I. Giới thiệu chung

Xuất hiện trong kinh Wiki Tâm Học -Danh sách : Kinh Trung Bộ 58.Kinh Vương Tử Vô Úy (Abhayarājakumāra sutta)

Là 1 vị hoàng tử con vua  Bimbisàra (Bình-sa) và mẹ là Abhayamātā.

2 . Abhaya .-Thường được gọi là Abhayarājakumāra .

Ngài là con trai của vua Bimbisāra và Padumavatī , một mỹ nhân xứ Ujjeni . Khi lên bảy tuổi, Abhaya được mẹ gửi đến gặp vua và lớn lên cùng các công tử trong triều. Ban đầu, ngài chịu ảnh hưởng của Nigantha Nātaputta , người đã dạy ngài một bài toán khó để thuyết phục "Sa-môn Gotama". Qua lời Đức Phật đáp, hoàng tử nhận ra sự thất bại của Nigantha và sự Giác Ngộ tối thượng của Đức Thế Tôn, và sau đó ngài trở thành đệ tử của Ngài. Sau đó, khi nhà vua băng hà, Abhaya bị xáo trộn tâm trí và đã xuất gia. Nhân dịp thuyết giảng Kinh Tālacchiggalūpama (có lẽ cùng bản với Sv455 và M.iii.169), ngài đắc quả Dự Lưu và sau đó đắc quả A La Hán (Thag.26; ThagA.i.83-4 và ThagA.39. Trong ThagA., tên mẹ ngài không xuất hiện). Kinh Abhayarājakumāra Sutta (Mi392ff) có ghi lại tình tiết khó xử này. Kinh cũng đề cập rằng vào thời điểm đó, hoàng tử có một cậu con trai nhỏ mà ngài rõ ràng rất yêu thương.

Trong Samyutta Nikāya (Sv126-8), ông được ghi lại là đã đến thăm Đức Phật tại Gijjhakūta và thảo luận với Ngài về quan điểm của Pūrana Kassapa . Đức Phật dạy ông về bảy giác chi .

Trong Vinaya (i.269), Abhaya được nhắc đến là đã phát hiện ra Jīvaka Komārabhacca nằm trên một đống phân (do mẹ ông, kỹ nữ Sālāvatī, ra lệnh vứt ở đó), và đã nuôi dưỡng ông.

Ngược lại, Chú giải Anguttara (i.216) nói rằng Abhaya là cha ruột của Jīvaka.

Để tưởng thưởng cho công trạng dẹp loạn biên cương, Abhaya được vua cha Bimbisāra ban cho một cô gái nautch tài giỏi. Trong bảy ngày, chàng được nàng ở bên cạnh đến mức quên hết mọi thứ, nhưng đến ngày thứ bảy, nàng qua đời. Buồn bã, chàng tìm đến Đức Phật để được an ủi, và Ngài đã xoa dịu nỗi đau buồn của chàng (DhA.iii.166-67; so sánh với truyện Santati).

Apadāna (ii.502-4) kể lại câu chuyện về quá khứ của ông. Ông từng là một Bà-la-môn ở Hamsavatī, thông thạo kinh Vệ Đà; sau khi nghe Đức Phật Padumuttara thuyết giảng, ông đã quy y và gia nhập Tăng đoàn, nơi ông dành thời gian ca ngợi sự vĩ đại của Đức Phật.

Chú giải Theragāthā (i.83-4) trích dẫn, trong câu chuyện của ông, một số câu trong Apadāna, mà trong chính Apadāna được gán cho một Trưởng lão Ketakapupphiya. Họ nói rằng ông đã dâng một bông hoa ketaka lên Đức Phật Vipassī, Có lẽ Ketakapupphiya là tước hiệu của một Trưởng lão khác, tên thật là Abhaya, và do đó các câu chuyện đã bị nhầm lẫn (ii.449-50).

Xem thêm Abhaya (3).

