CHƯƠNG I

BA NGÔI CAO CẢ (TIYAGGA)

Phật-giáo có ba ngôi cao cả là:

• Đức-Phật (Buddha)
• Đức-Pháp (Dhamma)
• Đức-Tăng (Saṃgha)

Đức-Phật dạy trong kinh Aggappasādasutta⁽¹⁾ có

đoạn rằng:

• “Này chư tỳ-khưu! Có bao nhiêu loài chúng-sinh: chúng-sinh không có chân, có hai chân, có bốn chân, có nhiều chân, chúng-sinh hữu sắc, vô sắc, chúng-sinh hữu tưởng, vô tưởng, phi-tưởng-phi-phi-tưởng. Trong các loài chúng-sinh ấy, Như-lai là Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, gọi là Đức-Phật cao cả nhất.
• Này chư tỳ-khưu! Trong tất cả các pháp-hữu-vi, Thánh-đạo hợp đủ 8 chánh là chánh-kiến, chánh-tư-duy, chánh-ngữ, chánh-nghiệp, chánh-mạng, chánh-tinh-tấn, chánh-niệm, chánh-định, gọi là Đức-Pháp cao cả nhất.

Trong tất cả pháp-hữu-vi và pháp-vô-vi, thì Niết-bàn

gọi là Đức-Pháp cao cả nhất.

• Này chư tỳ-khưu! Trong tất cả các đoàn, các nhóm, chỉ có chư Thánh-Tăng, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật gọi là Đức-Tăng cao cả nhất.”

¹ Aṅguttaranikāya, Catukanipāta, kinh Aggappasādasutta.

• Đức-Phật (Buddha) đó là Đức-Phật Gotama là Bậc tự chính mình đã chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế đầu tiên không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được tất cả mọi phiền-não, mọi tham-ái không còn dư sót, đặc biệt diệt được mọi tiền-khiên-tật (vāsanā), trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh, nên gọi là Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambuddha) độc nhất vô nhị, có danh hiệu Đức-Phật Gotama.

Đức-Phật có khả năng chế định ra ngôn ngữ để thuyết pháp giáo huấn chúng-sinh có duyên lành nên tế độ, cũng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, cũng chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, tùy theo năng lực các pháp-hạnh ba-la-mật và 5 pháp- chủ (indriya): tín-pháp-chủ, tấn-pháp-chủ, niệm-pháp- chủ, định-pháp-chủ, tuệ-pháp-chủ, theo hạnh nguyện của mỗi bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật.

• Đức-Pháp (Dhamma) đó là chánh-pháp mà Đức- Phật đã thuyết giảng, giáo huấn tế độ chúng-sinh có phước-duyên được hiểu rõ, biết rõ, rồi thực-hành đúng theo chánh-pháp của Đức-Phật, để đem lại sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc trong kiếp hiện-tại, những kiếp vị-lai và đặc biệt có khả năng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

Chánh-pháp có 10 pháp là:

• Pháp-học chánh-pháp (Pariyattidhamma).
• 9 Pháp siêu-tam-giới (Navalokuttaradhamma) (4 Thánh-đạo + 4 Thánh-quả + 1 Niết-bàn).

• Đức-Tăng (Saṃgha) đó là chư Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, đã lắng nghe chánh-pháp của Đức- Phật, rồi đã thực-hành đúng theo chánh-pháp, dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, gọi là Đức-Tăng.

Trong Phật-giáo, bậc Thánh thanh-văn đệ-tử có 4 đôi thành 8 bậc Thánh (tính theo tâm siêu-tam-giới).

4 đôi: Thánh-đạo, Thánh-quả tương xứng

• Nhập-lưu Thánh-đạo ® Nhập-lưu Thánh-quả.
• Nhất-lai Thánh-đạo ® Nhất-lai Thánh-quả.
• Bất-lai Thánh-đạo ® Bất-lai Thánh-quả.
• A-ra-hán Thánh-đạo ® A-ra-hán Thánh-quả

8 bậc Thánh: 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả:

• Bậc Nhập-lưu Thánh-đạo (Sotāpattimagga).
• Bậc Nhất-lai Thánh-đạo (Sakadāgāmimagga).
• Bậc Bất-lai Thánh-đạo (Anāgāmimagga).
• Bậc A-ra-hán Thánh-đạo (Arahattamagga).
• Bậc Nhập-lưu Thánh-quả (Sotāpattiphala).
• Bậc Nhất-lai Thánh-quả (Sakadāgāmiphala).
• Bậc Bất-lai Thánh-quả (Anāgāmiphala).
• Bậc A-ra-hán Thánh-quả (Arahattaphala).

Bậc Thánh-nhân (Ariyapuggala) có 4 bậc:

• Bậc Thánh Nhập-lưu (Sotāpanna).
• Bậc Thánh Nhất-lai (Sakadāgāmī).
• Bậc Thánh Bất-lai (Anāgāmī).
• Bậc Thánh A-ra-hán (Arahanta).

Trong Phật-giáo, mỗi bậc Thánh-nhân là kết quả của các pháp-hạnh ba-la-mật và 5 pháp-chủ (indriya): tín- pháp-chủ, tấn-pháp-chủ, niệm-pháp-chủ, định-pháp-chủ,

tuệ-pháp-chủ đã được tích lũy ở trong tâm từ nhiều đời nhiều kiếp trong quá-khứ cho đến kiếp hiện-tại.

Trong những kiếp quá-khứ, mỗi vị đã từng gieo phước-duyên với Đức-Phật quá-khứ, hoặc với chư Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật quá-khứ.

Trong kiếp hiện-tại, mỗi vị đến hầu Đức-Phật, hoặc bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, lắng nghe chánh-pháp của Ngài, rồi thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn từ thấp đến cao theo tuần tự như sau:

• Bậc thiện-trí phàm-nhân thuộc hạng người tam- nhân thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc Nhập- lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được hai loại phiền-não là tà-kiến (diṭṭhi) và hoài-nghi (vicikicchā), trở thành bậc Thánh Nhập-lưu mới là bậc Thánh-nhân thứ nhất trong Phật-giáo.
• Bậc Thánh Nhập-lưu tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được một loại phiền- não là sân (dosa) loại thô, trở thành bậc Thánh Nhất-lai là bậc Thánh-nhân thứ nhì trong Phật-giáo.
• Bậc Thánh Nhất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc Bất-lai Thánh-đạo, Bất-lai Thánh- quả và Niết-bàn, diệt tận được một loại phiền-não là sân (dosa) loại vi-tế không còn dư sót, trở thành bậc Thánh Bất-lai là bậc Thánh-nhân thứ ba trong Phật-giáo.

• Bậc Thánh Bất-Lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được 7 loại phiền-não còn lại là tham (lobha), si (moha), ngã-mạn (māna), buồn-chán (thīna), phóng-tâm (uddhacca), không biết hổ-thẹn tội-lỗi (ahirika), không biết ghê-sợ tội-lỗi (anottappa) không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A- ra-hán là bậc Thánh-nhân thứ tư cao thượng nhất trong Phật-giáo.

Để trở thành mỗi Thánh-nhân bậc nào là do năng lực của 10 pháp-hạnh ba-la-mật đã tích-lũy ở trong tâm từ nhiều đời nhiều kiếp trong quá-khứ và 5 pháp-chủ (indriya): tín-pháp-chủ, tấn-pháp-chủ, niệm-pháp-chủ, định-pháp-chủ, tuệ-pháp-chủ, cao thấp khác nhau của mỗi bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật.

Khi trở thành bậc Thánh A-ra-hán sẽ tịch diệt Niết- bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới đều giống nhau cả thảy.

Ý Nghĩa Buddha

Buddha nghĩa là gì?

Buddhā'ti catusaccasambodhena Buddhā.

Buddha nghĩa là giác-ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-nhân, gọi là Buddha.

Trong bộ Chú-giải Udāna phân loại Buddha có 3 hạng:

1. Sammāsambuddha: Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
2. Paccekabuddha: Đức-Phật Độc-Giác.
3. Sāvakabuddha: Bậc Thánh Thanh-văn-giác.

Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác hoặc Đức- Phật Độc-Giác hoặc Bậc Thánh Thanh-văn-giác mỗi Đức-Bồ-tát cần phải thực-hành đầy đủ các pháp-hạnh ba-la-mật của mình cho đầy đủ trọn vẹn.

• Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, thì Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cần phải thực-hành đầy đủ 30 pháp-hạnh ba-la-mật: 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ, 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung, 10 pháp- hạnh ba-la-mật bậc thượng.
• Để trở thành Đức-Phật Độc-Giác, thì Đức-Bồ-tát Độc-Giác cần phải thực-hành đầy đủ 20 pháp-hạnh ba- la-mật: 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ, 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung.
• Để trở thành bậc Thánh Thanh-văn-giác, thì Đức- Bồ-tát Thanh-văn-giác cần phải thực-hành đầy đủ 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ.

10 pháp-hạnh ba-la-mật

1. Bố-thí ba-la-mật (Dānapāramī).
2. Giữ-giới ba-la-mật (Sīlapāramī)
3. Xuất-gia ba-la-mật (Nekkhammapāramī).
4. Trí-tuệ ba-la-mật (Paññāpāramī).
5. Tinh-tấn ba-la-mật (Vīriyapāramī).
6. Nhẫn-nại ba-la-mật (Khantipāramī).
7. Chân-thật ba-la-mật (Saccapāramī).
8. Phát-nguyện ba-la-mật (Adhiṭṭhānapāramī).
9. Tâm-từ ba-la-mật (Mettāpāramī).
10. Tâm-xả ba-la-mật (Upekkhāpāramī).

Mỗi pháp-hạnh ba-la-mật có ba bậc: bậc hạ, bậc trung, bậc thượng như sau:

1. Bố-thí ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

2. Giữ-giới ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
3. Xuất-gia ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
4. Trí-tuệ ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
5. Tinh-tấn ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
6. Nhẫn-nại ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
7. Chân-thật ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
8. Phát-nguyện ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
9. Tâm-từ ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
10. Tâm-xả ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

Như vậy, 10 pháp-hạnh ba-la-mật trở thành 30 pháp- hạnh ba-la-mật:

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ.
• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung.
• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng.

Cách thực-hành pháp-hạnh ba-la-mật mỗi bậc: bậc hạ, bậc trung, bậc thượng hoàn toàn khác nhau.

1. Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác

Sammāsambuddha: Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác là Bậc tự mình chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi- giới chúng-sinh, nên gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambuddha) độc nhất vô nhị.

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có ba hạng:

1. Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt (Sammāsambuddha paññādhika) nghĩa là Đức-Phật có trí-tuệ nhiều năng lực hơn đức-tin và tinh-tấn.
2. Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt (Sammāsambuddha saddhādhika) nghĩa là Đức-Phật có đức-tin nhiều năng lực hơn trí-tuệ và tinh-tấn.

3. Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt (Sammāsambuddha vīriyādhika) nghĩa là Đức-Phật có tinh-tấn nhiều năng lực hơn trí-tuệ và đức-tin.

* Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt như thế nào?

Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt (Sammāsambuddha paññādhika), thì Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambodhisatta) ấy cần phải thực-hành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật:

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ (pāramī)

Khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy thực-hành pháp- hạnh ba-la-mật bậc hạ nào, cần phải hy sinh những gì thuộc về bên ngoài thân mình như của cải, tài sản, ngôi báu, thậm chí cả vợ con nữa, để thành tựu pháp-hạnh ba- la-mật bậc hạ ấy.

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung (upapāramī)

Khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy thực-hành pháp- hạnh ba-la-mật bậc trung nào, cần phải hy sinh những bộ phận nào trong thân thể của mình, để thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung ấy.

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng (paramattha- pāramī)

Khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy thực-hành pháp- hạnh ba-la-mật bậc thượng nào, cần phải hy sinh sinh- mạng của mình, để thành-tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng ấy.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt ấy cần phải thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua ba thời-kỳ:

• Thời-kỳ đầu: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt phát-nguyện ở trong tâm, có ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, để mong tế độ cứu vớt chúng-sinh thoát khỏi biển khổ trầm luân, rồi thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 7 a-tăng-kỳ.
• Thời-kỳ giữa: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt phát-nguyện ra bằng lời nói, để cho chúng- sinh biết ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác của Đức-Bồ-tát, rồi phải thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 9 a-tăng-kỳ.

