1. Māgandiya. A brahmin of the Kuru country. He had a very beautiful daughter, called Māgandiyā. Many men of high station sought her hand, but the brahmin did not consider them worthy. The Buddha, one day, became aware that both Māgandiya and his wife were ready for conversion, so he visited their village. Māgandiya saw him, and, noting the auspicious marks on his body, told him of his daughter and begged him to wait till she could be brought. The Buddha said nothing, and Māgandiya went home and returned with his wife and daughter arrayed in all splendours. On arriving, they found the Buddha had gone, but his footprint was visible, and Māgandiya's wife, skilled in such matters, said that the owner of such a footprint was free from all passion. But Māgandiya paid no attention, and, going a little way, saw the Buddha and offered him his daughter. The Buddha thereupon told them of his past life, his renunciation of the world, his conquest of Māra, and the unsuccessful attempts of Māra's very beautiful daughters to tempt him. Compared with them, Māgandiya was, he said, a corpse, filled with thirty two impurities, an impure vessel painted without; he would not touch her with his foot. At the end of the discourse, Māgandiya and his wife became anāgāmins. DhA.iii.193ff.; SNA.ii.542f.; cp. Dvy.515ff., where the name is given as Mākandika and he is called a parivrājaka. The daughter's name is given as Anūpamā and the wife's Sākalī.

It is said that they gave their daughter into the charge of her uncle, Culla Māgandiya, retired from the world, and became arahants. DhA.i.202

According to the Anguttara Commentary (AA.i.235f), Māgandiya's village was Kammāsadamma, and the Buddha went there on his journey to Kosambī at the invitation of Ghosita, Kukkuta and Pāvārika. He turned off the main road to visit Māgandiya.

See also Māgandiya (2), Māgandiya Sutta, and Māgandiyapañha.

1. Māgandiya. Một Bà-la-môn ở xứ Kuru . Ông có một cô con gái rất xinh đẹp, tên là Māgandiyā . Nhiều người đàn ông có địa vị cao muốn cầu hôn nàng, nhưng vị Bà-la-môn không cho rằng họ xứng đáng. Một ngày nọ, Đức Phật nhận thấy cả Māgandiya và vợ ông đều đã sẵn sàng để cải đạo, nên Ngài đã đến thăm làng của họ. Māgandiya nhìn thấy ông, và nhận thấy những dấu hiệu tốt lành trên cơ thể ông, đã nói với ông về con gái mình và cầu xin ông đợi cho đến khi cô được đưa đến. Đức Phật không nói gì, và Māgandiya trở về nhà và trở về cùng vợ và con gái trong trang phục lộng lẫy. Khi đến nơi, họ thấy Đức Phật đã đi, nhưng dấu chân của ngài vẫn còn nhìn thấy, và vợ của Māgandiya, một người thạo việc như vậy, nói rằng chủ nhân của dấu chân như vậy không có mọi dục vọng. Nhưng Māgandiya không để ý, và đi một đoạn ngắn, nhìn thấy Đức Phật và dâng con gái mình cho Ngài. Đức Phật sau đó kể cho họ nghe về tiền kiếp của Ngài, việc Ngài từ bỏ thế gian, việc Ngài chinh phục Māra , và những nỗ lực bất thành của những cô con gái rất xinh đẹp của Māra nhằm cám dỗ Ngài. So với họ, Māgandiya, Ngài nói, là một xác chết, chứa đầy ba mươi hai thứ bất tịnh, một chiếc bình bất tịnh được sơn không có; Ngài sẽ không chạm vào cô bằng chân của mình. Vào cuối bài giảng, Māgandiya và vợ ông đã trở thành bất lai . DhA.iii.193ff.; SNA.ii.542f.; cp. Dvy.515ff., trong đó tên được ghi là Mākandika và ông được gọi là parivrājaka. Tên của con gái được ghi là Anūpamā và tên của vợ là Sākalī.

Người ta nói rằng họ đã giao con gái mình cho chú của cô, Culla Māgandiya, chăm sóc, sau đó từ bỏ thế gian và trở thành A-la-hán. DhA.i.202

Theo Chú giải Anguttara (AA.i.235f), làng của Māgandiya là Kammāsadamma , và Đức Phật đã đến đó trong chuyến hành trình đến Kosambi theo lời mời của Ghosita , Kukkuta và Pāvārika . Ngài rẽ khỏi đường chính để đến thăm Māgandiya.

Xem thêm Māgandiya (2), Māgandiya Sutta , và Māgandiyapañha.

Đức Phật Từ Chối Màgandiyà

Một thứ phi khác của vua Udena là Migandiyà  nguyên là con gái của Bà-la-môn tên là Màgandiyà, sống ở xứ Kuru. Mẹ cô và cả chú út, em của cha cô, cũng tên là Màgandiyà. Cô ta đẹp như thiên nữ nên ông Bà-la-môn khó tính không thấy ai, kể cả những chàng trai vọng tộc nhất trong xứ đã đến cầu hôn, xứng đáng làm rễ đông sàng.

