Chú Giải Kinh Pháp Cú Quyển IV

Phẩm Bà La Môn: Tích Nhiều Vị Tỳ Khưu

“Yadā dvayesu dhammesu
Pāragū hoti brāhmaṇo
Athassa sabbe saṃyogā
Atthaṃ gacchanti janato”.

“Nhờ thường trú hai pháp
Đến được bờ bên kia.
Bà-la-môn có trí
Mọi kiết sử dứt sạch”.

Kệ ngôn nầy được Đức Đạo Sư thuyết lên khi Ngài ngự tại Jetavana, đề cập đến nhiều vị Tỳ khưu.

Được nghe rằng: Một hôm, có ba mươi vị Tỳ khưu từ phương xa đến Tịnh xá, sau khi đảnh lễ Đức Thế Tôn rồi, ngồi vào nơi phải lẽ. Bấy giờ Trưởng lão Sāriputta quán xét thấy được duyên lành của chư Tỳ khưu ấy, Ngài đi vào yết kiến Đức Thế Tôn bạch hỏi rằng: “Bạch ThếTôn, có hai pháp mà Ngài hằng dạy, đó là hai Pháp thế nào?”.

– Nầy Sāriputta, đó lả CHỈ và QUÁN.

Rồi Ngài tuyên thuyết lên kệ ngôn rằng:

“Nhờ thường trú hai pháp. Đến được bờ bên kia. Bà-la-môn có trí. Mọi kiết sử dứt sạch”.

CHÚ GIẢI:
Yadā…: nghĩa là trong thời nào vị Vô Lậu đạt đến bờ bên kia, do nhờ hai pháp là CHỈ và QUÁN được an trú cả đến sự chứng đắc Lục Thông… thì trong thời đó các pháp tạo tác cho sự luân hồi của Bậc Vô Lậu đó, bậc tỉnh giác như vậy không còn tồn tại tức là hoại diệt. Dứt pháp thoại, ba mươi vị Tỳ khưu ấy chứng đạt A La Hán Quả.

Dịch Giả Cẩn Đề
Muốn độ nhóm Tăng đủ nghiệp lành,
Nhờ nghe mà đắc quả Vô sanh,
Tùy duyên, Pháp chủ yêu cầu Phật:
“Nhị pháp là chi, xin dạy rành!”.
– Chỉ quán là hai pháp song đôi,
Hoặc kêu “mặt chiếu” cũng y thôi,
Trú tâm vào đó, qua bờ giác,
Biển khổ không còn mãi nổi trôi!
DỨT TÍCH NHIỀU VỊ TỲ KHƯU