Dù đã trải qua hai thời-kỳ trên, Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt vẫn còn là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác bất-định (aniyatabodhisatta) nghĩa là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy có thể thay đổi ý- nguyện của mình, không muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác mà chỉ muốn trở thành Đức-Phật Độc-Giác hoặc bậc Thánh Thanh-văn-giác mà thôi.

Nếu như Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt ấy vẫn giữ ý-nguyện, tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật thì sẽ dẫn đến thời-kỳ cuối.

• Thời-kỳ cuối: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt ấy được Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên thọ ký xác định thời gian còn lại là 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu- việt ấy trở thành Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt cố-định (niyatabodhisatta). Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy tiếp tục thực-hành 30 pháp-hạnh

ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn trong suốt khoảng thế gian ấy cho đến kiếp chót.

Trong suốt thời-kỳ cuối, 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất, thực-hành bồi bổ cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, mỗi khi có Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt ấy đến hầu Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại.

Đến kiếp chót, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt ấy chắc chắn tái-sinh làm người trong thời- kỳ không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt ấy xuất gia, rồi thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não, đặc biệt diệt được mọi tiền-khiên-tật (vāsanā), trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh, gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambuddha) độc nhất vô nhị trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh.

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy có khả năng đặc biệt chế định ra ngôn ngữ, để thuyết pháp tế độ chúng-sinh có phước-duyên cũng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, tùy theo năng lực của 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ và 5 pháp-chủ: tín-pháp-chủ, tấn-pháp-chủ, niệm-pháp-chủ, định-pháp-chủ, tuệ-pháp-chủ của mỗi chúng-sinh đã tích-lũy ở trong tâm từ vô số kiếp quá-khứ cho đến kiếp hiện-tại.

* Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có đức- tin siêu-việt như thế nào?

Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt (Sammāsambuddha saddhhādhika), thì Đức- Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt (Sammā- sambodhisatta) ấy cần phải thực-hành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật giống như Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt, nhưng về thời gian trải qua ba thời-kỳ của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt thì mỗi thời-kỳ cần phải thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật suốt thời gian gấp đôi thời gian của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt như sau:

• Thời-kỳ đầu: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt phát-nguyện ở trong tâm, có ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, để mong tế độ cứu vớt chúng-sinh thoát khỏi biển khổ trầm luân, rồi thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 14 a-tăng-kỳ.
• Thời-kỳ giữa: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt phát-nguyện ra bằng lời nói, để cho chúng-sinh biết ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác của Đức-Bồ-tát, rồi phải thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 18 a-tăng-kỳ.

Dù đã trải qua hai thời-kỳ trên, Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt vẫn còn là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác bất-định (aniyatabodhisatta) nghĩa là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy có thể thay đổi ý- nguyện của mình, không muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác mà chỉ muốn trở thành Đức-Phật Độc-Giác, hoặc bậc Thánh thanh-văn-giác mà thôi.

Nếu như Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt ấy vẫn giữ ý-nguyện, tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật thì sẽ dẫn đến thời-kỳ cuối.

• Thời-kỳ cuối: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt ấy được Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên thọ ký xác định thời gian còn lại là 8 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt ấy trở thành Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt cố-định (niyatabodhisatta). Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy tiếp tục thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn trong suốt khoảng thời gian ấy cho đến kiếp chót.

Trong suốt thời-kỳ chót, 8 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất thực-hành bồi bổ cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, mỗi khi có Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt ấy đến hầu Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại.

Đến kiếp chót, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức- tin siêu-việt ấy chắc chắn tái-sinh làm người trong thời- kỳ không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt ấy xuất gia, rồi thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không có thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não, đặc biệt diệt được mọi tiền-khiên-tật (vāsanā), trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh, gọi là

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambuddha) độc nhất vô nhị trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh.

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy…

(Phần còn lại giống như Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt).

* Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt như thế nào?

Để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt (Sammāsambuddha vīriyādhika), thì Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt (Sammā- sambodhisatta) ấy cần phải thực-hành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật giống như Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt, nhưng về thời gian trải qua ba thời-kỳ của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt thì mỗi thời-kỳ cần phải thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật suốt thời gian gấp đôi thời gian của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu- việt như sau:

• Thời-kỳ đầu: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt phát-nguyện ở trong tâm, có ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, để mong tế độ cứu vớt chúng-sinh thoát khỏi biển khổ trầm luân, rồi thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 28 a-tăng-kỳ.
• Thời-kỳ giữa: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt phát-nguyện ra bằng lời nói, để cho chúng-sinh biết ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác của Đức-Bồ-tát, rồi phải thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 36 a-tăng-kỳ.

Dù đã trải qua hai thời-kỳ trên, Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt vẫn còn là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác bất-định (aniyatabodhisatta) nghĩa là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy có thể thay đổi ý- nguyện của mình, không muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác mà chỉ muốn trở thành Đức-Phật Độc-Giác, hoặc bậc Thánh thanh-văn-giác mà thôi.

Nếu như Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt ấy vẫn giữ ý-nguyện, tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật thì sẽ dẫn đến thời-kỳ cuối.

• Thời-kỳ cuối: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt ấy được Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên thọ ký xác định thời gian còn lại là 16 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt ấy trở thành Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt cố-định (niyatabodhisatta). Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt ấy tiếp tục thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn trong suốt khoảng thời gian ấy cho đến kiếp chót.

Trong suốt thời-kỳ cuối, 16 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất thực-hành bồi bổ cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, mỗi khi có Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt ấy đến hầu Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại.

Đến kiếp chót, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh- tấn siêu-việt ấy chắc chắn tái-sinh làm người trong thời- kỳ không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện

trên thế gian. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt ấy xuất gia, rồi thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không có thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não, đặc biệt diệt được mọi tiền-khiên-tật (vāsanā), trở thành bậc Thánh A-ra- hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh, gọi là Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsambuddha) độc nhất vô nhị trong muôn ngàn cõi giới chúng-sinh.

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy có khả năng đặc biệt chế định ra ngôn ngữ, để thuyết pháp tế độ chúng-sinh có phước-duyên cũng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Đức-Phật, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, tùy theo năng lực của 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ và 5 pháp-chủ: tín-pháp-chủ, tấn-pháp-chủ, niệm-pháp-chủ, định-pháp-chủ, tuệ-pháp-chủ của mỗi chúng-sinh đã tích lũy ở trong tâm từ vô số kiếp quá-khứ cho đến kiếp hiện-tại.

Mỗi Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện trên thế gian là một điều vô cùng hy hữu. Thật vậy, theo lịch sử Đức-Phật Gotama trong bộ Jinakālamālī và bộ Chú-giải Buddhavaṃsa dạy:

Trong quá-khứ, có khi trải qua thời gian 1 a-tăng-kỳ đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại-không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian gọi là Suññakappa nghĩa là vô số đại-kiếp trái đất không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện trên thế gian.

Thật vô cùng diễm phúc, trong kiếp trái đất mà chúng ta đang sống gọi là Bhaddakappa: đại-kiếp trái đất có đến 5 Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác tuần tự xuất hiện trên thế gian trong cùng đại-kiếp trái đất này.

• Trong thời quá-khứ tuần tự xuất hiện trên thế gian:

• Đức-Phật Kakusandha xuất hiện trên thế gian trong thời-kỳ con người có tuổi thọ 40.000 năm.
• Đức-Phật Koṇāgamana xuất hiện trên thế gian trong thời-kỳ con người có tuổi thọ 30.000 năm.
• Đức-Phật Kassapa xuất hiện trên thế gian trong thời-kỳ con người có tuổi thọ 20.000 năm.

• Trong thời hiện-tại, Đức-Phật Gotama của chúng ta đã xuất hiện trên thế gian trong thời-kỳ con người có tuổi thọ 100 năm. Đức-Phật thuyết-pháp tế độ chúng- sinh 45 năm.

Đức-Phật đã tịch diệt Niết-bàn tròn 80 tuổi, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới, cách nay 2.562 năm.

Song giáo-pháp của Đức-Phật Gotama vẫn còn được lưu truyền trên thế gian này cho đến hết 5.000 năm tuổi thọ của Phật-giáo, rồi cũng sẽ bị mai một, bị tiêu hoại hoàn toàn trên cõi người, bởi vì các hàng thanh-văn đệ- tử không còn một ai biết đến Đức-Phật, Đức-Pháp, Đức-Tăng nữa.

• Trong thời vị-lai, Đức-Phật Metteyya sẽ xuất hiện trên thế gian trong thời-kỳ con người có tuổi thọ 80.000 năm, cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

Thời vị-lai, Đức-Phật Metteyya sẽ tịch diệt Niết-bàn, giáo-pháp của Đức-Phật Metteyya cũng sẽ bị mai một, bị tiêu hoại hoàn toàn trên cõi người.

Về sau, kiếp trái đất này sẽ bị tiêu hoại hoàn toàn.

ĐỨC PHẬT GOTAMA

Hiện-tại chúng ta đang sống trong thời-kỳ giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, tuy Đức-Phật đã tịch diệt Niết-

bàn cách đây 2.562 năm, song giáo-pháp của Đức-Phật vẫn còn lưu truyền trên thế gian cho đến 5.000 năm, rồi sẽ bị mai một hoàn toàn, bởi vì khi ấy các hàng thanh- văn đệ-tử không còn ai có trí-tuệ giữ gìn duy trì chánh- pháp của Đức-Phật Gotama được nữa.

Tiền-Kiếp Của Đức-Phật Gotama

Đức-Phật Gotama là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt, cho nên, vô số tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu- việt nghĩa là Đức-Bồ-tát có trí-tuệ nhiều năng lực hơn đức-tin và tinh-tấn.

Trong bộ Jinakālamālī và bộ Chú-giải Buddhavaṃsa giảng giải về Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama thực-hành bồi bổ đầy đủ trọn vẹn các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua ba thời-kỳ:

• Thời-kỳ đầu: Thời-kỳ Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đã phát-nguyện trong tâm, có ý-nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác để tế độ, cứu vớt chúng- sinh thoát khỏi biển khổ trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, rồi Đức-Bồ-tát thực- hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 7 a-tăng-kỳ, tiếp đến thời-kỳ giữa.

Trong khoảng thời gian suốt 7 a-tăng-kỳ lâu dài ấy, có

125.000 Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác tuần tự mỗi Đức- Phật đã xuất hiện trên thế gian.

- Thời-kỳ giữa: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt ấy đã phát-nguyện bằng lời nói, để cho chúng-sinh nghe, biết ý-nguyện muốn trở thành một

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác của Đức-Bồ-tát, rồi Đức- Bồ-tát tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trong khoảng thời gian suốt 9 a-tăng-kỳ.

Trong khoảng thời gian suốt 9 a-tăng-kỳ lâu dài ấy có 342.000⁽¹⁾ Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác mỗi Đức-Phật tuần tự đã xuất hiện trên thế gian.

Qua hai thời-kỳ trên, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt vẫn còn là Đức-Bồ-tát bất-định (aniyatabodhisatta) nghĩa là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác có trí-tuệ siêu-việt ấy có thể thay đổi ý-nguyện không muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, mà chỉ muốn trở thành Đức-Phật Độc-Giác, hoặc bậc Thánh Thanh-văn-giác mà thôi.

Nhưng Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu- việt tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama vẫn giữ nguyên ý- nguyện, rồi vẫn tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la- mật, thì sẽ dẫn đến thời-kỳ cuối.

- Thời-kỳ cuối: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt là vị Đạo-sĩ Sumedha, tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama hội đầy đủ 8 chi-pháp, nên được Đức- Phật Dīpaṅkara là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên thọ ký, xác định thời gian còn lại là 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, hậu-kiếp của vị Đạo-sĩ Sumedha sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu Đức-Phật Gotama.

Từ kiếp đó, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama chính thức trở thành Đức-Bồ-tát cố-định (niyatabodhisatta) chắc chắn sẽ trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.

