8. (20) Chuyện Tiểu Chủ Ngân Khố (Cùlasetthi)

Bậc Ðạo Sư kể chuyện này trong lúc đang trú tại Veluvana (Trúc Lâm).

Ở Benares (Ba-la-nại) có gia chủ Cùlasetthi (Tiểu chủ ngân khố) là người không có lòng tin, không mộ đạo, keo kiệt, không bố thí và khinh thường các thiện sự công đức. Lúc từ trần vị ấy tái sanh giữa loài ngạ quỷ.

Bấy giờ con gái vị ấy là Anulà đang sống tại nhà chồng ở Andhakavinda. Nàng mong muốn cúng dường các Bà-la-môn để lấy phước đức cho cha nên đã chuẩn bị cơm và các thực phẩm khác làm lễ vật.

Khi ngạ quỷ biết tin này, lòng đầy hy vọng liền bay qua không gian hướng về nơi kia và đến Ràjagaha (Vương Xá).

Thời ấy vua Ajatasattu (A-xà-thế) theo sự xúi giục của Devadatta (Ðề-bà-đạt-đa) đã giết hại phụ vương. Vì lòng hối hận giày vò và gặp cơn ác mộng, nhà vua không ngủ được. Trong lúc đang đi dạo quanh quẩn trên thượng lầu, nhà vua thấy ngạ quỷ kia đang bay qua không gian, liền hỏi:

1. Ngươi là vị khổ hạnh trần truồng,

Gầy guộc, ban đêm vượt dặm đường.

Vì lý do gì, cho trẫm biết,

Trẫm ban ngươi mọi vật giàu sang.

Ngạ quỷ đáp:

2. Thành Ba-la-nại tiếng vang lừng,

Nơi ấy ta là một phú ông

Không bố thí và ham hưởng lạc,

Vì làm ác, đọa cảnh Diêm công.

3. Ðói khổ làm ta kiệt quệ dần,

Ta đau như thể bị kim châm,

Vì gây ác nghiệp, cho nên phải

Ði đến bà con để kiếm ăn,

Song những kẻ nào tâm biển lận

Vẫn không tin tưởng chuyện cho rằng

Thi ân bố đức đem thành quả

Xuất hiện đời sau giữa thế nhân.

4. Con gái ta thường nói với ta:

‘Con mong dâng cúng các ông cha’.

Bà-la-môn muốn cho người khác

Ði dự tiệc bằng cách nói ra:

‘Ta sắp được mời ăn thịnh soạn

Tại nơi kia ở An-dha-ka’.

Chuyện kể tiếp:

5. Vua truyền: ‘Khi đã nhận xong phần,

Ngươi trở lại đây vội bước chân,

Trẫm muốn ban ngươi nhiều phước lộc,

Nếu nhà ngươi có một nguyên nhân,

Trình cho trẫm biết ngay duyên cớ,

Trẫm sẽ nghe điêù xứng tín tâm.

6. ‘Mong vậy!’, quỷ vừa mới nói ra,

Liền bay đi đến phố An-dha.

Nơi kia chúng hưởng đồ dâng cúng,

Song hội chúng không xứng đáng mà,

Sau đó về thành Vương Xá ấy,

Một lần nữa yết kiến nhà vua.

7. Khi vua nhìn ngạ quỷ quay về,

Liền bảo: ‘Nay ta phải cúng gì?

Hãy nói thế nào là cách thức

Khiến ngươi hưởng lạc thú tràn trề?’

Ngạ quỷ đáp:

8. Phục vụ Tỷ-kheo với Phật-đà,

Thức ăn, đồ uống, áo cà-sa,

Cúng dường lấy phước cho ta hưởng,

Ta sẽ hân hoan trọn kiếp mà.

9. Tức thì vua bước xuống hoàng cung,

Dâng lễ tự tay đến chúng Tăng,

Trình đức Như Lai về việc ấy,

Rồi đem công đức tặng vong nhân.

10. Chói lòa ánh sáng, được tôn vinh,

Trước mặt quân vương, quỷ hiện hình:

‘Ta đã trở thành thần đại lực,

Không người nào sánh kịp uy danh.

11. Hãy nhìn ta hưởng đại vinh quang

Do Ðại vương vừa mới phát ban,

Khi đã cúng Tăng-già đại lễ,

Từ đây ta được mãi hân hoan,

Vì có biết bao nhiêu phước lộc,

Ta đầy hỷ lạc, hỡi quân vương’