng, sự-thật đó là việc rất khó khăn mà không phải ai cũng có thể tạo ác-nghiệp ấy được.

Thật vậy, người thiện-trí có trí-tuệ sáng suốt biết suy xét kỹ càng và trung thực, để có nhận thức đúng đắn:

• Người thiện giữ gìn mỗi điều-giới được trong sạch, đó là điều rất dễ dàng mà mọi người đều thực hiện được.
• Người ác cố gắng phạm mỗi điều-giới nào hợp đủ chi-pháp của điều-giới ấy, đó là điều rất khó khăn mà không phải ai cũng làm được.

• Điều-giới tránh xa sự sát-sinh

• Người thiện có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội lỗi, có tác-ý trong đại-thiện tâm tránh xa sự sát-sinh bằng tâm, biết giữ gìn điều-giới tránh xa sự sát-sinh, tạo đại-thiện-nghiệp không sát-sinh.
• Người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm cố gắng bằng thân hoặc bằng khẩu giết hại chúng-sinh ấy chết,

hợp đủ 5 chi-pháp của điều-giới sát-sinh, nên phạm điều- giới sát-sinh, tạo ác-nghiệp sát-sinh.

Như vậy, việc tạo đại-thiện-nghiệp không sát-sinh với việc tạo ác-nghiệp sát-sinh. Trong 2 việc này việc nào dễ làm? Việc nào khó làm?

• Điều-giới tránh xa sự trộm-cắp

• Người thiện có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội lỗi, có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự trộm-cắp bằng tâm, biết giữ gìn điều-giới tránh xa sự trộm-cắp, tạo đại-thiện-nghiệp không trộm-cắp.
• Người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm cố gắng bằng thân hoặc bằng khẩu trộm-cắp của cải tài sản của người khác, hợp đủ 5 chi-pháp của điều-giới trộm-cắp, nên phạm điều-giới trộm-cắp, tạo ác-nghiệp trộm-cắp.

Như vậy, việc tạo đại-thiện-nghiệp không trộm-cắp với việc tạo ác-nghiệp trộm-cắp. Trong 2 việc này việc nào dễ làm? Việc nào khó làm?

• Điều-giới tránh xa sự tà-dâm

• Người thiện có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội lỗi, có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự tà-dâm bằng tâm, biết giữ gìn điều-giới tránh xa sự tà-dâm, tạo đại-thiện-nghiệp không tà-dâm.
• Người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm cố gắng bằng thân tà-dâm với vợ hoặc chồng, con của người khác, hợp đủ 4 chi-pháp của điều-giới tà-dâm, nên phạm điều-giới tà-dâm, tạo ác-nghiệp tà-dâm.

Như vậy, việc tạo đại-thiện-nghiệp không tà-dâm với việc tạo ác-nghiệp tà-dâm. Trong 2 việc này việc nào dễ làm? Việc nào khó làm?

• Điều-giới tránh xa sự nói-dối

• Người thiện có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội lỗi, có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự nói-dối bằng tâm, biết giữ gìn điều-giới tránh xa sự nói-dối, tạo đại-thiện-nghiệp không nói-dối.
• Người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm cố gắng bằng khẩu lường gạt người khác, hợp đủ 4 chi-pháp của điều-giới nói-dối, nên phạm điều-giới nói-dối, tạo ác- nghiệp nói-dối.

Như vậy, việc tạo đại-thiện-nghiệp không nói dối với việc tạo ác-nghiệp nói dối. Trong 2 việc này việc nào dễ làm? Việc nào khó làm?

• Điều-giới tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say

• Người thiện có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say bằng tâm, biết giữ gìn điều-giới tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say, tạo đại-thiện-nghiệp không uống rượu, bia và các chất say.
• Người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm cố gắng bằng khẩu uống rượu, bia và các chất say, hợp đủ 4 chi-pháp của điều-giới uống rượu, bia và các chất say, nên phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say, tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say.

Như vậy, việc tạo đại-thiện-nghiệp không uống rượu, bia và các chất say với việc tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say. Trong 2 việc này việc nào dễ làm? Việc nào khó làm?

• Không sát-sinh, không trôm-cắp, không tà-dâm,

không nói-dối, không uống rượu, bia và các chất say, là việc rất dễ làm, bởi vì người thiện chỉ có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong đại-thiện-tâm giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn mà thôi, tạo đại-thiện-nghiệp giữ gìn ngũ-giới.