¹ Theo Jinakālamālī có 387.000 Đức-Phật.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama tiếp tục thực-hành bồi bổ tích-lũy các pháp-hạnh ba-la-mật ở trong tâm từ kiếp này sang kiếp kia trong khoảng thời gian 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, cho được đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, để trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác.

Trong suốt thời gian 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu- việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, thực-hành bồi bổ cho được đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, mỗi khi có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đều đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác ấy và được Đức-Phật ấy thọ ký xác định thời gian còn lại, gồm có 24 Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác theo tuần tự mỗi Đức-Phật như sau:

24 Đức-Phật thọ ký theo tuần tự

1. Đức-Phật Dīpaṅkara xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm.

Khi ấy, vị đạo-sĩ Sumedha đã chứng đắc các bậc thiền sắc-giới và chứng đắc ngũ thông⁽¹⁾trong tam-giới, vốn là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt đã từng thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua hai thời-kỳ gồm có 16 a-tăng-kỳ với nguyện vọng muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Đạo-sĩ Sumedha đến hầu cúng dường Đức-Phật Dīpaṅkara.

¹ Ngũ thông trong tam-giới: Đa-dạng-thông, nhãn-thông, nhĩ-thông, tha- tâm-thông và tiền-kiếp-thông.

Khi ấy, Đức-Phật Dīpaṅkara có trí-tuệ vị-lai kiến- minh (anāgataṃsañāṇa) xem xét thấy Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đạo-sĩ Sumedha hội đủ 8 chi-pháp được thọ-ký, nên Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 4 a-tăng-kỳ⁽¹⁾ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất⁽²⁾ nữa, vị đạo-sĩ Sumedha này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Đạo-sĩ Sumedha lần đầu tiên được Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama, nên Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Đạo-sĩ Sumedha vô cùng hoan hỷ.

Bắt đầu từ kiếp ấy về sau, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác chính thức trở thành Đức-Bồ-tát cố-định (niyata- bodhisatta) tiếp tục kiên trì thực-hành bồi bổ 30 pháp- hạnh ba-la-mật suốt 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, cho đầy đủ và trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la- mật, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama trong thời vị-lai.

¹ A-tăng-kỳ (asaṅkhyeyya): Là khoảng thời gian không thể tính bằng số. Cứ trải qua vô số đại-kiếp trái đất (mahākappa) kể là một a-tăng-kỳ.

² Đại-kiếp: Thời gian trái đất trải qua 4 a-tăng-kỳ thành-trụ-hoại-không, là thời gian quá lâu, Đức-Phật có ví dụ: Một hòn núi đặc hình khối, mỗi chiều một do tuần (khoảng 20 km), cứ 100 năm một chư-thiên lấy tấm vải mịn và mỏng quét nhẹ qua một lần cho đến khi mòn hết hòn núi ấy, thế mà thời gian ấy chưa kể được một đại-kiếp.

- Chú ý: A-tăng-kỳ (asaṅkhyeyya) theo thời gian mà Đức-Bồ-tát thực-hành ba-la-mật có nghĩa không thể tính bằng số (vô số) ví dụ 4 a-tăng-kỳ với 100 ngàn đại-kiếp trái đất.

Đức-Phật Dīpaṅkara thọ 100 ngàn tuổi, rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn.

Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại- không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Những kiếp trái đất ấy gọi là Suññakappa (kiếp trái đất không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện), mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa có một Đức- Phật Koṇḍañña xuất hiện trên thế gian.

2. Đức-Phật Koṇḍañña xuất hiện trên thế gian trong kiếp trái đất gọi là Sārakappa, vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-Luân Thánh-vương Vijitāvī đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇḍañña và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 3 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, Đức Chuyển-luân Thánh-vương Vijitāvī này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Chuyển-Luân Thánh- vương Vijitāvī vô cùng hoan hỷ tiếp tục bồi bổ 30 pháp- hạnh ba-la-mật.

Về sau, Đức-Bồ-tát Chuyển-luân Thánh-vương Vijitāvī từ bỏ ngôi vua, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇḍañña xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật.

Đức-Phật Koṇḍañña thọ 100 ngàn tuổi, rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn.

Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại- không, mà không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sāramaṇḍakappa có 4 Đức-Phật: Đức-Phật Maṅgala, Đức-Phật Sumana, Đức- Phật Revata và Đức-Phật Sobhita, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

3. Đức-Phật Maṅgala xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn Suruci đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Maṅgala và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Suruci này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Bà-la-môn Suruci vô cùng hoan hỷ tiếp tục bồi bổ 30 pháp-hạnh Ba-la-mật.

Về sau, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Bà-la-môn Suruci đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Maṅgala, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu Suruci trong giáo-pháp của Đức-Phật Maṅgala.

Đức-Phật Maṅgala thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, ác-pháp càng ngày càng tăng trưởng, còn thiện-pháp càng ngày càng suy thoái. Vì vậy, tuổi thọ con người càng ngày càng giảm dần, giảm dần cho đến tột cùng chỉ còn 10 năm.

Sau đó, một thảm họa khủng khiếp đã xảy ra, con người chém giết lẫn nhau vô cùng tàn khốc, không phân biệt cha mẹ, con cái, anh em, bà con, ... một số người hoảng sợ chạy trốn trong rừng núi thoát thân.

Biết nạn chém giết không còn nữa, số người ấy gặp lại nhau, cam kết không sát hại lẫn nhau nữa. Khi ấy, con người biết ghê-sợ tội-lỗi, cố gắng tinh-tấn thực-hành mọi phước-thiện, thiện-pháp càng ngày càng tăng trưởng, nên tuổi thọ con người càng ngày càng tăng lên dần, tăng lên dần cho đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm⁽¹⁾.

Thời-kỳ ấy, con người sống dể duôi (thất-niệm), ác- pháp phát sinh, do đó, tuổi thọ con người lại giảm xuống dần, giảm xuống dần cho đến khi thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm.

Khi ấy, Đức-Phật Sumana xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Sāramaṇḍakappa.

4. Đức-Phật Sumana xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Long-vương Atula đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sumana và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Maṅgala rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, Đức Long-vương Atula này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sumana thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn.

¹ A-tăng-kỳ ở đây là đơn vị số lượng: Số 1 đứng trước 140 số không (0), viết tắt là 10¹⁴⁰

Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau thời-kỳ Đức-Phật Maṅgala tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Revata xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Sāramaṇḍa- kappa.

5. Đức-Phật Revata xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Atideva đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Revata và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Maṅgala và Đức-Phật Sumana rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Atideva này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Revata thọ 60 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra cũng giống như sau thời-kỳ Đức-Phật Maṅgala và Đức-Phật Sumana tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Sobhita xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Sāramaṇḍakappa.

6. Đức-Phật Sobhita xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Sujāta đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Sobhita và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Maṅgala, Đức-Phật Sumana và Đức-Phật Revata rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 2 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Sujāta này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sobhita thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành- trụ-hoại-không, mà không có một Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Varakappa có 3 Đức- Phật: Đức-Phật Anomadassī, Đức-Phật Paduma và Đức- Phật Nārada, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian trong cùng kiếp trái đất ấy.

7. Đức-Phật Anomadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Thống-tướng Yakkha, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Anomadassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Thống-tướng Yakkha này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Anomadassī thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Ngài dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra theo một chu kỳ tuổi thọ giảm-tăng-giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Paduma xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

8. Đức-Phật Paduma xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Sư tử chúa, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Paduma và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Anomadassī rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, Sư tử chúa này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Paduma thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra tương tự giống như sau thời-kỳ Đức-Phật Anomadassī tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần, giảm dần xuống đến tột cùng chỉ còn 10 năm; rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Nārada xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

9. Đức-Phật Nārada xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ chứng đắc các bậc thiền sắc-giới và các bậc thiền vô-sắc-giới, có ngũ thông, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Nārada và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Anomadassī và Đức- Phật Paduma rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 1 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Nārada thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1 a-tăng-kỳ vô số đại-kiếp trái đất thành- trụ-hoại-không, mà không có một Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa có Đức- Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian.

10. Đức-Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, là Phú hộ Jaṭila, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Padumuttara và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, Phú hộ Jaṭila này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Padumuttara thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai

một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó trải qua 70.000 đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại-không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Maṇḍakappa có 2 Đức-Phật: Đức-Phật Sumedha và Đức-Phật Sujāta, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

11. Đức-Phật Sumedha xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn Uttara, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sumedha, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, vị tỳ-khưu Uttara được Đức-Phật Sumedha thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 30 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ-khưu Uttara này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sumedha thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Sujāta xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Maṇḍakappa ấy.

12. Đức-Phật Sujāta xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-luân Thánh-vương đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sujāta, xin phép xuất gia trở thành tỳ- khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật.

Về sau, Đức-Bồ-tát tỳ-khưu được Đức-Phật Sujāta thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Sumedha rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 30 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ-khưu này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sujāta thọ 90 ngàn năm tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 28.200 đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại- không, mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Varakappa có 3 Đức- Phật: Đức-Phật Piyadassī, Đức-Phật Atthadassī và Đức- Phật Dhammadassī, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa ấy.

13. Đức-Phật Piyadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn Kassapa, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Piyadassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 1.800 đại-kiếp trái đất nữa, vị Bà-la-môn Kassapa này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Piyadassī thọ 90 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Atthadassī xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Varakappa.

14. Đức-Phật Atthadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Susīma đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Atthadassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Piyadassī rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 1.800 đại-kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ Susīma này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Atthadassī thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến tương tự xảy ra cũng giống như sau khi Đức-Phật Piyadassī tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần cho đến tột cùng chỉ còn 10 năm; rồi tuổi thọ con người tăng lên dần, tăng lên dần cho đến tột cùng a-tăng-kỳ năm; rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Dhamma-

dassī xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất

Varakappa ấy.

15. Đức-Phật Dhammadassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Trời Sakka cõi Tam- thập-Tam-thiên, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Dhamma- dassī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Piyadassī và Đức-Phật Atthadassī rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 1.800 đại-kiếp trái đất nữa, Đức-vua Trời Sakka này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Dhammadassī thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 1.706 đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại- không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa mới có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác Siddhattha xuất hiện trên thế gian.

16. Đức-Phật Siddhattha xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama là vị Bà-la-môn phú hộ xuất gia trở thành đạo-sĩ Maṅgala, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Siddhattha và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 94 đại-kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ Maṅgala này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Siddhattha thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 2 đại-kiếp trái đất không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Maṇḍakappa có 2 Đức-Phật: Đức-Phật Tissa và Đức-Phật Phussa, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

17. Đức-Phật Tissa xuất hiện trên thế gian, vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Sujāta đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Tissa và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 92 đại-kiếp trái đất nữa, vị đạo-sĩ Sujāta này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Tissa thọ 100 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Phussa xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Maṇḍakappa ấy.

18. Đức-Phật Phussa xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 90 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-luân Thánh-vương Vijītāvī, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Phussa, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, vị tỳ-khưu Vijītāvī được Đức-Phật Phussa thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Tissa rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 92 đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ- khưu Vijītāvī này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Phussa thọ 90 ngàn năm tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian 1 đại-kiếp trái đất không có một Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Sārakappa có một

Đức-Phật Vipassī xuất hiện trên thế gian.

19. Đức-Phật Vipassī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 80 ngàn năm. Khi ấy Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Long-vương Atula, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Vipassī và được Đức-Phật thọ ký, xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 91 đại-kiếp trái đất nữa, Đức Long vương Atula này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Vipassī thọ 80 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 60 đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại-không

mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Maṇḍakappa có 2 Đức-Phật: Đức-Phật Sikhī và Đức-Phật Vessabhū, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất ấy.

20. Đức-Phật Sikhī xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 70 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Arindama đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Sikhī và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 31 đại-kiếp trái đất nữa, Đức- vua Arindama này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Sikhī thọ 80 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết- bàn, và giáo-pháp của Ngài dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, mọi hiện tượng diễn biến xảy ra diễn tiến theo một chu kỳ tuổi thọ giảm rồi tăng, tăng rồi giảm cũng giống như sau khi Chư Phật quá-khứ tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tăng lên dần đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm, rồi lại giảm dần, giảm xuống dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Vessabhū xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Maṇḍakappa ấy.

