CHƯƠNG 3

BÀ-LA-MÔN SUMEDHA

Bài pháp về Đại Phật sử này hay lịch sử các kiếp sống của chư Phật
do Đức Phật thuyết giảng đến những quyến thuộc của Ngài, những
người trong dòng tộc Thích ca, nhân chuyến viếng thăm đầu tiên của
Ngài đến thành Kapilavathu (Ca-tỳ-la-vệ) sau khi Ngài thành đạo.
Những người có vai vế tôn trưởng trong dòng tộc Thích ca, đầy ngã
mạn, đã không bày tỏ sự tôn kính đến Ngài khi họ gặp Ngài. Để nhiếp
phục tánh ngạo mạn của họ và khiến họ phải kính phục, Đức Phật đã
hóa hiện ra một cái nền bằng châu báu giữa không trung, trải dài từ
đông sang tây, choáng hết cả mười ngàn thế giới và ở trên đó, Ngài thị
hiện Song thông gồm nước và lửa. Theo lời thỉnh cầu của trưởng lão
Sariputta, vị Tối thắng Thinh văn giữ địa vị bên phải của Đức Phật,
Ngài thuyết bài pháp về những kiếp sống của chư Phật, bắt đầu câu
chuyện về vị Bà-la-môn Sumedha.

Trong kỳ Kiết tập lần I, các đại trưởng lão như ngài Mahā Kassapa, ngài Ānandā, v.v... vì muốn tụng đầy đủ bài kinh về Buddhavaṃsa cùng với lời mở đầu, đã lập ra một lối tụng bắt đầu bằng:

“Brahmā ca Lokādhipati Sahampati ...”

Tuy nhiên bài kể sẽ bắt đầu bằng câu chuyện về Bà-la-môn
Sumedha đúng như Đức Phật đã kể lại theo lời thỉnh cầu của đại đức
Sāriputta.

Cách đây bốn A-tăng-kỳ và một trăm ngàn đại kiếp có một thành
phố rất hưng thịnh, tên là Amaravatī. Đó là một thành phố có bố cục
khéo léo về mọi phương diện, xinh đẹp và khả ái, có vòng đai xanh
tươi thắm, đầy những bóng cây che mát, thực phẩm dồi dào, hàng hóa
đa dạng. Thành phố làm ấm lòng cả chư thiên và nhân loại.

Thành phố luôn luôn vui nhộn bởi những âm thanh như tiếng ngựa hí, voi rống, tiếng lục lạc hoặc tiếng lạch cạch của những chiếc xe thổ mộ, tiếng trống lớn, trống nhỏ, tiếng đàn, ca, tù và, tiếng vỗ tay và tiếng chào mời trong những tiệc tùng.

Thành phố có những đặc tính của một thủ đô lớn. Ở đó, dân chúng
sống bằng nghề buôn bán và thủ công. Thành phố hưng vượng với bảy
loại của báu: kim cương, vàng, bạc, ngọc mắt mèo, ngọc trai, ngọc lục
bảo, san hô. Rất nhiều người nơi khác kéo đến đây, ở đây có đầy đủ
mọi thứ như cõi chư thiên, thành phố Amaravati là trú xứ của dân cư
hùng mạnh, đang thọ hưởng kết quả của những phước quá khứ.

Bồ tát Sumedha

Tại thành phố Amaravati, có một vị Bà-la-môn tên là Sumedha, cha
mẹ thuộc dòng dõi Bà-la-môn trải qua nhiều đời, nên Sumedha là một
vị Bà-la-môn thuần chủng. Vị ấy sanh ra từ một người mẹ khỏe mạnh,
có giới đức. Vị ấy không thể bị người ta coi thường về dòng dõi của
mình, ví như nói rằng: “Người này thuộc dòng hạ đẳng qua bảy đời.”
Không có ai có thể khinh chê một người như thế. Thực ra, Sumedha là
một người mang dòng máu Bà-la-môn thuần chủng, có diện mạo khả
ái, hấp dẫn mọi người.

Về tài sản, vị ấy có một kho báu trị giá đến nhiều koti (1koṭi =

10.000.000), dồi dào ngũ cốc và tiện nghi trong đời sống hằng ngày.
Vị ấy đã học qua Tam phệ đà, gồm có Iru, Yaju và Sāma, đã học nằm
lòng chúng không sai sót một chữ nào. Vốn có trí thông minh bẩm
sinh, vị ấy chẳng cần cố gắng mà vẫn rành mạch về các môn như:

1. Nighandu hay Từ vựng: Giải thích các từ khó.