Như vậy, người thiện giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn, là việc rất dễ làm, mà tất cả mọi người đều có thể làm được, bởi vì trong khả năng bình thường của mọi người.

• Sự sát-sinh, sự trộm-cắp, sự tà-dâm, sự nói-dối, sự uống rượu, bia và các chất say, là việc rất khó làm, bởi vì người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, có tác-ý trong ác-tâm cố gắng bằng thân hoặc bằng khẩu phạm mỗi điều-giới nào trong ngũ-giới hợp đủ chi-pháp của mỗi điều-giới ấy, tạo ác- nghiệp phạm điều-giới ấy.

Như vậy, người ác phạm mỗi điều-giới trong ngũ-giới là việc khó làm mà không phải ai cũng có thể làm được.

Sự thật, vấn đề dễ làm hay khó làm đối với mỗi hạng người, Đức-Phật dạy như sau:

“Sukaraṃ sādhunā sādhu, sādhu pāpena dukkaraṃ. Pāpaṃ pāpena sukaraṃ, pāpamariyehi dukkaraṃ⁽¹⁾”

• Này chư tỳ-khưu!

“Người thiện-trí dễ dàng tạo thiện-nghiệp, Người ác khó khăn tạo thiện-nghiệp.

Kẻ ác dễ dàng tạo ác-nghiệp.

Bậc Thánh-nhân khó tạo ác-nghiệp được.”

Cho nên, người-thiện biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, biết tự chủ, nên giữ gìn ngũ-giới được trong sạch

¹ Dha. aṭṭhakathā, Attavagga, Samghabhedaparisakkanavatthu.

và trọn vẹn, đó là điều rất dễ dàng đối với tất cả mọi người trong đời, là sự thật hiển nhiên.

Còn người ác có ác-tâm không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, không biết tự chủ, do năng lực của phiền-não sai khiến, nên dù khó khăn thế nào người ác cũng cố gắng phạm điều-giới ấy hợp đủ chi- pháp của điều-giới ấy bằng thân hoặc bằng khẩu, tạo ác- nghiệp điều-giới ấy, đó là điều rất khó khăn, mà không phải ai cũng có thể làm được.

Sở dĩ người ác dễ dàng tạo ác-nghiệp mà khó khăn tạo đại-thiện-nghiệp là vì người ác không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, không biết tự trọng, do phiền-não sai khiến, nên dám phạm các điều-giới, tạo mọi ác-nghiệp như vậy.

Còn người thiện có đại-thiện-tâm biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, biết tự trọng, có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng- bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, nên giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn, tạo đại-thiện-nghiệp giữ gìn ngũ-giới như vậy.

Để phân biệt người ác với người thiện, Đức Phật dạy trong bài kinh Sikkhapadasutta⁽¹⁾.

Đức-Thế-Tôn dạy rằng:

“- Này chư tỳ-khưu! Như-Lai sẽ thuyết giảng về người ác và người ác hơn người ác, người thiện và người thiện hơn người thiện. Các con hãy lắng nghe, nên chú tâm lắng nghe”.

Vâng lời theo Đức-Thế-Tôn, chư tỳ-khưu chú tâm lắng nghe lời giáo huấn của Đức-Phật.

¹ Aṅguttaranikāya Catukanipāta, kinh Sikkhapadasutta.

• Người ác - người ác hơn người ác

Đức-Thế-Tôn dạy rằng:

• Này chư tỳ-khưu! Như thế nào gọi là người ác?
• Này chư tỳ-khưu! Trong đời này, số người nào là người sát-sinh, là người trộm-cắp, là người tà-dâm, là người nói-dối, là người uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp.
• Này chư tỳ-khưu! Như-Lai gọi số người ấy là người ác.
• Này chư tỳ-khưu! Như thế nào gọi là người ác hơn người ác?
• Này chư tỳ-khưu! Trong đời này, số người nào tự mình sát-sinh, còn động viên, tác động, khuyến khích, sai khiến người khác cùng sát-sinh.

Số người nào tự mình trộm-cắp, còn động viên, tác động, khuyến khích, sai khiến người khác cùng trộm-cắp.

Số người nào tự mình hành tà-dâm, còn động viên, tác động, khuyến khích, sai khiến người khác cùng hành tà-dâm.