21. Đức-Phật Vessabhū xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 60 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-

Phật Gotama là Đức-vua Sudassana, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Vessabhū, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật.

Về sau, tỳ-khưu Sudassana được Đức-Phật Vessabhū thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Sikhī rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 31 đại-kiếp trái đất nữa, vị tỳ- khưu Sudassana này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Vessabhū thọ 60 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, trái đất bị tiêu hoại và sau đó thời gian trải qua 31 đại-kiếp trái đất thành-trụ-hoại-không mà không có một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian.

Mãi cho đến kiếp trái đất gọi là Bhaddakappa (trái đất hiện-tại mà chúng ta đang sống) có 5 Đức-Phật: Đức-Phật Kakusandha, Đức-Phật Koṇāgamana, Đức- Phật Kassapa, Đức-Phật Gotama và Đức-Phật Metteyya, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

22. Đức-Phật Kakusandha xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 40 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Khema, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Kakusandha, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, tỳ-khưu Khema được Đức-Phật Kakusandha thọ ký xác định thời gian rằng:

“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này, vị tỳ-khưu Khema này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Kakusandha thọ 40 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật dần dần bị mai một hoàn toàn. Từ đó, ác-pháp càng ngày càng tăng trưởng còn thiện-pháp càng ngày càng suy thoái, do đó, tuổi thọ con người càng ngày càng giảm dần, giảm dần cho đến tột cùng chỉ còn 10 năm. Sau đó, một thảm họa khủng khiếp đã xảy ra, con người chém giết lẫn nhau vô cùng tàn khốc, không phân biệt cha mẹ, con cái, anh em, bà con, ... một số người hoảng sợ chạy trốn trong rừng núi thoát thân.

Khi biết nạn chém giết không còn nữa, số người ấy gặp lại nhau, cam kết không sát hại nhau nữa. Khi ấy, con người biết ghê-sợ tội-lỗi, cố gắng tinh-tấn thực-hành mọi phước-thiện, thiện-pháp càng ngày càng tăng trưởng, cho nên, tuổi thọ con người càng ngày càng tăng lên dần, tăng lên dần cho đến tột đỉnh a-tăng-kỳ năm.

Thời-kỳ ấy, con người sống dể duôi (thất-niệm), ác- pháp phát sinh, do đó, tuổi thọ con người lại giảm dần, giảm dần cho đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 30 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Phật Koṇāgamana xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

23. Đức-Phật Koṇāgamana xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 30 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Pabbata, đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇāgamana và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Kakusandha rằng:

“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này, Đức-vua Pabbata này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Koṇāgamana thọ 30 ngàn tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật cũng dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, mọi hiện tượng xảy ra tương tự cũng giống như sau khi Đức-Phật Kakusandha tịch diệt Niết-bàn.

Tuổi thọ con người giảm xuống dần đến tột cùng chỉ còn 10 năm, rồi tuổi thọ lại tăng dần lên đến tột đỉnh a- tăng-kỳ năm, rồi lại giảm xuống dần đến thời đại con người có tuổi thọ khoảng 20 ngàn năm. Khi ấy, Đức- Phật Kassapa xuất hiện trên thế gian cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này.

24. Đức-Phật Kassapa xuất hiện trên thế gian vào thời đại con người có tuổi thọ khoảng 20 ngàn năm. Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Jotipāla, đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Kassapa, xin phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật. Về sau, tỳ-khưu Jotipāla được Đức-Phật Kassapa thọ ký xác định thời gian còn lại y như Đức-Phật Kakusandha và Đức-Phật Koṇāgamana rằng:

“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhadda- kappa này, vị tỳ-khưu Jotipāla này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Kassapa thọ 20 ngàn năm tuổi rồi tịch diệt Niết-bàn, và giáo-pháp của Đức-Phật cũng dần dần bị mai một hoàn toàn. Về sau, mọi hiện tượng xảy ra tương tự giống như sau khi Đức-Phật Kakusandha và Đức- Phật Koṇāgamana tịch diệt Niết-bàn.

Xác định thời gian trở thành Đức-Phật

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-Bồ-tát Đạo-sĩ

Sumedha được Đức-Phật Dīpaṅkara đầu tiên thọ ký xác

định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Đạo-sĩ Sumedha này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Và cuối cùng Đức-Bồ-tát tỳ-khưu Jotipāla là tiền- kiếp của Đức-Phật Gotama được Đức-Phật Kassapa thứ 24 thọ ký xác định thời gian rằng:

“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này, vị tỳ-khưu Jotipāla này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Khoảng thời gian suốt 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất gồm có 24 Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác theo tuần tự mỗi Đức-Phật xuất hiện trên thế gian. Mỗi khi Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác nào xuất hiện trên thế gian, thì Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đều đến hầu đảnh lễ Đức-Phật ấy và được Đức-Phật thọ ký xác định thời gian còn lại sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức- Phật Gotama.

Kiếp Đức-Bồ-Tát được 24 Đức-Phật thọ ký

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama trải qua vô số tiền-kiếp không sao kể xiết, trong cuộc hành trình thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn, chỉ có 24 kiếp được 24 Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác thọ ký xác định thời gian còn lại mà thôi.

Trong 24 tiền-kiếp ấy phân loại theo kiếp như sau:

• 9 kiếp tỳ-khưu,
• 5 kiếp đạo-sĩ,
• 5 kiếp người tại gia,
• 2 kiếp Đức Long-vương,
• 1 kiếp Đức-vua-trời Sakka,
• 1 kiếp Thống tướng Yakkha,
• 1 kiếp sư tử chúa.

9 Kiếp tỳ-khưu được thọ ký

1. Thời-kỳ Đức-Phật Koṇḍañña, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-luân Thánh-vương Vijitāvī đến hầu đảnh lễ Đức-Phật, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ- khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Koṇḍañña.
2. Thời-kỳ Đức-Phật Maṅgala, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Suruci đến hầu Đức-Phật Maṅgala, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Maṅgala.
3. Thời-kỳ Đức-Phật Sumedha, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Uttara đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sumedha, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo- pháp của Đức-Phật Sumedha.
4. Thời-kỳ Đức-Phật Sujāta, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Chuyển-luân Thánh-vương đến hầu đảnh lễ Đức- Phật Sujāta, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ- khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Sujāta.
5. Thời-kỳ Đức-Phật Phussa, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Vijitāvī đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Phussa, xin

Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo- pháp của Đức-Phật Phussa.

6. Thời-kỳ Đức-Phật Vessabhū, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Sudassana đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Vessabhū, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Vessabhū.
7. Thời-kỳ Đức-Phật Kakusandha, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Khema đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Kakusandha, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo- pháp của Đức-Phật Kakusandha.
8. Thời-kỳ Đức-Phật Koṇāgamana, khi ấy, Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Pabbata đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Koṇā- gamana, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Koṇāgamana.
9. Thời-kỳ Đức-Phật Kassapa, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Jotipāla đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Kassapa, xin Ngài cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo- pháp của Đức-Phật Kassapa.

5 Kiếp Đạo-sĩ được thọ ký

1. Thời-kỳ Đức-Phật Dīpaṅkara, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là đạo-sĩ Sumedha đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Dīpaṅkara và được Đức-Phật thọ ký lần đầu tiên.
2. Thời-kỳ Đức-Phật Nārada, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là đạo-sĩ đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Nārada và được Đức- Phật thọ ký.

3. Thời-kỳ Đức-Phật Atthadassī, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Susīma đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Atthadassī và được Đức-Phật thọ ký.
4. Thời-kỳ Đức-Phật Siddhattha, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Maṅgala đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Siddhattha và được Đức-Phật thọ ký.
5. Thời-kỳ Đức-Phật Tissa, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị đạo-sĩ Sujāta đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Tissa và được Đức-Phật thọ ký.

5 Kiếp người tại gia được thọ ký

1. Thời-kỳ Đức-Phật Revata, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Atideva đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Revata và được Đức-Phật thọ ký.
2. Thời-kỳ Đức-Phật Sobhita, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Sujāta đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sobhita và được Đức-Phật thọ ký.
3. Thời-kỳ Đức-Phật Padumuttara, khi ấy, Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là phú-hộ Jaṭila đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Padumuttara và được Đức-Phật thọ ký.
4. Thời-kỳ Đức-Phật Piyadassī, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Bà-la-môn Kassapa đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Piyadassī và được Đức-Phật thọ ký.
5. Thời-kỳ Đức-Phật Sikhī, khi ấy, Đức-Bồ-tát chánh-

Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-vua Arindama đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sikhī và được Đức- Phật thọ ký.

2 Kiếp Long-vương được thọ ký

1. Thời-kỳ Đức-Phật Sumana, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Long-vương Atula đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Sumana và được Đức-Phật thọ ký.
2. Thời-kỳ Đức-Phật Vipassī, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức Long-vương Atula đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Vipassī và được Đức-Phật thọ ký.

1. Kiếp Đức-vua-trời Sakka được thọ ký
   • Thời-kỳ Đức-Phật Dhammadassī, khi ấy, Đức- Bồ-tát là Đức-vua-trời Sakka đến hầu Đức-Phật Dhammadassī và được Ngài thọ ký.

1 Kiếp Thống tướng Yakka được thọ ký

• • Thời-kỳ Đức-Phật Anomadassī, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là vị Thống-tướng Yakkha đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Anomadassī và được Đức-Phật thọ ký.

1 Kiếp Sư tử chúa được thọ ký

• • Thời-kỳ Đức-Phật Paduma, khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Sư tử chúa đến hầu đảnh lễ Đức-Phật Paduma và được Đức- Phật thọ ký.

Mỗi  Đức-Bồ-tát  Chánh-Đẳng-Giác  tiền-kiếp  của

Đức-Phật Gotama, được Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác

thọ ký xác định thời gian còn lại sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.

Kiếp Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama ấy thuộc hạng chúng-sinh nào, là người hoặc Đức Long-vương, hoặc thiên-nam, hoặc Sư tử chúa, hoặc Voi chúa, v.v... cũng vẫn là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt cố-định, vốn có sẵn mầm móng trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác (Buddhaṅkura) hoặc có hạt nhân Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác (Buddhabījaṅkura), mỗi kiếp tử sinh luân- hồi chỉ còn có con đường tiến triển thực-hành 30 pháp- hạnh Ba-la-mật cho đầy đủ trọn vẹn đúng theo thời gian còn lại mà thôi.

Trong thời vị-lai ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy chắc chắn sẽ trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, có danh hiệu Đức-Phật Gotama. Cho nên, toàn thể chư- thiên, chư phạm-thiên, nhân-loại đều vô cùng hoan hỷ, bởi vì họ biết rõ rằng:

“Trong thời vị-lai, vào thời-kỳ ấy một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian. Đức-Phật sẽ thuyết pháp tế độ cứu vớt chúng-sinh thoát khỏi biển khổ trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.”

Tên gọi kiếp trái đất (Kappa)

• Suññakappa: Kiếp trái đất không có Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện trên thế gian.
• Sārakappa: Kiếp trái đất có 1 Đức-Phật Chánh

Đẳng Giác xuất hiện trên thế gian.

• Maṇḍakappa: Kiếp trái đất có 2 Đức-Phật Chánh-

Đẳng-Giác, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian.

• Varakappa: Kiếp trái đất có 3 Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian.
• Sāramaṇḍakappa: Kiếp trái đất có 4 Đức-Phật Chánh-

Đẳng-Giác, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian.

• Bhaddakappa: Kiếp trái đất có 5 Đức-Phật Chánh-

Đẳng-Giác, mỗi Đức-Phật tuần tự xuất hiện trên thế gian.