2. Abhaya.-Commonly called Abhayarājakumāra.

He was the son of King Bimbisāra and of Padumavatī, the belle of Ujjeni. When the boy was seven years old, his mother sent him to the king and he grew up with the boys of the court. He first came under the influence of the Nigantha Nātaputta, who taught him a dilemma to set the "Samana Gotama." In the Buddha's reply, the prince recognised the defeat of the Nigantha and the supreme Enlightenment of the Exalted One, whose disciple he then became. Later, when the king died, Abhaya was disturbed in mind, and entered the Order. On the occasion of the preaching of the Tālacchiggalūpama Sutta (probably the same as S.v.455 and M.iii.169), he became a Stream-enterer and afterwards attained arahantship (Thag.26; ThagA.i.83-4 also ThagA.39. In ThagA. his mother's name does not appear). The Abhayarājakumāra Sutta (M.i.392ff ) contains the dilemma episode. It also mentions that at the time the prince had a little son of whom he was evidently very fond.

In the Samyutta Nikāya (S.v.126-8) he is stated as having visited the Buddha at Gijjhakūta and discussed with him the views of Pūrana Kassapa. The Buddha teaches him about the seven bojjhangas.

In the Vinaya (i.269), Abhaya is mentioned as having discovered Jīvaka Komārabhacca lying on a dung-heap (cast there by the orders of his mother, the courtesan Sālāvatī), and having brought him up.

The Anguttara Commentary (i.216), on the other hand, says that Abhaya was Jīvaka's natural father.

As a reward for quelling a disturbance on the frontier, Abhaya was given a skilled nautch girl by his father, Bimbisāra. For seven days he enjoyed her company to the exclusion of all else, but on the seventh day she died. Disconsolate, he sought comfort from the Buddha, who assuaged his grief (DhA.iii.166-67; cf. the story of Santati).

The Apadāna (ii.502-4) gives the story of his past. He had been a brahmin of Hamsavatī, skilled in the Vedas; having heard the Buddha Padumuttara preach, he was converted and joined the Order, where he spent his time singing the greatness of the Buddha.

The Theragāthā Commentary (i.83-4) quotes, in his story, some verses in the Apadāna, which in the Apadāna itself are ascribed to a Thera Ketakapupphiya. They state that he offered a ketaka-flower to the Buddha Vipassī, Perhaps Ketakapupphiya was the title of another Thera, whose real name was Abhaya, and hence the stories were confused (ii.449-50).

See also Abhaya (3).

II. Trưởng lão tăng kệ – Tiểu bộ kinh Nikaya

(XXVI) Abhaya (Thera. 5)

Trong thời đức Phật hiện tại, ngài sanh là con vua Bimbisàra (Bình-sa). Giáo chủ Nàtaputta dạy ngài một mưu chước để đánh bại Sa-môn Gotama trong cuộc tranh luận, nhưng trong câu trả lời của Sa-môn Gotama, ngài thấy sự thất bại của giáo chủ phái Ni-kiền Tử và sự sáng suốt của Sa-môn Gotama. Do vậy, sau khi vua từ trần, Abhaya xuất gia. Nhờ giảng kinh Ví dụ cái lỗ trong cây gỏ, ngài chứng quả Dự lưu. Rồi với sự cố gắng tinh cần, ngài chứng quả A-la-hán. Do vậy, phấn khởi trước thành quả đạt được, ngài nói lên chánh trí của ngài:

26. Nghe được lời khéo giảng,

Bậc bà con mặt trời,

Ta đâm thủng tinh vi,

Như tên chẻ ngọn tóc.

Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển III

Phẩm Thế Gian: Tích Hoàng Tử Abhaya

“Etha passathimaṃ lokaṃ,
Cittaṃ rājarathūpamaṃ;
Yattha bālā visīdanti,
Natthi saṅgo vijānataṃ”.

“Hãy đến nhìn đời này,
Như xe Vua lộng lẫy,
Người ngu mới tham đắm,
Kẻ trí nào đắm say”.

Kệ Pháp Cú này Ngài thuyết ra khi ngự tại Valuvana, gần thành Rājagaha, đề cập đến Hoàng Tử Abhaya.

Tương truyền rằng: Hoàng Tử Abhaya vâng lịnh Phụ vương ra biên cương dẹp loạn, Ngài chiến thắng được giặc, ca khúc khải hoàn hồi triều ca. Đức vua Bimbisāra vô cùng đẹp dạ, ban thưởng cho chàng được trị ngôi trong 7 ngày, ngoài ra còn ban cho Vương Tử một nàng mỹ nữ tuyệt sắc, với tài vũ điêu luyện.