Số người nào tự mình nói-dối, còn động viên, tác động, khuyến khích, sai khiến người khác cùng nói-dối.

Số người nào tự mình uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, còn động viên, tác động, khuyến khích, sai khiến, mời mọc người khác cùng uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp.

• Này chư tỳ-khưu! Như-Lai gọi số người ấy là người ác hơn người ác.

• Người thiện - người thiện hơn người thiện

Đức-Thế-Tôn dạy rằng:

• Này chư tỳ-khưu! Như thế nào gọi là người thiện?

• Này chư tỳ-khưu! Trong đời này, số người nào là người tránh xa sự sát-sinh, là người tránh xa sự trộm- cắp, là người tránh xa sự tà-dâm, là người tránh xa sự nói-dối, là người tránh xa sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp.
• Này chư tỳ-khưu! Như-Lai gọi số người ấy là người thiện.
• Này chư tỳ-khưu! Như thế nào gọi là người thiện hơn người thiện?
• Này chư tỳ-khưu! Trong đời này, số người nào tự mình tránh xa sự sát-sinh, còn động viên, tác động, khuyến khích người khác cũng tránh xa sự sát-sinh.

Số người nào tự mình tránh xa sự trộm-cắp, còn động viên, tác-động, khuyến khích người khác cũng tránh xa sự trộm-cắp.

Số người nào tự mình tránh xa sự tà-dâm, còn động viên, tác động, khuyến khích người khác cũng tránh xa sự tà-dâm.

Số người nào tự mình tránh xa sự nói-dối, còn động viên, tác động, khuyến khích người khác cũng tránh xa sự nói-dối.

Số người nào tự mình tránh xa sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, còn động viên, tác động, khuyến khích người khác cũng tránh xa sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp.

• Này chư tỳ-khưu! Như-Lai gọi số người ấy là người thiện hơn người thiện”.

Như vậy, nếu người nào không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, không biết tự trọng, có tác-ý

trong ác-tâm phạm điều-giới nào trong ngũ-giới thì người ấy bị gọi là người ác.

Nếu người ác tự mình phạm điều-giới nào trong ngũ- giới, còn động viên, tác động, khuyến khích, sai khiến người khác cùng phạm điều-giới ấy trong ngũ-giới thì người ác ấy bị gọi là người ác hơn người ác.

• Nếu người nào biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội- lỗi, biết tự trọng, có tác-ý trong đại-thiện-tâm giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn thì người ấy được gọi là người thiện.

Nếu người thiện tự mình giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn, còn động viên, tác động, khuyến khích người khác cũng giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn thì người thiện ấy được gọi là người thiện hơn người thiện.

Ví dụ: Nếu người nào không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, không biết tự trọng, có tác-ý trong ác-tâm tự mình uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, phạm điều- giới uống rượu, bia và các chất say, nên tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say thì người ấy bị gọi là người ác.

Nếu người ác nào tự mình uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say, nên tạo ác- nghiệp uống rượu, bia và các chất say, mà còn động viên, tác động, mời mọc, tiếp đãi người khác cũng uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, cũng phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say, cũng tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say, thì người ác ấy bị gọi là người ác hơn người ác.

• Nếu người nào biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội- lỗi, biết tự trọng, có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, nên tạo đại-thiện-nghiệp không uống rượu, bia và các chất say thì người ấy được gọi là người thiện.

Nếu người thiện nào tự mình tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, tạo đại-thiện-nghiệp không uống rượu, bia và các chất say, mà còn động viên, tác động, khuyến khích, khuyên dạy người khác cũng có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, cũng tạo đại-thiện- nghiệp không uống rượu, bia và các chất say thì người thiện ấy được gọi là người thiện hơn người thiện.

Gahaṭṭhasīla: Giới người tại-gia

Người tại-gia có các loại giới là:

• Ngũ-giới (pañcasīla) là thường-giới.
• Ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng.
• Bát-giới ājīvaṭṭhamakasīla cũng là thường-giới.
• Bát-giới uposathasīla.
• Cửu-giới uposathasīla.
• Thập-giới của người tại-gia.

1. Ngũ-Giới (pañcasīla) là thường-giới

• Ngũ-Giới (pañcasīla) là thường-giới (niccasīla) cho tất cả mọi người trong đời không ngoại trừ một ai cả, dù người có thọ-trì ngũ-giới, dù không thọ-trì ngũ- giới, tất cả mọi người cũng đều phải có bổn phận giữ gìn ngũ-giới của mình được trong sạch và trọn vẹn, bởi vì ngũ-giới là thường giới của mọi người.