Trong a-tăng-kỳ trụ của kiếp trái đất mà chúng ta đang sinh sống gọi là Bhaddakappa có 5 Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác:

• Trong thời quá-khứ có 3 Đức-Phật đã xuất hiện trên thế gian là Đức-Phật Kakusandha, Đức-Phật Koṇā- gamana, Đức-Phật Kassapa.
• Trong thời hiện-tại có Đức-Phật Gotama đã xuất hiện trên thế gian, nay Đức-Phật Gotama đã tịch diệt Niết-bàn cách nay 2.562 năm, nhưng giáo-pháp của Đức-Phật Gotama vẫn còn lưu truyền cho đến ngày nay, và sẽ còn duy trì cho đến 5.000 năm, hết tuổi thọ Phật- giáo của Đức-Phật Gotama.
• Trong thời vị-lai còn có Đức-Phật Metteyya sẽ xuất hiện trên thế gian trong thời đại con người có tuổi thọ khoảng 80.000 năm.

Sau khi Đức-Phật Metteyya tịch diệt Niết-bàn, giáo- pháp của Đức-Phật Metteyya dần dần bị mai một hoàn toàn trong cõi người.

Thời gian lâu sau, kiếp trái đất gọi là Bhaddakappa này sẽ bị tiêu hoại không còn nữa.

* Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Sumedha - Bậc Đại trí

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Sumedha có trí-tuệ siêu-việt sinh vào dòng dõi Bà-la-môn qua 7 đời tinh

khiết. Đức-Bồ-tát theo học các bộ môn của dòng dõi Bà- la-môn rất uyên thâm. Khi cha mẹ của Đức-Bồ-tát qua đời, người quản gia gìn giữ các kho của cải đến trình cho Đức-Bồ-tát biết rõ của cải tài sản của dòng họ, tổ tiên, ông bà, cha mẹ để lại cho Đức-Bồ-tát, một gia tài rất lớn.

Đức-Bồ-tát suy xét rằng: “Tổ tiên, ông bà, cha mẹ suốt 7 đời của ta đã tích lũy của cải tài sản lớn lao như thế này; khi qua đời chẳng có một ai đem theo được một món nhỏ nào. Khi đến phiên ta qua đời, chắc chắn cũng không đem theo được gì. Tốt hơn! Ta nên đem của cải này làm phước-thiện bố-thí đến cho mọi người nghèo khổ thiếu thốn, ta sẽ sống tại gia thực-hành các pháp- hạnh ba-la-mật.”

Một hôm, Đức-Bồ-tát ngồi một mình trên lâu đài suy tư:

“Sự nóng của lửa tham, lửa sân, lửa si, ... hiện hữu; còn Niết-bàn tịch tịnh dập tắt được lửa tham, lửa sân, lửa si, ... cũng hiện hữu.

Sự khổ đế của sắc-pháp, danh-pháp trong tam-giới hiện hữu; còn sự an-lạc tuyệt đối của Niết-bàn siêu-tam- giới cũng hiện hữu.

Sự tái-sinh là khổ, sự già là khổ, sự bệnh là khổ, sự chết là khổ, ... vẫn hiện hữu; vậy ta nên mong muốn chứng ngộ Niết-bàn là pháp không sinh, không già, không bệnh, không chết, ... là pháp giải thoát khổ.”

Đức-Bồ-tát suy xét rằng: “Đời sống tại gia có nhiều nhiêu khê phiền toái, bị ràng buộc, ... Tốt hơn, ta nên từ bỏ nhà xuất gia trở thành đạo sĩ.”

Để thực hiện ý định, Đức-Bồ-tát cho người đi truyền rao khắp nơi gần xa dân chúng trong nước, ai cần của cải gì, thì hãy đến tự tiện lấy.

Đức-Bồ-tát Sumedha từ bỏ nhà, đi vào rừng núi Himavanta xuất gia trở thành đạo-sĩ. Đức-vua Trời Sakka, cõi Tam-thập-tam-thiên biết ý-nguyện của Đức- Bồ-tát, nên truyền lệnh cho vị thiên-nam Vissukamma hiện xuống cõi người, hóa ra một cốc lá dưới chân núi Himavanta để cúng dường Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha.

Ban đầu, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ nương nhờ sống nơi cốc lá rất hài lòng. Về sau, Đức-Bồ-tát suy xét kỹ thấy cốc lá có 8 điều bất lợi, còn nương nhờ sống dưới cội cây có 10 điều thuận lợi, nên Đức-Bồ-tát từ bỏ cốc lá để đến nương nhờ sống dưới cội cây thực-hành pháp-hành thiền-định.

Mỗi buổi sáng, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha mang bát vào xóm nhà để khất thực, sau khi thọ thực xong, Đức- Bồ-tát trở về ngồi dưới cội cây suy xét rằng: “Người ta phải làm lụng vất vả cực nhọc lắm mới có được vật thực này. Vậy, từ nay ta nên lượm nhặt những trái cây chín rụng để ăn sống qua ngày. Ta chớ nên sống dể duôi (thất niệm), tinh-tấn thực-hành pháp-hành thiền-định, ngăn oai-nghi nằm, ta chỉ thọ-trì ba oai-nghi: đi, đứng và ngồi mà thôi.”

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha tinh-tấn thực-hành pháp- hành thiền-định trong vòng 7 ngày đã chứng đắc 4 bậc thiền sắc-giới, 4 bậc thiền vô-sắc-giới và chứng đắc ngũ thông tam-giới (đa-dạng-thông, nhãn-thông, nhĩ-thông, tha-tâm-thông và tiền-kiếp-thông) an-hưởng sự an-lạc trong khi nhập-thiền (Jhānasamāpatti) không hề hay biết Đức-Phật Dīpaṅkara đã xuất hiện trên thế gian.

Một hôm, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha du hành bay trên hư không, nhìn thấy dân chúng xứ Rammavati đang vui mừng hoan hỷ sửa sang con đường.

Muốn biết do nguyên nhân nào khiến người ta làm việc một cách hoan hỷ như vậy, Đức-Bồ-tát liền đáp xuống đất bèn hỏi những người ấy rằng:

• Này quý bà con! Quý bà con sửa sang con đường này để cho ai đi, mà thấy quý bà con vui mừng hoan hỷ đến như vậy?
• Kính thưa Ngài đạo-sĩ, Đức-Phật Dīpaṅkara cao thượng nhất trong toàn cõi tam-giới chúng-sinh đã xuất hiện trên thế gian rồi. Chúng tôi đang sửa sang con đường này để đón rước Đức-Phật Dīpaṅkara cùng 400 ngàn chư Thánh A-ra-hán sẽ ngự qua con đường này.

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha vừa lắng nghe danh từ “Buddha: Đức-Phật” tâm vô cùng hoan hỷ suy nghĩ rằng:

“Đức-Phật xuất hiện trên thế gian là một điều hiếm có, thật là vô cùng hy-hữu. Ta nên cố gắng thực-hành mọi phước-thiện, gieo duyên lành cúng dường đến Đức- Phật Dīpaṅkara.”

Nghĩ xong, Ngài liền thưa với họ rằng:

• Thưa quý bà con! Quý bà con sửa sang con đường này để đón rước Đức-Phật Dīpaṅkara cùng 400 ngàn vị Thánh A-ra-hán ngự đến. Vậy, xin quý bà con nhường cho bần-đạo một đoạn đường để bần-đạo cùng sửa sang đoạn đường, cúng dường đón rước Đức-Phật Dīpaṅkara cùng chư Thánh A-ra-hán.

Dân chúng biết đạo-sĩ Sumedha có nhiều năng lực thần-thông, nên họ chỉ đoạn đường bùn lầy khó khăn.

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha nghĩ rằng: “Nếu ta sử dụng phép thần-thông để sửa đoạn đường này thì quá dễ nhưng phước-thiện ta được sẽ không nhiều.

Vậy, ta nên sử dụng sức lực của mình để sửa sang, thì chắc chắn ta được phước-thiện nhiều hơn.”

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha cố gắng tinh-tấn với sức lực của chính mình, lấy đất từ nơi khác đến san bằng, công việc sửa đoạn đường còn độ một sải tay, khi ấy, nghe mọi người reo hò vui mừng đón Đức-Phật Dīpaṅkara cùng 400 ngàn chư Thánh A-ra-hán sắp đến, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha quyết-định rằng:

“Hôm nay ta xin cúng dường sinh-mạng của ta đến Đức-Phật Dīpaṅkara, bằng cách nằm sấp trên đoạn đường còn lại, nguyện lấy tấm thân này làm như một chiếc cầu, để cúng dường Đức-Phật Dīpaṅkara cùng 400 ngàn chư Thánh A-ra-hán ngự đi qua. Chắc chắn ta sẽ được sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc lâu dài.”

Nguyện ước của Đức-Bồ-tát Sumedha

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha suy tư rằng:

“Hôm nay, nếu ta từ bỏ ý-nguyện muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác thì chắc chắn ta sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán trong giáo-pháp của Đức- Phật Dīpaṅkara, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới chỉ một mình ta; nhưng còn bao nhiêu chúng-sinh khác vẫn đang chìm đắm trong biển khổ trầm luân, chịu cảnh khổ tử sinh luân- hồi. Ta không đành giải thoát khổ riêng một mình ta.”

Nghĩ như vậy, với tâm đại-bi vô lượng thương xót chúng- sinh, nên Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha phát nguyện rằng:

“Buddho bodheyyaṃ ...” Khi ta tự mình chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh- quả, Niết-bàn, trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác rồi, khi ấy ta sẽ thuyết pháp giáo hóa chúng-sinh cũng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh- đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra- hán y theo ta vậy (tự giác rồi giác tha).

“Mutto moceyyaṃ ...” Khi ta tự mình giải thoát khỏi mọi sự ràng-buộc của tham-ái, phiền-não, chứng ngộ Niết-bàn rồi, khi ấy, ta sẽ dẫn dắt chúng-sinh cùng giải thoát khỏi mọi sự ràng-buộc của tham-ái, phiền-não, chứng ngộ Niết-bàn y theo ta vậy (tự độ rồi độ tha).

“Tinno tareyyaṃ ...” Khi ta tự mình vượt qua khỏi biển khổ tử sinh luân-hồi, đạt đến Niết-bàn an-lạc rồi, khi ấy, ta sẽ cứu vớt, dẫn dắt chúng-sinh cùng vượt qua khỏi biển khổ tử sinh luân-hồi, đạt đến Niết-bàn an-lạc y theo ta vậy (tự đáo rồi đáo tha).

Khi ấy, một nữ Bà-la-môn tên là Sumittā⁽¹⁾ trên tay cầm 8 đóa hoa sen để cúng dường Đức-Phật Dīpaṅkara, khi nhìn thấy vị đạo-sĩ Sumedha nằm sấp lấy thân mình làm chiếc cầu trên đoạn đường ấy, cô liền phát sinh đức- tin trong sạch, kính dâng đến vị đạo-sĩ 5 đóa hoa sen, còn 3 đóa hoa sen để lại cho mình.

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha nằm sấp, hai tay cầm 5 đóa hoa sen để trên trán. Khi ấy, Đức-Phật Dīpaṅkara cùng 400 ngàn chư vị Thánh A-ra-hán ngự đi ngang qua bằng phép thần-thông một cách nhẹ nhàng trên tấm thân của Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha, cho nên, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha vẫn an toàn.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Sumedha được thọ ký

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên chỉ thọ ký cho

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác nào hội đủ 8 chi-pháp:

1. Loài người thật (không phải Long-vương hoặc thiên-nam hóa thành người).
2. Người nam thật (không phải là ái nam, ái nữ).

¹ Nữ Bà-la-môn Sumittā chính là tiền-kiếp của Công-chúa Yasodharā.

3. Kiếp hiện-tại có đầy đủ các pháp-hạnh ba-la-mật có thể chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán.
4. Trực tiếp đến hầu Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
5. Bậc xuất-gia đạo-sĩ có chánh-kiến về nghiệp.
6. Chứng đắc đầy đủ 4 bậc thiền sắc-giới và 4 bậc thiền vô-sắc-giới, chứng đắc ngũ thông tam-giới.
7. Quyết định cúng dường sinh-mạng đến Đức-Phật.
8. Ý-nguyện vững chắc, không thoái chí nản lòng quyết tâm trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha hội đủ 8 chi-pháp trên, nên Đức-Phật Dīpaṅkara ngự đứng phía trên đầu của Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha, với Phật-nhãn vị-lai-kiến- minh (anāgataṃsañāṇa) thấy rõ, biết rõ trong thời vị-lai ý-nguyện muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác của Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha sẽ thành tựu hay không.

