3. Kātiyāna Thera.-The son of a. brahmin of the Kosiya-gotta in Sāvatthi, he was called Kātiyāna after his mother's family. When his friend Sāmaññakāni joined the Order, he followed his example and exerted himself in meditation, sleeping but little. One night, overcome by sleep, he fell on the terrace where he was pacing to and fro, and the Buddha, seeing him, went himself to help him and urged him not to give up his efforts but to concentrate and contemplate. Aided by this admonition, Kātiyāna soon became an arahant. The Buddha's sermon is included in the Theragāthā (Thag.vv.411-16; ThagA.i.450f).

From the story of Sāmaññakāni, given in the Theragāthā Commentary (i, p.99f), it would appear that Kātiyāna was, for some time, a Paribbājaka. He was destitute, having, since the appearance of the Buddha, lost all his support from the laity. He therefore sought Sāmaññakāni and asked his advice, which he followed by joining the Order.

3. Trưởng lão Kātiyāna. - Con trai của một vị Bà-la-môn thuộc dòng Kosiya-gotta ở Sāvatthi, ngài được gọi là Kātiyāna theo tên gia đình bên mẹ. Khi người bạn Sāmaññakāni của ngài gia nhập Tăng đoàn, ngài noi gương vị này và chuyên tâm hành thiền, ngủ rất ít. Một đêm nọ, vì buồn ngủ, ngài ngã xuống sân thượng nơi ngài đang đi kinh hành. Đức Phật trông thấy ngài, đích thân đến giúp đỡ và khuyên ngài đừng bỏ cuộc mà hãy tập trung và quán chiếu. Nhờ lời khuyên này, Kātiyāna chẳng bao lâu đã đắc quả A-la-hán. Bài pháp của Đức Phật được ghi lại trong Theragāthā (Thag.vv.411-16; ThagA.i.450f).

Từ câu chuyện về Sāmaññakāni, được ghi lại trong Chú giải Theragāthā (i, tr.99f), có vẻ như Kātiyāna đã từng là một Paribbājaka trong một thời gian. Ông sống trong cảnh túng thiếu, kể từ khi Đức Phật xuất hiện, ông đã mất hết sự hỗ trợ từ hàng cư sĩ. Vì vậy, ông đã tìm đến Sāmaññakāni và xin lời khuyên, rồi sau đó ông đã gia nhập Tăng đoàn.

Wiki Tâm Học -Danh sách : Trưởng lão tăng kệ - Phần 216 - Chương 6 : (CCXVI) Kàtiyàna (Thera. 45)

(CCXVI) Kàtiyàna (Thera. 45)

Trong thời đức Phật hiện tại, ngài được sanh ở Sàvatthi, con của một Bà-la-môn thuộc dòng họ Kosiya, nhưng được gọi là Kàtiyàna, theo gia đình của bà mẹ. Thấy bạn của mình là Sàmannakàni trở thành một Trưởng lão, ngài cũng xuất gia. Khi ngài học tập, ngài cương quyết đối trị nằm ngủ ban đêm. Trong khi đi qua lại trên con đường kinh hành, ngài quá buồn ngủ nên té xuống. Bậc Ðạo Sư thấy vậy, đi đến đứng truớc ngài và gọi: ‘Này Kàtiyàna!’. Ngài liền đứng dậy, đảnh lễ, và đứng một bên, bị dao động mạnh, rồi Thế Tôn thuyết pháp cho ngài như sau:
411. Này Ka-tiya-na,
Hãy thức dậy, ngồi lên,
Chớ có ngủ quá nhiều,
Hãy tự mình thức tỉnh,
Này bà con phóng dật,
Kẻ thụ động biếng nhác
Chớ để cho thần chết,
Lường gạt, chiến thắng ông.
412. Như sóng tràn biển lớn,
Cũng vậy sanh và già,
Tràn ngập chôn lấp ông,
Hãy tự làm cho ông,
Một hòn đảo an toàn,
Vì rằng không ai khác,
Phục vụ giúp đỡ ông,
Như là chỗ nương tựa.
413. Ðạo Sư lập con đường,
Ðường vượt qua trói buộc,
Vượt qua sự sợ hãi,
Của sanh và của già,
Trước đêm và sau đêm,
Hãy sống không phóng dật,
Chú tâm cố kiên trì,
Trong nỗ lực chuyên tâm.
414. Từ bỏ triền phược trước,
Mặc áo Tăng-già-lê,
Ðầu cạo trọc trơn láng,
Ăn đồ ăn khất thực,
Chớ có ưa chơi giỡn,
Chớ đam mê ngủ nghỉ,
Hãy nỗ lực thiền định,
Hỡi Ka-ti-ya-na!
415. Hãy thiền tu, chiến thắng,
Hỡi Ka-ti-ya-na!
Hãy thiện xảo con đường,
An ổn các khổ ách;
Hãy đạt cho kỳ được,
Sự thanh tịnh tối thượng.
Ông sẽ chứng Niết-bàn,
Như nước làm tắt lửa.
416. Ánh sáng được tạo ra,
Hào quang còn yếu ớt,
Chẳng khác như cây lau,
Gió thổi nằm rạp xuống,
Hỡi bà con Tu-đa,
Như vậy, chớ chấp thủ,
Hãy tẩn xuất Ác-ma,
Ly tham mọi cảm thọ,
Chờ đợi thời của ông!
Tại đây ông mát lạnh.

.

Xuất hiện trong các kinh A Hàm