Nếu người nào giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn thì người ấy tạo được đại-thiện-nghiệp ngũ- giới, đem lại sự lợi ích, sự tiến hoá, sự an-lạc trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.

Nếu người nào phạm điều-giới nào trong ngũ-giới thì người ấy đã tạo ác-nghiệp điều-giới ấy, đem lại điều bất lợi, điều thoái hoá, sự khổ thân, khổ tâm trong kiếp hiện- tại và vô số kiếp vị-lai.

• Đối với cận-sự-nam,cận-sự-nữ phàm-nhân có đức- tin trong sạch nơi Tam-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, tin 5 quả báu của phước-thiện giữ giới, tin 5 quả xấu của ác-nghiệp phạm giới, nên sau khi thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới, rồi giữ gìn ngũ-giới được trong sạch và trọn vẹn, để tạo phước-thiện giữ giới, đó là phước-thiện cao quý hơn phước-thiện bố-thí.

Nghi thức phép thọ quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới

Theo truyền thống Phật-giáo Theravāda, người cận- sự-nam, cận-sự-nữ đến hầu đảnh lễ Ngài Trưởng-lão, kính xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới.

Trước khi thọ phép quy-y Tam-bảo, người cận-sự- nam, cận-sự-nữ xin làm lễ xin sám hối Tam-bảo: sám hối Đức-Phật-bảo, sám hối Đức-Pháp-bảo, sám hối Đức-Tăng-bảo, v.v…thực-hành theo nghi thức:

• Lễ sám hối Tam-bảo

• Lễ sám hối Đức-Phật-bảo

Uttamaṅgena vande’haṃ, pādapaṃsuṃ varuttamaṃ. Buddhe yo khalito doso, buddho khamatu taṃ mama. Con hết lòng thành kính cúi đầu đảnh lễ,

Bụi trần dưới bàn chân cao thượng Đức-Phật.

Lỗi lầm nào con đã phạm đến Phật-bảo,

Cúi xin Phật-bảo xá tội ấy cho con. (đảnh lễ một lạy)

• Lễ sám hối Đức-Pháp-bảo

Uttamaṅgena vande’haṃ, dhammañca duvidhaṃ varaṃ. Dhamme yo khalito doso, dhammo khamatu taṃ mama. Con hết lòng thành kính cúi đầu đảnh lễ,

Hai hạng Pháp-bảo: pháp-học và pháp-hành. Lỗi lầm nào con đã phạm đến Pháp-bảo,

Cúi xin Pháp-bảo xá tội ấy cho con. (đảnh lễ một lạy)

• Lễ sám hối Đức-Tăng-Bảo

Uttamaṅgena vande’haṃ, saṃghañca duvidhuttamaṃ. Saṃghe yo khalito doso, saṃgho khamatu taṃ mama.

\Con hết lòng thành kính cúi đầu đảnh lễ,

Hai bậc Tăng-bảo: Thánh-Tăng và phàm-Tăng. Lỗi lầm nào con đã phạm đến Tăng-bảo,

Cúi xin Tăng-bảo xá tội ấy cho con. (đảnh lễ một lạy)

• Bài Kệ Cầu Nguyện

Iminā puññakammena, sabbe bhayā vinassantu. Nibbānaṃ adhigantuṃ hi, sabbadukkhā pamuccāmi. Do nhờ năng lực thiện-tâm sám hối này,

Cầu xin mọi tai-hại hãy đều tiêu diệt.

Mong chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn, Cầu mong giải thoát mọi cảnh khổ tái-sinh.

• Xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới

Ahaṃ⁽¹⁾ Bhante, tisaraṇena saha pañcasīlaṃ dhammaṃ yācāmi⁽²⁾, anuggahaṃ katvā, sīlaṃ detha me⁽³⁾. Bhante.

Dutiyampi, ahaṃ Bhante, tisaraṇena saha pañcasīlaṃ dhammaṃ yācāmi, anuggahaṃ katvā, sīlaṃ detha me, Bhante.

¹ Nếu có nhiều người thì thay chữ “ahaṃ” bằng chữ “mayaṃ”.

² Nếu có nhiều người thì thay chữ “yācāmi” bằng chữ “yācāma”.

