1. Visākha. Husband of Dhammadinnā. He was a rich merchant of Rājagaha and accompanied Bimbisāra on his visit to the Buddha, who was then at Rājagaha for the first time after his Enlightenment. Visākha, on that occasion, became a sotāpanna, after hearing the Buddha preach; he later became a sakadāgāmī and then an anāgāmī. After he became an anāgāmī his behaviour to his wife completely changed, and when he explained to her the reason, offering her all his wealth and freedom to do as she wished, she asked his leave to join the Order. Visākha informed Bimbisāra of her wish, and, at his request, the king ordered that the city be decked in her honour on the day of her renunciation and that she be taken to the nunnery in a golden palanquin.

After Dhammadinnā had joined the Order, she left the city and retired into the country, returning to Rājagaha after she had attained arahantship. Visākha, hearing of her return, visited her at the nunnery and asked her various questions regarding the Buddha's teachings, all of which she answered (MA.i.514f.; ThigA.15, 19). Their conversation is recorded in the Culla Vedalla Sutta (M.i.299f.; cf. DhA.iv.229f.; AA.i.197). Visākha then visited the Buddha and reported their conversation to him, winning the Buddha's praises for Dhammadinnā.

In the time of Phussa Buddha, Visākha and Dhammadinnā had been husband and wife. (For details see PvA.20ff.; of. KhpA.202f.; DhA.i.86f. AA.i.144f.) Visākha had been the treasurer, appointed by the three sons of Jayasena, in charge of the provisions given by them for the almsgiving held in honour of Phussa Buddha and his monks.

Visākha is mentioned (SA.iii.223) as one of the seven lay disciples in the time of the Buddha who had each five hundred followers.

1. Visākha. Chồng của Dhammadinnā . Ông là một thương gia giàu có ở Rājagaha và đã tháp tùng Bimbisāra trong chuyến viếng thăm Đức Phật , khi đó Đức Phật đang ở Rājagaha lần đầu tiên sau khi giác ngộ. Vào dịp đó, Visākha đã trở thành một vị thánh Nhập lưu (sotāpanna) , sau khi nghe Đức Phật thuyết giảng; sau đó ông trở thành một vị Sakadāgāmī và sau đó là một vị Anāgāmī. Sau khi trở thành một vị Anāgāmī, cách cư xử của ông đối với vợ đã hoàn toàn thay đổi, và khi ông giải thích lý do với bà, cung cấp cho bà tất cả tài sản và sự tự do để làm những gì bà muốn, bà đã xin phép ông gia nhập Tăng đoàn. Visākha đã thông báo cho Bimbisāra về mong muốn của mình, và theo yêu cầu của ông, nhà vua đã ra lệnh rằng thành phố sẽ được trang hoàng để vinh danh bà vào ngày bà xuất gia và rằng bà sẽ được đưa đến tu viện trên một chiếc kiệu vàng.

Sau khi Dhammadinnā gia nhập Tăng đoàn, bà rời kinh thành về miền quê, sau khi đắc quả A-la-hán, bà trở về Vương Xá. Nghe tin bà trở về, Visākha đến thăm ni viện và hỏi bà nhiều câu hỏi về giáo lý của Đức Phật, và bà đều trả lời được (MA.i.514f.; ThigA.15, 19). Cuộc trò chuyện của họ được ghi lại trong Kinh Culla Vedalla (Mi299f.; cf. DhA.iv.229f.; AA.i.197). Sau đó, Visākha đến thăm Đức Phật và thuật lại cuộc trò chuyện với Ngài, được Đức Phật khen ngợi vì Dhammadinnā.

Vào thời Đức Phật Phussa, Visākha và Dhammadinnā là vợ chồng. (Để biết chi tiết, xem PvA.20ff.; của KhpA.202f.; DhA.i.86f. AA.i.144f.) Visākha là thủ quỹ, được ba người con trai của Jayasena bổ nhiệm, phụ trách việc cung cấp thực phẩm cho lễ bố thí được tổ chức để tôn vinh Đức Phật Phussa và các nhà sư của ngài.

Visākha được nhắc đến (SA.iii.223) là một trong bảy đệ tử tại gia vào thời Đức Phật, mỗi người có năm trăm tín đồ.

Ông Bà Visàkha

Ông Bà Visàkha

Đức Thế Tôn dạy những lời này khi Ngài đang ở tại Trúc Lâm, liên quan đến Tỳ-kheo ni Dhammadinnà.