Với Phật-nhãn thấy rõ, biết rõ ý-nguyện của Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác đạo-sĩ Sumedha chắc chắn sẽ thành tựu, nên Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại rằng:

“Trong thời vị-lai, còn 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, vị Đạo-sĩ Sumedha này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”

Đức-Phật Dīpaṅkara là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đầu tiên thọ ký cho Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đạo- sĩ Sumedha tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama.

Từ đó, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đạo-sĩ Sumedha đương nhiên trở thành Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cố-định chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama trong thời vị-lai.

Khi lắng nghe Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký xác định thời gian còn lại như vậy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đạo-sĩ Sumedha phát sinh đại-thiện-tâm vô cùng hoan hỷ, đồng thời tất cả nhân-loại, chư-thiên, chư phạm-thiên đồng hoan hỷ chắp tay cung kính lễ bái Đức-Bồ-tát đạo- sĩ Sumedha, tán dương ca tụng rằng:

“Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha chắc chắn sẽ trở thành

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.”

Đức-Bồ-tát Sumedha có tâm đại-bi

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama biết rõ rằng:

Hễ còn tái-sinh là còn có khổ mà thôi, chúng-sinh tái- sinh trong 3 giới 4 loài đều phải chịu khổ, không có sự an-lạc thật sự, mà chỉ có khổ là sự thật chân-lý mà thôi.

Kiếp Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha làm đoạn đường cúng dường đón rước Đức-Phật Dīpaṅkara, ngay kiếp hiện-tại ấy, nếu Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha thay đổi ý- nguyện không muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác, mà chỉ muốn trở thành bậc Thánh Thanh-văn-giác thì ngay kiếp hiện-tại ấy, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha có khả năng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo,4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán cùng với tứ tuệ-phân-tích, lục thông trong giáo-pháp của Đức-Phật Dīpaṅkara, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

Nhưng Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha có tâm đại-bi (mahākaruṇā) đối với chúng-sinh còn đang đắm chìm trong biển khổ trầm luân, đang chịu mọi cảnh khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha không đành giải thoát khổ tử sinh luân-hồi cho

riêng mình, nên Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha vẫn giữ ý- nguyện muốn trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác để thuyết pháp tế độ, cứu vớt chúng-sinh giải thoát khỏi biển khổ trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

Cho nên, Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha chấp nhận chịu đựng kéo dài thêm vô số kiếp khổ tử sinh luân-hồi trong khoảng thời gian dài 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, để tiếp tục thực-hành bồi bổ cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, hầu mong trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, để thuyết pháp tế độ chúng-sinh giải thoát khỏi mọi cảnh khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

Vậy nhóm chúng-sinh ấy là ai?

Trong nhóm chúng-sinh ấy có mỗi người chúng ta phải vậy không?

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha trong thời quá-khứ, nay kiếp hiện-tại chính là Đức-Phật Gotama trong thời đại của chúng ta.

Thời gian hoàn thành 30 pháp-hạnh ba-la-mật

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác (Sammāsam- bodhisatta) có trí-tuệ siêu-việt (paññādhika) nghĩa là Đức- Bồ-tát có trí-tuệ có nhiều năng lực hơn đức-tin và tinh- tấn, cho nên, thời gian còn lại 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại- kiếp trái đất, để hoàn thành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp- hạnh ba-la-mật: 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ, 10 pháp- hạnh ba-la-mật bậc trung và 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng, kể từ khi Đức-Phật Dīpaṅkara thọ ký đầu tiên cho đến Đức-Phật Kassapa thứ 24 thọ ký cuối cùng.

Đức-Bồ-tát có trí-tuệ siêu-việt, tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama, tiếp tục thực-hành bồi bổ cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho đến kiếp chót là kiếp Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha đã trải qua 3 thời-kỳ: thời-kỳ đầu có 7 a-tăng-kỳ, thời-kỳ giữa có 9 a-tăng-kỳ, thời-kỳ cuối có 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất gồm có 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, đó là khoảng thời gian bằng nửa (½) thời gian của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có đức-tin siêu-việt và bằng một phần tư (¼) thời gian của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có tinh-tấn siêu-việt thực-hành bồi bổ cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, để trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác.

Như vậy, chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt, hoặc có đức-tin siêu-việt, hoặc có tinh-tấn siêu-việt, mỗi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn, tuy có thời gian mau hoặc lâu khác nhau, nhưng đều có chung mục đích trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác để thuyết pháp tế độ, cứu vớt chúng-sinh giải thoát khỏi biển khổ trầm luân, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

Pháp-hạnh ba-la-mật có cứu cánh Niết-bàn

Chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-giác, chư Đức-Bồ-tát Độc-giác, chư vị Bồ-tát thanh-văn-giác thực-hành đầy đủ trọn vẹn các pháp-hạnh ba-la-mật của mình đều có cứu cánh Niết-bàn.

• Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác hoàn thành xong mọi phận sự, đến khi hết tuổi thọ, tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

• Chư Đức-Bồ-tát Độc-Giác trở thành Đức-Phật Độc- Giác, đến khi hết tuổi thọ, tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.
• Chư vị Bồ-tát thanh-văn-giác trở thành bậc Thánh A-ra-hán hoàn thành xong mọi phận sự, đến khi hết tuổi thọ, tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

* Chư Đức-Bồ-tát thực-hành các pháp-hạnh ba-la- mật có cứu cánh Niết-bàn là nương nhờ nơi các đại- thiện-nghiệp ấy làm duyên dẫn đến chứng ngộ Niết-bàn được lưu trữ ở trong tâm mỗi kiếp, được tích lũy từ kiếp này sang kiếp kia trong vòng tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

Mỗi kiếp của chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác, chư Đức-Bồ-tát Độc-giác, chư vị Bồ-tát thanh-văn-giác dù cho thân của mỗi kiếp bị thay đổi theo năng lực quả của nghiệp, còn tâm vẫn sinh rồi diệt liên tục từ kiếp này sang kiếp kia, tâm có phận sự tích lũy và lưu trữ đầy đủ các pháp-hạnh ba-la-mật, không hề bị mất mát một mảy may nào cả, trong vòng tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, trên con đường thẳng có cứu cánh Niết-bàn.

Cho nên, chư Đức-Bồ-tát ấy tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài từ vô-thuỷ đến hữu chung, kiếp chót trở thành bậc Thánh A-ra-hán sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

Còn các hàng chúng-sinh nào đã tạo mọi thiện-nghiệp mà không có mục đích cứu cánh Niết-bàn, thì thiện- nghiệp ấy cũng được tích lũy và lưu trữ ở trong tâm của họ, tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, trên con đường vòng tròn, trải qua vô số kiếp từ vô-thuỷ đến vô chung không có kiếp chót.

Mỗi chúng-sinh liên quan từ kiếp này qua kiếp kia, từ vô-thuỷ trải qua vô số kiếp quá-khứ đến kiếp hiện-tại hoàn toàn không liên quan với thân (sắc-uẩn) của mỗi kiếp chúng-sinh, mà sự thật, chỉ liên quan với tâm (4 danh-uẩn) của mỗi kiếp chúng-sinh với nhau mà thôi, bởi vì mỗi tâm sinh rồi diệt liên tục có phận sự lưu trữ, tích lũy đầy đủ tất cả mọi thiện-nghiệp và mọi ác-nghiệp từ vô-thuỷ trải qua vô số kiếp quá-khứ cho đến kiếp hiện-tại, không hề mất mát một mảy may nào cả. Ví dụ:

Kiếp chót Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha sẽ trở thành Đức-Phật Gotama, đó là quả của 30 pháp-hạnh ba-la-mật đầy đủ trọn vẹn gọi là đại-thiện-nghiệp ba-la- mật mà vô số tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama đã tạo trong khoảng thời gian suốt 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất.

Kiếp chót Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha đản-sinh vào ngày rằm tháng tư (âm-lịch) tại khu vườn Lumbinī, Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha có đầy đủ 32 tướng tốt của bậc-đại-nhân, 80 tướng tốt phụ, đó là quả của 30 đại-thiện-nghiệp ba-la-mật.

Đức-Bồ-tát Siddhattha trở thành Đức-Phật Gotama vào ngày rằm tháng tư (âm-lịch) tại khu rừng Uruvelā (nay gọi là Buddhagayā nước Ấn-độ) lúc 35 tuổi, đó là quả của 30 pháp-hạnh ba-la-mật của Đức-Bồ-tát.

Thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật

Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha tiếp tục thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn, trong khoảng thời gian còn lại suốt 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất.

• Pháp-hạnh Ba-la-mật nghĩa là gì?
• Thành tựu pháp-hạnh Ba-la-mật bằng cách nào?

Ba-la-mật là dịch âm từ Pāḷi: Pāramī.

Pāramī có rất nhiều nghĩa, nghĩa chính yếu là pháp- duyên hỗ trợ dẫn đến sự chứng ngộ Niết-bàn cao thượng.

Thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bằng cách nào?

Để thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc nào, Đức-Bồ- tát cần phải có đại-thiện-tâm hoàn toàn trong sạch, không bị ô nhiễm bởi phiền-não nhất là tham-ái (taṇhā), ngã-mạn (māna), tà-kiến (diṭṭhi) và đồng thời hợp với tâm đại-bi (mahākaruṇā) và trí-tuệ hướng đến chứng ngộ Niết-bàn (upāyakosallañāṇā).

• Nếu hội đầy đủ các điều kiện như vậy thì Đức-Bồ- tát thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc ấy.
• Nếu không hội đầy đủ các điều kiện như vậy thì không thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc ấy, mà chỉ là đại-thiện-nghiệp thông thường mà thôi, không phải là pháp-duyên hỗ trợ dẫn đến sự chứng ngộ Niết-bàn cao thượng.

Pháp-hạnh ba-la-mật có 10 pháp:

1. Bố-thí ba-la-mật (Dānapāramī).
2. Giữ-giới ba-la-mật (Sīlapāramī).
3. Xuất-gia ba-la-mật (Nekkhammapāramī).
4. Trí-tuệ ba-la-mật (Paññāpāramī).
5. Tinh-tấn ba-la-mật (Vīriyapāramī).
6. Nhẫn-nại ba-la-mật (Khantipāramī).
7. Chân-thật ba-la-mật (Saccapāramī).
8. Phát-nguyện ba-la-mật (Adhiṭṭhānapāramī).
9. Tâm-từ ba-la-mật (Mettāpāramī).
10. Tâm-xả ba-la-mật (Upekkhāpāramī).

Mỗi pháp-hạnh ba-la-mật có ba bậc: bậc hạ, bậc trung, bậc thượng như sau:

• Bố-thí ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Giữ-giới ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Xuất-gia ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Trí-tuệ ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Tinh-tấn ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Nhẫn-nại ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Chân-thật ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Phát-nguyện ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Tâm-từ ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.
• Tâm-xả ba-la-mật bậc hạ, bậc trung, bậc thượng.

Như vậy, 10 pháp-hạnh ba-la-mật trở thành 30 pháp- hạnh ba-la-mật:

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ (pāramī).
• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung (upapāramī).
• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng (paramattha- pāramī).

Muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác thì Đức- Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cần phải thực-hành 30 pháp- hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn, mới có thể trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Cho nên, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama cần phải thực-hành 30 pháp-hạnh ba- la-mật như sau:

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ (pāramī)

Khi thực-hành pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ nào, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama cần phải hy sinh những gì thuộc về bên ngoài thân mình như của cải, tài sản, ngôi báu, thậm chí cả vợ, con nữa để thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật ấy.