³ Nếu có nhiều người thì thay chữ “me” bằng chữ “no”.

Tatiyampi, ahaṃ Bhante, tisaraṇena saha, pañcasīlaṃ dhammaṃ yācāmi, anuggahaṃ katvā, sīlaṃ detha me, Bhante.

• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, kính xin Ngài có tâm từ tế độ hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới cho con. Bạch Ngài.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, kính xin Ngài có tâm từ tế độ hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới cho con, lần thứ nhì. Bạch Ngài.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, kính xin Ngài có tâm từ tế độ hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới cho con, lần thứ ba. Bạch Ngài.

• Thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới

Hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ- giới như sau:

Ngài Trưởng-lão truyền dạy rằng:

• Yamahaṃ vadāmi, taṃ vadehi⁽²⁾ (vadetha).

(Sư hướng dẫn từng chữ từng câu như thế nào, con hãy nên lặp lại đúng từng chữ từng câu như thế ấy).

Người cận-sự-nam hoặc cận-sự-nữ thưa rằng:

• Āma! Bhante. (Dạ, xin vâng. Kính bạch Ngài).

² Nếu có 2 người trở lên thì dùng chữ “vadetha”.

• Đảnh lễ Đức-Phật

Ngài Trưởng-lão hướng dẫn đảnh lễ Đức-Thế-Tôn rằng:

Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa.

(3 lần)

Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn ấy, Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. (3 lần)

• Thọ phép quy-y Tam-bảo

Sau khi đảnh lễ Đức-Phật xong, Ngài Trưởng-lão hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo, như sau:

• Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật.

• Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp.

• Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Tăng.

• Dutiyampi Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật, lần thứ nhì.

• Dutiyampi Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp, lần thứ nhì.

• Dutiyampi Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Tăng, lần thứ nhì.

• Tatiyampi Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật, lần thứ ba.

• Tatiyampi Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp, lần thứ ba.

• Tatiyampi Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Tăng, lần thứ ba.

CSN : Āma! Bhante. (Dạ, xin vâng! Kính bạch Ngài).

¹ NTL: Ngài Trưởng lão . CSN: Cận-sự-nam.

• Thọ-trì ngũ-giới

Sau khi thọ phép quy-y Tam-bảo xong, tiếp theo thọ- trì ngũ-giới:

1. Pāṇātipātā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ-trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự sát-sinh.

2. Adinnādānā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ-trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự trộm-cắp.

3. Kāmesu micchācārā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ-trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự tà-dâm.

4. Musāvādā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ-trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự nói-dối.

5. Surā meraya majjap pamādaṭṭhānā veramaṇi- sikkhapadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ-trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự uống rượu, bia và các chất-say là nhân sinh sự dể duôi (thất niệm).

NTL: Tisaraṇena saha pañcasīlaṃ dhammaṃ sādhukaṃ katvā appamādena sampādehi.⁽¹⁾

(Thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới xong rồi, con (các con) nên cố gắng giữ gìn được trong sạch và trọn vẹn, bằng pháp không dể duôi, để làm nền tảng cho mọi thiện-pháp phát triển).

CSN: Āma! Bhante. (Dạ, xin vâng. Kính bạch Ngài).

NTL: Sīlena sugatiṃ yanti, sīlena bhogasampadā. Sīlena nibbutiṃ yanti, tasmā sīlaṃ visodhaye.

Chúng-sinh tái-sinh cõi trời nhờ giữ giới, Chúng-sinh đầy đủ của cải nhờ giữ giới, Chúng-sinh giải thoát Niết-bàn nhờ giữ giới, Vậy, các con giữ giới cho được trong sạch!

¹ Nếu có 2 người trở lên thì dùng chữ sampādetha

CSN: Sādhu! Sādhu! (Lành thay! Lành thay!).

Sau khi đã thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ- giới, tiếp theo cận-sự-nam (hoặc cận-sự-nữ) nên đọc 3 bài kệ khẳng định không có quy-y nương nhờ nơi nào khác, chỉ có quy-y nơi Đức-Phật-bảo, nơi Đức-Pháp- bảo, nơi Đức-Tăng-bảo mà thôi, để làm cho tăng thêm đức-tin như sau:

Bài kệ khẳng định quy-y Tam-bảo

Natthi me saraṇaṃ aññaṃ, Buddho me saraṇaṃ varaṃ. Etena saccavajjena, hotu me jayamaṅgalaṃ.