Khi Tỳ-kheo ni Dhammadinnà chưa xuất gia, chồng bà tên Visàkha là một Phật tử thuần thành. Một hôm, nghe Phật giảng pháp liền đắc A-na-hàm. Sau đó ông nghĩ thầm: “Bây giờ, ta nên giao hết tài sản của cải cho Dhammadinnà”. Trước đây, theo lệ thường mỗi khi về nhà, vừa thoáng thấy Dhammadinnà nhìn ra cửa sổ, ông đã mỉm cười với bà. Nhưng hôm ấy, bà đang đứng ngay tại cửa sổ, ông đi ngang chẳng hề ngó ngàng đến.

Bà suy nghĩ: “Vậy là sao đây? Thôi được, đến bữa ăn mình sẽ biết chuyện gì”. Tới trưa, bà dọn cơm cho ông như mọi ngày. Thay vì nói câu thường lệ: “Nàng hãy như mọi ngày. Thay vì nói câu thường lệ: “Nàng hãy ngồi xuống cùng ăn với tôi nào”. Hôm nay ông ăn trong yên lặng, chẳng hé môi thốt một lời. Bà nghĩ tiếp: “Chắc ổng giận gì rồi đa”.

Xong bữa cơm, Visàkha kiếm chỗ ngồi thoải mái rồi gọi Dhammadinnà đến bên bảo:

– Dhammadinnà, tất cả của cải trong nhà này từ nay thuộc về nàng. Hãy nhận lấy!

Bà nghĩ: “Nếu giận, chẳng ai lại trao tặng của cải, mời nhận. Không biết chuyện gì nữa đây kìa?” Yên lặng một lúc, bà mời hỏi:

– Nhưng còn chàng thì sao?

– Kể từ hôm nay, tôi không dính dáng gì đến chuyện thế tục nữa.

– Ai mà đi hốt đàm dãi ông nhổ ra? Ông hãy cho phép tôi xuất gia làm Tỳ-kheo ni luôn.

– Tốt lắm!

Visàkha chấp nhận ngay. Ông đưa bà đến tinh xá của các Tỳ-kheo ni với nhiều tặng phẩm quí giá, xin cho bà được gia nhập Tăng đoàn chư Ni. Thọ giới cụ túc xong, bà được mọi người kêu Tỳ-kheo ni Dhammadinnà.

Bà thích cuộc sống độc cư nên theo các Tỳ-kheo ni về miền quê. Sau một thời gian, bà đắc A-la-hán và cả thần thông. Bà nghĩ: “Bây giờ, những người thân của ta sẽ vì ta mà làm việc phước thiện”. Bà quay về Vương Xá. Cư sĩ Visàkha nghe tin bà về, thầm nghĩ: “Bà ấy trở về vì cớ gì nhỉ?”. Ông đến tinh xá các Tỳ-kheo ni, gặp vị Tỳ-kheo ni vợ cũ của mình, ông đảnh lễ và cung kính ngồi qua một bên.

Ông lại thầm tính: “Nếu bây giờ mình hỏi: Bạch sư cô, xin hỏi có phải sư cô đã chán việc tu hành không? thì thực chẳng tiện chút nào. Thôi mình sẽ hỏi như thế này”. Ông hỏi bà một câu về quả vị Tu-đà-hoàn, bà lập tức trả lời rất chính xác. Cư sĩ tiếp tục hỏi về các quả vị cao hơn, và cuối cùng, hỏi đến A-la-hán. Bà tán thán:

– Lành thay, huynh Visàkha! Nếu huynh muốn biết về quả vị A-la-hán, xin đến yết kiến đức Thế Tôn và tham vấn Ngài.

Visàkha lại đảnh lễ bà, rồi đến gặp Phật kể Ngài nghe câu chuyện của họ. Đức Thế Tôn bảo:

– Đệ tử ta, Dhammadinnà, thật khéo nói. Còn về câu hỏi ông hãy lắng nghe.

Phật giảng pháp xong, nói bài kệ:

(421) Ai quá, hiện, vị lai,
Không một sở hữu gì,
Không sở hữu, không nắm,
Ta gọi Bà-la-môn.

II. Các bậc Thánh Tăng trong thời đức Phật: Hiền giả Visakha vấn đạo Thánh ni Dhammadinna

Xuất hiện trong các kinh A Hàm

Trung A Hàm 210. Kinh Tỳ-kheo-ni Pháp Lạc Vai trò : Người nghe