• Ví dụ: Tích Đức-vua Bồ-tát Vessantara là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama thực-hành pháp-hạnh bố-thí ba- la-mật, hạnh đại-thí hoàng-tử Jāli và công-chúa Kaṇhā yêu quý nhất đến cho ông bà-la-môn Jūjaka.

Đức-vua Bồ-tát Vessantara cũng thực-hành pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật, hạnh đại-thí vợ yêu quý là Chánh-cung Hoàng-hậu Maddī yêu quý đến cho ông bà-la-môn.

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung (upapāramī) Khi thực-hành pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung nào,

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama cần phải hy sinh những bộ phận nào trong thân thể để thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc trung ấy.

• Ví dụ: Tích Đức-vua Bồ-tát Sivi là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama thực-hành pháp-hạnh bố-thí ba-la- mật bậc trung, bố-thí 2 con mắt bên phải và bên trái đến cho vị bà-la-môn già mù đôi mắt.

• 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng (paramattha- pāramī)

Khi thực-hành pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng nào, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama cần phải hy sinh sinh-mạng của mình, để thành tựu pháp-hạnh ba-la-mật bậc thượng ấy⁽¹⁾.

• Ví dụ: Tích Đức-Bồ-tát thỏ thiện-trí Sasapaṇḍita thực-hành pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật bậc thượng, nên Đức-Bồ-tát thỏ nhảy lên đống lửa thiêu chín làm món ăn để bố-thí đến vị bà-la-môn khất thực.

Những kiếp Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-

¹ Tìm hiểu trong bộ Nền-Tảng-Phật-Giáo, Quyển VI,VII, VIII Pháp-Hạnh Ba-La-Mật, cùng soạn-giả.

mật cho được đầy đủ trọn vẹn trong suốt thời gian 4 a- tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, để trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.

Có nhiều kiếp Đức-Bồ-tát tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, đã thực-hành bồi bổ các pháp-hạnh ba-la-mật ở cõi người. Sau khi Đức-Bồ-tát ấy chết ở cõi người, dục- giới thiện-nghiệp cho quả tái-sinh làm vị thiên-nam trong cõi trời dục-giới, nhưng để sớm hoàn thành 30 pháp-hạnh ba-la-mật, nên Đức-Bồ-tát thiên-nam không muốn hưởng sự an-lạc ở cõi trời ấy cho đến hết tuổi thọ, mà Đức-Bồ-tát thiên-nam nguyện từ bỏ kiếp thiên-nam ở cõi trời ấy (chết), đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh làm người-nam trong cõi người, để thuận lợi cho việc thực- hành các pháp-hạnh ba-la-mật, bởi vì cõi người trong cõi Nam-thiện-bộ-châu này rất đặc biệt hơn các cõi khác trong tam-giới:

• Thuận lợi cho việc thực-hành phạm-hạnh cao thượng.
• Thuận lợi cho việc thực-hành mọi thiện-pháp: dục- giới thiện-pháp, sắc-giới thiện-pháp, vô-sắc-giới thiện- pháp và đặc biệt siêu-tam-giới thiện-pháp.
• Thuận lợi cho việc thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật.
• Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, Chư Phật Độc-Giác, chư Thánh Tối-thượng thanh-văn-giác, chư Thánh Đại- thanh-văn-giác đều thành-tựu tại cõi người này.

Những kiếp Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama, bổ sung cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật trong suốt 4 a- tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp, được 24 Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác thọ ký, xác định thời gian còn lại, bắt đầu từ Đức-Phật Dīpaṅkara thứ nhất cho đến Đức-Phật

Kassapa thứ 24 cuối cùng, trải qua vô số kiếp không sao kể xiết được.

Đến kiếp gần kiếp áp chót là Đức-vua Bồ-Tát Vessantara thực-hành bồi bổ thêm cho đầy đủ pháp- hạnh bố-thí ba-la-mật: bố-thí voi báu, bố-thí hoàng-tử Jāli, công-chúa Kaṇhā, bố-thí Chánh-cung Hoàng-hậu Maddī, v.v…

Sau khi Đức-vua Bồ-tát Vessantara băng hà, dục-giới thiện-nghiệp cho quả tái-sinh làm vị thiên-nam tên Setaketu trên cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên), cõi trời thứ 4 trong 6 cõi trời dục-giới, hưởng sự an-lạc trong cõi trời ấy.

Thỉnh Đức-Bồ-tát giáng thế

Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu, tiền-kiếp của Đức- Phật Gotama, đang an hưởng mọi sự an-lạc trong cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên). Khi ấy, Đại-thiên-vương Dhataraṭṭha, Đại-thiên-vương Virūḷhaka, Đại-thiên- vương Virūpakkha, Đại-thiên-vương Kuvera cõi trời Tứ Đại-thiên-vương, Đức-vua-trời Sakka cõi trời Tam-thập- tam-thiên, Đức-vua-trời Suyāma cõi trời Dạ-ma-thiên, Đức-vua-trời Santussita cõi trời Đâu-suất-đà-thiên, Đức-vua-trời Sunimmita cõi trời Hóa-lạc-thiên, Đức- vua-trời Vasavatti cõi trời Tha-hóa-tự-tại-thiên, cùng chư-thiên 6 cõi trời dục-giới, chư Đại-Phạm-thiên các cõi trời sắc-giới đồng tụ hội đến hầu Đức-Bồ-tát thiên- nam Setaketu, tất cả đồng chắp tay bạch rằng:

• Kính bạch Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu, Đức-Bồ- tát đã thực-hành đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la- mật xong rồi. Pháp-hạnh ba-la-mật ấy không phải để Đức-Bồ-tát mong ngôi vị các Đức-vua trời trong cõi dục-giới, cũng không phải để mong ngôi vị Đức-vua

Chuyển-luân Thánh-vương, cũng không phải để mong ngôi vị Đức-Phạm-thiên, mà sự thật các pháp-hạnh ba- la-mật ấy giúp hỗ trợ Đức-Bồ-tát trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, để thuyết pháp tế độ chúng-sinh giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

• Kính bạch Đức-Bồ-tát thiên-nam, bây giờ đúng lúc đúng thời-kỳ, để cho Đức-Bồ-tát trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác cao thượng.
• Kính bạch Đức-Bồ-tát thiên-nam, tất cả chúng con thành kính thỉnh Đức-Bồ-tát tái-sinh xuống làm người, để trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác thuyết pháp tế độ chúng-sinh giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài.

Lắng nghe lời thỉnh cầu của chư-thiên, phạm-thiên, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu chưa nhận lời thỉnh cầu ấy, mà Đức-Bồ-tát xem xét trong thời quá-khứ rằng:

“Chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót tái- sinh xuống làm người để trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác, đã xem xét như thế nào?”

Suy xét 5 điều trước khi tái-sinh

Theo lệ thường, chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót tái-sinh xuống làm người, thường phải suy xét đầy đủ 5 điều như sau:

1. Suy xét thời-kỳ tuổi thọ con người.
2. Suy xét châu đến tái-sinh.
3. Suy xét xứ sở đến tái-sinh.
4. Suy xét dòng họ nơi tái-sinh.
5. Suy xét tuổi thọ của mẫu hậu, để đầu thai.

Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu suy xét từng điều:

1. Đức-Bồ-tát suy xét thời-kỳ tuổi thọ con người

Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác không xuất hiện trên thế gian trong thời đại con người có tuổi thọ trên 100 ngàn năm và trong thời đại con người có tuổi thọ dưới 100 năm.

Nếu thời đại con người có tuổi thọ sống lâu trên 100 ngàn năm, mỗi khi Đức-Phật thuyết pháp rằng:

“Sinh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ; hoặc ngũ-uẩn có trạng-thái vô-thường, trạng-thái khổ, trạng-thái vô-ngã, ...” thì họ khó hiểu rõ chánh-pháp, phát sinh tâm hoài-nghi.

Vì vậy, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác không xuất hiện trên thế gian trong thời đại ấy.

Và nếu thời đại con người có tuổi thọ ngắn ngủi dưới 100 năm thì con người có phiền-não nặng nề, tâm bị ô nhiễm tối tăm. Mỗi khi Đức-Phật thuyết giảng chánh- pháp vi-tế cao siêu, họ khó hiểu rõ được chánh-pháp ấy.

Vì vậy, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác cũng không xuất hiện trên thế gian trong thời đại ấy.

Trong quá-khứ, Chư Phật thường xuất hiện trên thế gian trong thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 ngàn năm với 100 năm. Khi ấy, con người có trí-tuệ sáng suốt, nếu lắng nghe Đức-Phật thuyết pháp thì có thể hiểu rõ được chánh-pháp, rồi thực-hành theo chánh-pháp dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh- quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền- não, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết- bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu xem xét thấy khi ấy thời đại con người có tuổi thọ khoảng 100 năm, đó là thời-kỳ thích hợp cho Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt xuất hiện trên thế gian.

2. Đức-Bồ-tát suy xét các châu đến tái-sinh

Trong quá-khứ, Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác chỉ xuất hiện trong cõi Nam-thiện-bộ-châu mà thôi, không xuất hiện ở ba châu khác.

Vì vậy, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định tái- sinh trong cõi Nam-thiện-bộ-châu.

3. Đức-Bồ-tát suy xét xứ sở đến tái-sinh

Cõi Nam-thiện-bộ-châu rộng lớn mênh mông, trong quá-khứ, chư Phật Chánh-Đẳng-Giác chỉ xuất hiện trong trung-xứ (majjhimapadesa) mà thôi, không xuất hiện ở nơi xứ biên địa.

Vì vậy, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định tái- sinh nơi trung-xứ, vùng Sakka, kinh-thành Kapilavatthu.

4. Đức-Bồ-tát suy-xét dòng họ nơi tái-sinh

Trong quá-khứ, chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác không sinh trong dòng họ hạ tiện, nghèo khổ, mà chỉ sinh một trong hai dòng dõi là dòng dõi Vua chúa hoặc dòng dõi Bà-la-môn.

Nếu thời-kỳ ấy, tất cả mọi người kính trọng dòng dõi Bà-la-môn, thì Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót sẽ tái-sinh vào trong dòng dõi Bà-la-môn, hoặc

Nếu thời-kỳ ấy, tất cả mọi người kính trọng dòng dõi Vua chúa, thì Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác sẽ tái-sinh vào trong dòng dõi Vua chúa.

Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu suy xét thấy thời-kỳ ấy, tất cả mọi người đều kính trọng dòng dõi Vua chúa hơn dòng dõi Bà-la-môn, nên Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định sinh vào dòng dõi Vua Sakya.

Đức-vua Suddhodana trải qua nhiều đời Vua tinh khiết (không lẫn lộn với dòng khác) làm Đức-Phụ- Vương của Đức-Bồ-tát.

5. Đức-Bồ-tát suy xét mẫu hậu và tuổi thọ của bà

Mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót phải là người đã từng thực-hành 10 pháp-hạnh ba-la- mật suốt 100 ngàn đại-kiếp trái đất và được Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong quá-khứ đã từng thọ ký rằng:

“Bà sẽ là mẫu-hậu của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai.”

Mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ấy là người có ngũ-giới hoàn toàn trong sạch và trọn vẹn, không hề bị phạm giới nào; ngoài ngũ-giới ra, bà còn thọ trì bát-giới uposathasīla trong những ngày giới hằng tháng.

Đức-Bồ-tát thiên-nam suy-xét thấy bà Mahāmāyādevī, Chánh-cung Hoàng-hậu của Đức-vua Suddhodana, có đầy đủ những tiêu chuẩn trên và tuổi thọ của bà Mahā- māyādevī chỉ còn đúng 10 tháng lẻ 7 ngày.

Vì vậy, Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu chọn bà

Mahāmāyādevī làm mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát.

Sau khi suy xét đầy đủ 5 điều rồi, Đức-Bồ-tát thiên- nam Setaketu quyết định tái-sinh xuống làm người, để trở thành một Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. Đức-Bồ-tát truyền dạy rằng:

- Này chư-thiên, chư phạm-thiên, ta đồng ý nhận lời thỉnh cầu của các ngươi. Ta sẽ tái-sinh xuống làm người trong cõi Nam-thiện-bộ-châu, tại trung-xứ, kinh-thành Kapilavatthu, trong dòng dõi Vua Sakya, Đức-vua Suddhodana là Đức-Phụ-vương và bà Mahāmāyādevī,

Chánh-cung Hoàng-hậu của Đức-vua Suddhodana, là mẫu-hậu của ta.