Natthi me saraṇaṃ aññaṃ, Dhammo me saraṇaṃ varaṃ. Etena saccavajjena, hotu me jayamaṅgalaṃ.

Natthi me saraṇaṃ aññaṃ, Saṃgho me saraṇaṃ varaṃ. Etena saccavajjena, hotu me jayamaṅgalaṃ⁽¹⁾.

Chẳng có nơi nào đáng cho con nương nhờ, Phật-bảo nơi nương nhờ cao thượng của con, Do nhờ năng lực của lời chân thật này,

Cầu mong cho con được hạnh phúc cao thượng. Chẳng có nơi nào đáng cho con nương nhờ, Pháp-bảo nơi nương nhờ cao thượng của con,

Do nhờ năng lực của lời chân thật này,

Cầu mong cho con được hạnh phúc cao thượng. Chẳng có nơi nào đáng cho con nương nhờ, Tăng-bảo nơi nương nhờ cao thượng của con,

Do nhờ năng lực của lời chân thật này,

Cầu mong cho con được hạnh phúc cao thượng.

Hoàn thành xong lễ thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ- trì ngũ-giới của người cận-sự-nam, người cận-sự-nữ.

Đó là cách thọ-trì riêng từng mỗi điều-giới của ngũ-giới.

¹ Ba bài kệ này trích trong quyển Nhật Hành Cư Sĩ của Sư Tổ Hộ-Tông.

• Cách thọ-trì chung 5 điều-giới trong ngũ-giới cùng một lần như sau:

“Pañcasīlaṃ samādiyāmi”.

Con xin thọ trì ngũ-giới. Hoặc

“Pañcasikkhāpadaṃ samādiyāmi”.

Con xin thọ trì năm điều-giới. Hoặc

“Pañcaṅgasamannāgataṃ sīlaṃ samādiyāmi.” Con xin thọ trì ngũ-giới gồm có 5 điều-giới.

Theo cách thọ-trì chung 5 điều-giới trong ngũ-giới cùng một lần, nếu người cận-sự-nam, cận-sự-nữ nào phạm một điều-giới nào trong ngũ-giới thì xem như người cận-sự-nam, cận-sự-nữ ấy đã phạm ngũ-giới, bởi vì tác-ý thọ-trì chung 5 điều-giới cùng một lần. Cho nên, người cận-sự-nam, cận-sự-nữ ấy cần phải thọ-trì ngũ- giới trở lại.

Còn theo cách thọ-trì riêng từng mỗi điều-giới trong ngũ-giới, nếu người cận-sự-nam, cận-sự-nữ nào phạm một điều-giới nào trong ngũ-giới thì các điều-giới còn lại vẫn chưa bị phạm, bởi vì tác-ý thọ-trì riêng mỗi điều- giới, nên người cận-sự-nam, cận-sự-nữ ấy chỉ cần phải thọ-trì điều-giới ấy trở lại.

Vấn: Người cận-sự-nam đã thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới và người bạn không thọ trì ngũ-giới, nếu 2 người ấy cùng nhau phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say, tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say, thì ác-nghiệp của 2 người ấy khác nhau như thế nào?

Đáp: Người cận-sự-nam đã thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới và người bạn không thọ-trì ngũ-giới, nếu 2 người ấy cùng nhau phạm điều-giới uống rượu,

bia và các chất say, tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say, thì người cận-sự-nam có thọ-trì ngũ-giới tạo ác-nghiệp nhẹ, còn người bạn không thọ-trì ngũ-giới, tạo ác-nghiệp nặng hơn nhiều.

Vì sao? Người cận-sự-nam thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới, khi gặp lại người bạn mời vào quán trò chuyện hàn huyên, mời uống rượu, bia; vì cả nể bạn, không thể từ chối được, nên bất đắc dĩ đã phạm điều- giới uống rượu, bia và các chất say ấy, đã tạo ác-nghiệp uống rượu, bia và các chất say.

Sau khi đã lỡ phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say ấy rồi, người cận-sự-nam ấy thọ-trì ngũ-giới có điều-giới tránh xa sự uống rượu, bia và các chất say là nhân sinh sự dể duôi trong mọi thiện-pháp, nên cận-sự- nam ấy trở thành người có giới như trước.