Hoàng Tử Abhaya thọ hưởng Vương Vị trọn bảy ngày, không hề rời Cung Vị mà ra ngoài. Đến ngày thứ tám, chàng mới ra sông tắm, khi đi chàng mang theo cô vũ nữ xinh đẹp ấy. Tắm xong, Hoàng Tử cùng với tuỳ tùng và nàng vũ nữ đến vườn Thượng Uyển ngoạn cảnh và nghỉ ngơi tại nơi đó. Nàng vũ nữ đang biểu diễn nghệ thuật múa hát của mình cho Vương Tử ngự lãm, chẳng may một ngọn độc phong xâm nhập vào thân nàng, khiến nàng mệnh chung trong nháy mắt, cũng giống như nàng vụ nữ của Đại Thần Santati, ngọn độc phong bén như lưỡi dao nhỏ, cắt đứt trái tim của nàng. Hoàng Tử Abhaya vô cùng sầu não, tiếc thương nàng vũ nữ với vẻ đẹp diễm lệ của nàng. Lòng Vương Tử ảo não, chàng suy nghĩ rằng:

– Ngoài Bậc Đạo Sư ra, không ai có thể làm cho ta hết sầu khổ được.

Chàng đi vào tịnh xá Veluvana, đảnh lễ Đức Thế Tôn xong rồi ngồi vào nơi phải lẽ. Đức Thế Tôn phán hỏi rằng:

– Này Vương Tử! Vì sao ngươi lại sầu não như thế?

– Bạch Thế Tôn! Con sầu não bởi tiếc thương nàng vũ nữ diễm lệ đã chết đi.

– Này Vương Tử! Nước mắt mà ngươi khóc cho nàng ấy khi nàng ấy chết đi, nếu gom lại còn nhiều hơn cả nước trong bốn đại dương. Nhưng nào ngươi có thấu được đâu.

Nghe như vậy, Hoàng Tử dịu bớt cơn sầu não, biết được tâm chàng với sầu khổ, Đức Thế Tôn phán dạy tiếp rằng:

– Này Hoàng Tử! Ngươi chớ nên sầu khổ nữa, vì đó là nơi sa đoạ của ngu nhân.

Rồi Đức Thế Tôn thuyết lên kệ ngôn:

171. Đến đây, hãy nhìn thế gian này, như chiếc Long xa trang hoàng lộng lẫy. Kẻ cuồng dại lặn hụp trong thế gian ấy, nhưng người thiện trí thì không luyến ái.

“Etha passathimaṃ lokaṃ,
Cittaṃ rājarathūpamaṃ;
Yattha bālā visīdanti,
Natthi saṅgo vijānataṃ”.

“Hãy đến nhìn đời này,
Như xe Vua lộng lẫy,
Người ngu mới tham đắm,
Kẻ trí nào đắm say”.

CHÚ GIẢI:
Etha passatha: Nghĩa là Đức Thế Tôn chỉ vị Hoàng Tử Abhaya.

Imaṃ lokaṃ: Nghĩa là xác thân tức là uẩn thế gian.

Cittaṃ: Nghĩa là trang điểm lộng lẫy với vải, ngọc… ví như chiếc Long xa được trang hoàng với 7 loại ngọc.

Yattha bālā: Nghĩa là chỉ có những kẻ ngu dính mắc trong xác thân.

Vijānataṃ: Nghĩa là đối với người trí hiểu biết, tức là các bậc trí không bị dính mắc vào các phiền não, vật trói buộc như ái… dù chỉ trong xác thân này cũng không hề có. Dứt thời Pháp, Hoàng Tử Abhaya chứng đạt Dự Lưu Quả, pháp thoại mang lại lợi ích cho thính chúng như thế.

Dịch Giả Cẩn Đề
Hoàng tử được Vua thưởng bảy ngày,
Tha hồ ngũ dục hưởng vui say!
Bất ngờ vũ nữ nhào lăn chết,
Hoàng tử sầu bi, kiếm Phật ngay!
Phật dạy: Về nàng vũ nữ kia,
Đau lòng từ biệt với sanh lìa,
Hoàng nam đã đổ hằng sa lệ
Trong cõi luân hồi mãi đoạn chia!
Kẻ trí khi nhìn cảnh thế gian,
Như xe Vua lộng lẫy muôn vàn
Cũng không thấy bận lòng lo nghĩ
Chỉ có người ngu mới tiếc than.
DỨT TÍCH HOÀNG TỬ ABHAYA

Xuất hiện trong các kinh A Hàm