Ngày kia, sáng sớm đức Đạo sư quan sát thế gian, nhận thấy Bà-la-môn Maagandiyaa và vợ ông có đủ duyên lành chứng quả A-na-hàm. Ngài đắp y ôm bát đến vùng ven phố thị nơi Bà-la-môn đang tế thần lửa. Ông ta ngắm nhìn thân Như Lai thấy toàn hảo, thầm nghĩ không ai trên thế gian có thể so bì với người này, ta sẽ gả con gái cho ông để nâng khăn sửa túi. Ông ta nói với đức Đạo sư:

– Này, Tỳ-kheo! Tôi có cô con gái độc nhất và chưa thấy ai xứng với nó trừ ông. Ông phải có một người vợ và nó phải có một người chồng. Tôi sẽ gả nó cho ông. Hãy đứng đợi tại đây cho đến khi tôi trở lại.

Đức Đạo sư đứng yên, không nói một lời. Người Bà-la-môn vội vã về nhà, hớn hở bảo với bà vợ:  – Bà ơi! tôi đã gặp một người xứng với con gái ta. Mau lên! Mặc cho nó bộ đẹp đẽ vào!

Rồi ông dẫn vợ con vào gặp đức Đạo sư. Cả thành xôn xao:

– Một khi lão này chê bai đủ kiểu người nào đến cầu hôn con gái lão. Nhưng nghe đồn rằng hôm nay lão ta gặp một người môn đăng hậu đối rồi. Không biết mặt mũi anh chàng này ra sao mà lão chấm đậu vậy?

Rồi họ the ông đi xem anh chàng tốt số. Trong thời gian đó, đức Đạo sư thay vì đứng yên chờ đợi, Ngài bỏ đi, để lại một dầu chân. (Dầu chân Phật chỉ xuất hiện trên chỗ đã bước, không có chỗ nào khác, và chỉ người nào đủ phước duyên mới thấy được. Dù voi rừng hay thú hoang có giẫm lên hay mưa bão dữ dội, gió giông gào thét thổi đến, cũng không xóa được dấu chân của Phật). Đến nơi cũ, người Bà-la-môn ngạc nhiên không thấy Phật. Nhìn quanh quất một hồi ông phát hiện dấu chân. Vợ người Bà-la-môn thuộc lòng ba bộ Vệ-đà, luôn cả những bài thơ liên quan đến tướng số. Bà lẩm bẩm đọc lại và xem xét tỉ mỉ hình nét dấu chân trước mặt. Cuối cùng bà kết luận:

– Ông ơi! Đây không phải dầu chân của người chạy theo ngũ dục.

Rồi bà đọc kệ:

Dấu chân người tham dục cạn cợt,

của ác nhơn, lún mạnh xuống đường.

Người ngu si, dấu thường lết bết.

Đây, dấu chân người hết dục tham.

Người Bà-la-môn không tin lời vợ nên nạt đùa:

– Khéo tưởng tượng! Bà lúc nào cũng thấy cá sấu trong chậu nước, ăn trộm núp trong nhà! Hãy im đi!

Bà vợ vẫn một mực đoan chắc:

– Ông ưa nói gì thì nói. Nhưng đây không phải dấu chân người chạy theo ngũ dục.

Người Bà-la-môn vẫn đi lòng vòng tìm kiếm, chợt thấy đức Đạo sư liền mừng rỡ reo lên:

– Ông ta đây rồi!

Và ông thưa với Phật:

– Tỳ-kheo! Tôi gả con gái cho ông để nâng khăn sửa túi.

Đức Đạo sư thay vì trả lời ưng thuận hay không, lại bảo:

– Bà-la-môn! Ta có vài việc để nói với ông.

Và ông ta lắng nghe đức Đạo sư kể chuyện Ma vương đã theo đuổi Ngài như thế nào, từ lúc xuất gia tới khi ngồi dưới cội Bồ đề, cuối cùng chính Ma vương ngồi dưới cây Bồ đề, thiểu não buồn rầu vì thấy quyền lực của mình không làm gì Phật được. Con gái Ma vương bèn đến an ủi cha, rồi biến thành thiếu nữ trẻ và đàn bà đứng tuổi để cố quyến rũ Phật. Đức Đạo sư lúc đó nói rằng:

Đã thấy rõ Khát ái, Sầu buồn, Dục lạc

Ta đâu còn ưa hạnh phúc tình yêu

Tấm thân kia, chứa các thứ tiểu, tiêu.

Ta không muốn, dù dùng chân chạm đến.

Ngay khi Phật kết thúc bài kệ, người Bà-la-môn và vợ chứng A-na-hàm. Còn Màgandiyà tự nhủ: “Nếu ông này không cần ta, kể cũng đúng, nhưng nói người ta chứa đầy phần tiểu thì thật quá lắm. Được rồi! Với dòng dõi, địa vị xã hội, tài sản và sức quyến rũ của tuổi thanh xuân sẵn có, ta sẽ được một tấm chồng xứng đáng, và rồi ta sẽ biết làm gì đối với Sa-môn Cồ-đàm”. Từ đó cô nuôi lòng căm ghét đức Phật (Đức Phật biết cô căm ghét Ngài, nhưng Ngài vẫn đọc kệ vì lợi ích cho hai người kia, để họ chứng thánh quả, chớ không quan tâm đến lòng thù hận trực tiếp chống lại mình)

Cha mẹ cô gởi cô cho chú Culla Màgandiyà biết cháu mình chỉ xứng đáng làm vợ vua, nên trang điểm cho nàng đủ món trang sức rồi đưa đến Kosambi dâng cho vua Udena. Vua hài lòng, làm lễ đăng quang cho nàng lên ngôi thứ phi với năm trăm thị nữ.

Vậy là vua Udena có ba bà vợ với một ngàn năm trăm thị nữ.

_______________________

Xuất hiện trong các kinh A Hàm