Còn người bạn tuy không thọ-trì ngũ-giới, sau khi đã phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say ấy, tạo ác-nghiệp vẫn uống rượu, bia và các chất say ấy, rồi không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi, không biết phục thiện, nên vẫn là người không có giới.

Vì vậy, người không thọ-trì ngũ-giới tạo ác-nghiệp nặng hơn người cận-sự-nam có thọ-trì ngũ-giới.

Trong bộ Milindapañhā có ví dụ: Một thỏi sắt cháy nóng, một người biết thỏi sắt cháy nóng, bắt buộc phải tiếp xúc với thỏi sắt cháy nóng ấy, người ấy thận trọng đưa tay chạm vào thỏi sắt ấy, nên chỉ bị nóng phỏng nhẹ mà thôi.

Còn một người không biết thỏi sắt cháy nóng ấy mà nắm trọn thỏi sắt ấy trong tay, nên bị cháy phỏng nặng.

Cũng như vậy, người cận-sự-nam đã thọ-trì ngũ-giới, vì cả nể bạn, nên bất đắc dĩ phải phạm điều-giới uống

rượu, bia và các chất say ấy rồi, nên tạo ác-nghiệp nhẹ

hơn người bạn không thọ trì ngũ-giới.

Còn người bạn cũ không thọ trì ngũ-giới, khi phạm điều-giới uống rượu, bia và các chất say ấy, nên tạo ác- nghiệp nặng hơn nhiều.

Đó là tính chất ưu việt của người cận-sự-nam thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới.

2. Ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng

• Ngũ-giới là thường-giới (niccasīla) đối với tất cả mọi người tại-gia ở trong đời gồm có các hạng người phàm-nhân và bậc Thánh Nhập-lưu, bậc Thánh Nhất-lai sống tại-gia có vợ hoặc có chồng.
• Ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng đối với cận- sự-nam, cận-sự-nữ là bậc Thánh Bất-lai sống tại-gia không có vợ hoặc không có chồng, bởi vì bậc Thánh Bất-lai đã diệt tận được tâm tham-ái trong cõi dục-giới rồi, không còn ham muốn trong ngũ-dục nữa, tuyệt đối hoàn toàn tránh xa sự hành-dâm trong kiếp hiện-tại và những kiếp vị-lai nữa.
• Nếu cận-sự-nam, cận-sự-nữ trước khi trở thành bậc Thánh Bất-lai đã có vợ hoặc có chồng rồi thì sau khi trở thành bậc Thánh Bất-lai, chắc chắn không còn quan hệ tình-dục với người vợ cũ hoặc chồng cũ của mình nữa, bởi vì bậc Thánh Bất-lai đã diệt tận được tâm tham-ái trong cõi dục-giới rồi.

Cho nên, bậc Thánh Bất-lai tuyệt đối vĩnh viễn tránh xa hành-dâm đến trọn kiếp hiện-tại và những kiếp vị-lai.

Vì vậy, bậc Thánh Bất-lai sống tại-gia thọ-trì ngũ- giới hành phạm-hạnh cao thượng đến trọn kiếp.

Nghi thức thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng

Nghi thức thọ phép quy-y Tam-bảo và ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng, phần nhiều giống như nghi thức thọ phép quy-y Tam-bảo và ngũ-giới là thường giới, chỉ có khác nhau về điều-giới thứ ba mà thôi.

Người cận-sự-nam, cận-sự-nữ là bậc Thánh Bất-lai, hoặc cận-sự-nam, cận-sự-nữ sống độc thân đảnh lễ Ngài Trưởng-lão xong, tiếp theo hành nghi lễ tuần tự như sau:

• Đảnh Lễ Đức-Thế-Tôn
• Lễ sám hối Tam-bảo

- Lễ sám hối Đức-Phật-bảo

Uttamaṅgena vande’haṃ, pādapaṃsuṃ varuttamaṃ. Buddhe yo khalito doso, buddho khamatu taṃ mama. Con hết lòng thành kính cúi đầu đảnh lễ,

Bụi trần dưới bàn chân cao thượng Đức-Phật.

Lỗi lầm nào con đã phạm đến Phật-bảo,

Cúi xin Phật-bảo xá tội ấy cho con. (đảnh lễ một lạy)

- Lễ sám hối Đức-Pháp-bảo

Uttamaṅgena vande’haṃ, dhammañca duvidhaṃ varaṃ. Dhamme yo khalito doso, dhammo khamatu taṃ mama. Con hết lòng thành kính cúi đầu đảnh lễ,

Hai hạng Pháp-bảo: pháp-học và pháp-hành.

