80 vị được Đức Phật tuyên bố đệ nhất là những vị nào?

Bhikkhu Dhammaviriyo

Trong kinh điển Pali, Đức Phật đã tuyên bố 80 vị đệ nhất (Etadagga Sāvaka), bao gồm 41 Tỳ-kheo, 13 Tỳ-kheo-ni, 10 cư sĩ nam và 16 cư sĩ nữ.

Dưới đây là danh sách đầy đủ các vị đệ tử xuất sắc nhất trong từng lĩnh vực:

I. 41 Tỳ-kheo Đệ nhất

1. Tôn giả Xá-lợi-phất (Sāriputta) – Trí tuệ đệ nhất

2. Tôn giả Mục-kiền-liên (Mahā Moggallāna) – Thần thông đệ nhất

3. Tôn giả Đại Ca-diếp (Mahākassapa) – Đầu đà đệ nhất

4. Tôn giả A-nan (Ānanda) – Đa văn đệ nhất

5. Tôn giả A-na-luật (Anuruddha) – Thiên nhãn đệ nhất

6. Tôn giả Ưu-ba-li (Upāli) – Trì giới đệ nhất

7. Tôn giả Phú-lâu-na (Punna Mantānīputta) – Thuyết pháp đệ nhất

8. Tôn giả La-hầu-la (Rāhula) – Mật hạnh đệ nhất

9. Tôn giả Kiều-trần-như (Koṇḍañña) – Hiểu pháp đầu tiên đệ nhất

10. Tôn giả Bạt-đề (Bhaddiya) – Hỷ lạc đệ nhất

11. Tôn giả Maha Kappina – An trú thiền định đệ nhất

12. Tôn giả Maha Kotthita – Phân tích pháp đệ nhất

13. Tôn giả Kimbila – Giữ im lặng đệ nhất

14. Tôn giả Revata – Ở rừng đệ nhất

15. Tôn giả Cūḷapanthaka – Hóa tâm đệ nhất

16. Tôn giả Mahāpanthaka – Hóa tâm đệ nhị

17. Tôn giả Vakkali – Lòng tin sâu sắc nhất

18. Tôn giả Pilindavaccha – Được chư thiên kính trọng đệ nhất

19. Tôn giả Subhūti – Bố thí đệ nhất

20. Tôn giả Nāgasamāla – Đệ tử tùy tùng giỏi nhất

21. Tôn giả Sīvali – Phước báu lớn nhất

22. Tôn giả Mahāchunda – Hộ trì Đức Phật đệ nhất

23. Tôn giả Chullapāla – Giữ giới tinh nghiêm đệ nhất

24. Tôn giả Dabba Mallaputta – Chia phần vật thực giỏi nhất

25. Tôn giả Dhammadinna – Tâm giải thoát đệ nhất

26. Tôn giả Jatila – Không sân hận đệ nhất

27. Tôn giả Sunīta – Thanh tịnh đệ nhất

28. Tôn giả Khaṇḍadeviyāputta – Hiểu pháp sâu đệ nhất

29. Tôn giả Suppiya – Hiếu hạnh đệ nhất

30. Tôn giả Punnaji – Hoằng pháp phương xa đệ nhất

31. Tôn giả Sandhita – Hiểu sâu về lý vô thường

32. Tôn giả Rādha – Nghe và hiểu pháp nhanh nhất

33. Tôn giả Bhaddiya Kāḷigodhāputta – Sinh ra trong hoàng tộc đệ nhất

34. Tôn giả Valliya – Đệ tử trẻ tuổi đệ nhất

35. Tôn giả Kāludāyi – Hộ trì Đức Phật đệ nhị

36. Tôn giả Channa – Phụng sự Đức Phật đệ nhất

37. Tôn giả Mahanama – Giữ vững tín tâm đệ nhất

38. Tôn giả Saketa – Tâm đại bi đệ nhất

39. Tôn giả Sujāta – Bố thí vật thực đệ nhất

40. Tôn giả Meghiya – Thực hành độc cư đệ nhất

41. Tôn giả Gavampati – Thiện xảo trong thiền định

II. 13 Tỳ-kheo Ni Đệ nhất

42. Tôn giả Mahāpajāpatī Gotamī (Kiều-đàm-di) – Ni trưởng đầu tiên

43. Tôn giả Khemā – Trí tuệ đệ nhất

44. Tôn giả Uppalavaṇṇā – Thần thông đệ nhất

45. Tôn giả Dhammadinnā – Thuyết pháp đệ nhất

46. Tôn giả Patācārā – Trì giới đệ nhất

47. Tôn giả Bhaddā Kuṇḍalakesā – Luận nghị đệ nhất

48. Tôn giả Kisā Gotamī – Quán vô thường đệ nhất

49. Tôn giả Soṇā – Tinh tấn đệ nhất

50. Tôn giả Sakulā – Thiên nhãn đệ nhất

51. Tôn giả Nandā – Thiền định đệ nhất

52. Tôn giả Sundarīnandā – Chứng ngộ sớm đệ nhất

53. Tôn giả Mittākāḷī – Hạnh khổ hạnh đệ nhất

54. Tôn giả Isidāsī – Xả bỏ dục vọng đệ nhất

III. 10 Cư sĩ nam Đệ nhất

55. Cấp Cô Độc (Anāthapiṇḍika) – Hộ trì Tăng bảo đệ nhất

56. Vua Tần-bà-sa-la (Bimbisāra) – Hộ pháp đệ nhất

57. Vua Ba-tư-nặc (Pasenadi) – Hộ quốc đệ nhất

58. Chuyển luân vương A-dục (Asoka) – Hộ pháp đệ nhất trong lịch sử

59. Alavaka – Chuyển hóa nhanh nhất

60. Nandaka – Hiểu sâu về Tăng bảo đệ nhất

61. Ugga (Vesālī) – Bố thí đệ nhất

62. Ugga (Hatthigāma) – Thanh tịnh đệ nhất

63. Jīvaka Komārabhacca – Y học đệ nhất

64. Citta – Hiểu Pháp sâu đệ nhất

IV. 16 Cư sĩ nữ Đệ nhất

65. Visākhā – Hộ trì Tăng bảo đệ nhất

66. Sāmāvatī – Từ bi đệ nhất

67. Suppavāsā – Bố thí đệ nhất

68. Khujjuttarā – Nghe và nhớ pháp đệ nhất

69. Uttara – Phụng dưỡng cha mẹ đệ nhất

70. Kaṇṇakatthala – Tư duy sâu đệ nhất

71. Nālikā – Tu tập thiền quán đệ nhất

72. Suppiyā – Hộ pháp bằng y dược đệ nhất

73. Padumavatī – Đạo hạnh đệ nhất

74. Vedehikā – Hạnh nhu hòa đệ nhất

75. Bhaddā – Phụng sự Đức Phật đệ nhất

76. Suvaṇṇapāli – Kết tập Pháp đệ nhất

77. Uttarā Nandamātā – Cúng dường Phật đệ nhất

78. Dhammā – Thiền định mạnh mẽ đệ nhất

79. Rucinandā – Giữ giới nghiêm túc đệ nhất

80. Nandā Mātā – Hộ pháp đệ nhị

Danh sách 80 vị đệ nhất này phản ánh sự đa dạng trong con đường tu tập của các đệ tử Đức Phật. Mỗi người có một thế mạnh riêng nhưng tất cả đều đóng góp vào sự truyền bá và bảo tồn giáo pháp.