Lỗi lầm nào con đã phạm đến Pháp-bảo,

Cúi xin Pháp-bảo xá tội ấy cho con. (đảnh lễ một lạy)

- Lễ sám hối Đức-Tăng-bảo

Uttamaṅgena vande’haṃ, saṃghañca duvidhuttamaṃ. Saṃghe yo khalito doso, saṃgho khamatu taṃ mama.

\Con hết lòng thành kính cúi đầu đảnh lễ,

Hai bậc Tăng-bảo: Thánh-Tăng và phàm-Tăng.

Lỗi lầm nào con đã phạm đến Tăng-bảo,

Cúi xin Tăng-bảo xá tội ấy cho con. (đảnh lễ một lạy)

• Bài kệ cầu nguyện

Iminā puññakammena, sabbe bhayā vinassantu. Nibbānaṃ adhigantuṃ hi, sabbadukkhā pamuccāmi. Do nhờ năng lực thiện-tâm sám hối này,

Cầu xin mọi tai-hại hãy đều tiêu diệt.

Mong chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn, Cầu mong giải thoát mọi cảnh khổ tái-sinh.

Xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng

Ahaṃ⁽¹⁾ Bhante, tisaraṇena saha pañca komāra- brahmacariyasīlaṃ⁽²⁾ dhammaṃ yācāmi⁽³⁾, anuggahaṃ katvā, sīlaṃ detha me.⁽⁴⁾Bhante.

Dutiyampi, ahaṃ Bhante, tisaraṇena saha pañca komārabrahmacariyasīlaṃ dhammaṃ yācāmi, anuggahaṃ katvā, sīlaṃ detha me, Bhante.

Tatiyampi, ahaṃ Bhante, tisaraṇena saha pañca komārabrahmacariyasīlaṃ dhammaṃ yācāmi, anuggahaṃ katvā, sīlaṃ detha me, Bhante.

• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng của người cận-sự-nam.⁽⁵⁾
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, kính xin Ngài có tâm từ tế độ hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng của người cận- sự-nam cho con. Bạch Ngài.

¹ Nếu có nhiều người thì thay chữ “ahaṃ” bằng chữ “mayaṃ”.

² Nếu là người cận-sự-nữ thì đọc “komārībrahmacariyasīlaṃ”.

³ Nếu có nhiều người thì thay chữ “yācāmi” bằng chữ “yācāma”.

⁴ Nếu có nhiều người thì thay chữ “me” bằng chữ “no”.

⁵ Nếu là người cận-sự-nữ thì đọc “của người cận-sự-nữ”.

• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng của người cận-sự-nam.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, kính xin Ngài có tâm từ tế độ hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng của người cận- sự-nam cho con, lần thứ nhì. Bạch Ngài.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng của người cận-sự-nam.
• Kính bạch Ngài Trưởng-lão, kính xin Ngài có tâm từ tế độ hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng của người cận- sự-nam cho con, lần thứ ba. Bạch Ngài.

Thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ-giới hành phạm-hạnh cao thượng

Hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo và thọ-trì ngũ- giới hành phạm-hạnh cao thượng như sau:

Ngài Trưởng-lão truyền dạy rằng:

• Yamahaṃ vadāmi, taṃ vadehi. (vadetha).

(Sư hướng dẫn từng chữ từng câu như thế nào, con hãy nên lặp lại đúng từng chữ từng câu như thế ấy).

Người cận-sự-nam (hoặc cận-sự-nữ) thưa rằng:

• Āma! Bhante. (Dạ, xin vâng. Kính bạch Ngài).

Đảnh lễ Đức-Thế-Tôn

Ngài Trưởng-lão hướng dẫn đảnh lễ Đức-Thế-Tôn rằng:

Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa.

( 3 lần)

Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn ấy, Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. (3 lần)

Thọ phép quy-y Tam-bảo

Sau khi đảnh lễ Đức-Thế-Tôn xong, Ngài Trưởng-lão hướng dẫn thọ phép quy-y Tam-bảo như sau:

• Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Phật.

• Dhammaṃ saraṇaṃ gacchāmi.

Con đem hết lòng thành kính xin quy-y Pháp.

• Saṃghaṃ saraṇaṃ gacchāmi.