Sau khi lắng nghe lời truyền dạy của Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu, tất cả chư-thiên và chư phạm-thiên vô cùng hoan hỷ cùng nhau tán dương ca tụng Đức-Bồ- tát thiên-nam Setaketu.

Sau đó, đều cùng nhau xin phép trở về cảnh giới của mình. Chư-thiên, chư phạm-thiên loan báo cho khắp toàn thế giới chúng-sinh biết:

“Đức-Phật sẽ xuất hiện trên thế gian!”

Theo truyền thống của Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác, hầu hết có những điều cơ bản hoàn toàn giống nhau, Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác trong quá-khứ như thế nào, thì Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác trong hiện-tại cũng như thế ấy và Chư Phật Chánh-Đẳng-Giác trong thời vị-lai cũng sẽ như thế ấy.

Nếu có điều khác nhau, thì khác nhau những điều chi tiết như thời gian thực-hành 30 pháp-hạnh ba-la-mật, tuổi thọ, cây Đại-Bồ-đề, v.v...

Đức-Bồ-tát tái-sinh đầu thai làm người

Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu quyết định chuyển kiếp thiên-nam (chết) ở cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà- thiên) tái-sinh đầu thai vào lòng mẫu hậu Mahāmayā- devī, Chánh-cung Hoàng-hậu của Đức-vua Suddhodana tại kinh-thành Kapilavatthu vào ngày thứ năm, nhằm ngày rằm tháng sáu lúc canh chót.

Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī thấy mộng lành

Vào ngày rằm tháng sáu (âm-lịch), Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī của Đức-vua Suddhodana đến hầu vị Đạo-sư Kāḷadevila xin thọ trì bát-giới

uposathasīla. Canh chót đêm ấy, trước khi Đức-Bồ-tát tái-sinh đầu thai, Bà Mahāmāyādevī nằm mộng thấy tứ Đại-Thiên-vương cung nghinh bà lên núi Himavanta, đặt bà nằm trên một tảng đá lớn gần hồ Anotatta. Sau đó, có 4 Chánh-cung Hoàng-hậu của tứ Đại-Thiên-vương cùng chư-thiên-nữ đến tắm sạch sẽ cho bà, xoa các thứ vật thơm của cõi trời, dâng những đóa hoa trời xinh đẹp, rồi cung nghinh bà đến một ngọn núi bằng bạc, có một lâu đài bằng vàng nguy nga tráng lệ và đặt bà nằm nghiêng bên phải nghỉ ngơi nơi đó.

Khi ấy, một con bạch tượng cao thượng hiện đến lâu đài bằng vàng nơi Bà đang nằm nghỉ ngơi, con bạch tượng ấy đi vòng quanh nơi Bà nằm 3 vòng rồi chui vào hông phía bên phải của bà.

Khi Bà Mahāmāyādevī đang nằm mộng, đó cũng là lúc Đức-Bồ-tát thiên-nam Setaketu chuyển kiếp thiên- nam (chết) ở cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên), đồng thời với đại-quả-tâm thứ nhất đồng sinh với thọ hỷ, hợp với trí-tuệ, không cần tác-động làm phận sự tái- sinh đầu thai vào lòng mẫu-hậu Mahāmāyādevī, nhằm vào ngày thứ năm canh chót đêm rằm tháng sáu (âm- lịch).

Khi ấy, Bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī có tuổi thọ được 55 năm 6 tháng 20 ngày⁽¹⁾. Ngay lúc ấy, trái đất rùng mình rung chuyển và có 32 hiện tượng xảy ra chưa từng thấy bao giờ. Chư-thiên, phạm-thiên trong 10 ngàn thế giới chúng-sinh vô cùng hoan hỷ loan báo tin lành rằng:

“Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đã tái-sinh rồi!”

¹ Theo bộ Samantacakkhudīpanī.

Quân sư bà-la-môn đoán mộng

Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī đã trải qua giấc mộng lành và sau khi tỉnh dậy, bà đến chầu Đức- vua Suddhodana và tâu trình lên Đức-vua về giấc mộng vừa qua. Sáng sớm hôm sau, Đức-vua Suddhodana bèn truyền lệnh cho mời nhóm Bà-la-môn quân sư vào triều yết kiến. Sau khi thiết đãi và ban thưởng xong, Đức-vua bèn tường thuật lại giấc mộng canh chót đêm trước của Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī cho nhóm quân sư Bà-la-môn nghe, để họ cùng nhau tiên đoán.

Đức-vua truyền hỏi rằng:

• Thưa quân sư, giấc mộng như vậy có ý nghĩa như thế nào? Xin quý quân sư tâu cho Trẫm được rõ.

Một vị Bà-la-môn trưởng bèn tâu rằng:

• Muôn tâu Đại-vương, xin Đại-vương an tâm, Chánh- cung Hoàng-hậu đã thụ-thai, thai-nhi không phải là Công- chúa mà chắc chắn là Thái-Tử, Bậc cao thượng nhất.

Nếu Thái-tử sống trong triều thì sẽ là Đức Chuyển- luân Thánh-vương trị vì thiên-hạ có 4 biển làm ranh giới.

Nếu Thái-tử bỏ cung điện đi xuất gia, thì sẽ là Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác cao thượng nhất trong toàn cõi-giới chúng-sinh.

Oai lực kiếp chót của Đức-Bồ-tát

Từ khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót tái- sinh đầu thai vào lòng mẫu-hậu, do oai lực của Đức-Bồ- tát Chánh-Đẳng-Giác, nên ngày đêm tứ Đại-Thiên- vương theo hầu, để tỏ lòng cung kính, không phải theo hộ trì Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī, bởi vì, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót có oai lực phi thường, nên không có một ai có thể làm hại Bà được.

Mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có giới- đức tự nhiên, nên Bà không phải đến hầu vị Đạo-sư Kāḷadevila để xin thọ giới như trước đây nữa. Thân và tâm của Bà thường an-lạc.

Tâm tham muốn trong dục lạc không hề phát sinh và khi Đức-vua Suddhodana nhìn thấy Bà liền phát sinh đại-thiện-tâm trong sáng, nên Đức-vua rất tôn trọng Bà.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác phát triển và tăng trưởng ở trong bào thai mẫu-hậu, như ở trong một căn phòng sạch sẽ và sang trọng. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác ngồi kiết già như vị Pháp-sư đang ngồi trên pháp-tòa, cho đến khi tròn đủ 10 tháng.

Đức-Bồ-tát đản-sinh

Bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī biết gần đến ngày đản-sinh Thái-tử, theo truyền thống, Bà đến chầu Đức-vua Suddhodana bèn tâu rằng:

• Muôn tâu Bệ hạ, thần thiếp xin phép trở về cố quốc Devadaha để sinh hạ Thái-tử.

Đức-vua Suddhodana chuẩn tấu lời xin của Bà và truyền lệnh cho các quan sửa sang đường sá bằng phẳng, trang hoàng đẹp đẽ từ kinh-thành Kapilavatthu cho đến kinh-thành Devadaha, để tiễn đưa Chánh-cung Hoàng- hậu Mahāmāyādevī trở về cố quốc. Đức-vua còn truyền lệnh làm một chiếc kiệu mới thật sang trọng để cho Bà Chánh-cung Hoàng-hậu ngự đi.

Mọi việc đều chuẩn bị sẵn sàng, Chánh-cung Hoàng- hậu Mahāmāyādevī được thỉnh ngự lên chiếc kiệu, các quan khiêng chiếc kiệu đi từ kinh-thành Kapilavatthu đến kinh-thành Devadaha.

Trên đường, khi đoàn người vừa đến khu vườn Lumbinī, hôm ấy, thật tuyệt vời! Cả muôn hoa đều đua nở và muôn chim cùng ca hót như hân hoan đón mừng một sự kiện trọng đại. Bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī muốn dừng kiệu lại, ghé vào khu vườn Lumbinī để du lãm.

Chư-thiên, chư phạm-thiên tụ hội

Khi bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī ngự vào khu vườn Lumbinī, hôm ấy chư-thiên, chư phạm- thiên tụ hội tại khu vườn và cả vạn thế giới chúng-sinh vui mừng reo hò rằng:

“Hôm nay, tại khu vườn Lumbinī này, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác sẽ đản-sinh ra đời khỏi lòng bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī.”

Chư-thiên, chư phạm-thiên, tay cầm những món quà từ cõi trời như vật thơm trời, những đóa hoa trời, nhạc trời trỗi lên để cúng dường Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác, cùng với những chiếc lọng trắng che phủ khắp không gian.

Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī ngự đến một cây Sāla có thân to, cành cây đầy hoa đang nở rộ. Khi bà đứng đưa cánh tay phải lên, thì cành cây tự nhiên sà xuống, bà đưa tay nắm lấy cành cây với tư thế dáng đứng vững vàng và trong tư thế dáng đứng này sẽ đản sinh ra Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng.

Khi ấy, các quan, các cung nữ che màn xung quanh nơi Bà đang đứng. Bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahā- māyādevī đứng trong tư thế dáng đứng vững vàng.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng đản-sinh ra đời khỏi lòng bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī bằng đôi chân ra trước, rồi xuôi hai tay,

toàn thân mình sạch sẽ ra sau, một cách suôn sẽ an lành cả Đức-Bồ-tát lẫn mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát vào ban ngày thứ 6, nhằm ngày rằm tháng tư (âm-lịch). Khi ấy, hai dòng nước ấm và lạnh từ trên hư không chảy xuống làm cho sạch sẽ thân hình của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác và mẫu-hậu của Đức-Bồ-tát.

Khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng vừa ra khỏi lòng bà Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī, trước tiên 4 vị Đại-phạm-thiên có thiện-tâm trong sạch, không bị ô nhiễm bởi phiền-não, mỗi vị cầm mỗi chéo tấm lưới bằng vàng đón nhận Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác xong, rồi đưa trước mặt bà Chánh-cung Hoàng- hậu Mahāmāyādevī và tâu rằng:

• Muôn tâu Chánh-cung Hoàng-hậu, kính xin Bà phát sinh đại-thiện-tâm hoan hỷ! Đây là Thái-tử của Bà, cũng là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng kiếp chót, sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, Đức-Bồ-tát là Bậc Đại-phước có nhiều oai lực nhất trong toàn cõi tam-giới chúng-sinh muôn loài.

Sau đó, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng từ trên tay 4 vị Đại-phạm-thiên được trao sang cho 4 vị Tứ Đại-thiên-vương đón tiếp bằng tấm da mềm mại, một lần nữa, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng từ trên tay 4 vị Tứ Đại-thiên-vương được trao sang cho các quan đón tiếp bằng tấm vải trắng tinh.

Khi ấy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng từ trên tay các quan, bước xuống đạp trên mặt đất bằng đôi bàn chân bằng phẳng. Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng đứng quay mặt nhìn về hướng Đông, chư- thiên và nhân-loại dâng hoa cúng dường Đức-Bồ-tát, rồi tán dương ca tụng rằng:

• Kính bạch Đức Đại-nhân, tất cả chúng-sinh trong hướng này, Ngài là Bậc cao thượng nhất, không có một ai cao thượng hơn Ngài.

Tiếp đến, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng quay mặt nhìn về hướng Nam, …, hướng Tây, …, hướng Bắc, …, hướng Đông Nam, …, hướng Tây Nam, …, hướng Tây Bắc, …, hướng Đông Bắc, trong tám hướng, mỗi hướng chư-thiên và nhân-loại đều dâng hoa cúng dường Đức-Bồ-tát, rồi tán dương ca tụng rằng:

• Kính bạch Đức Đại-nhân, tất cả chúng-sinh trong hướng này, Ngài là Bậc cao thượng nhất, không có một ai cao thượng hơn Ngài.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cúi mặt nhìn xuống hướng dưới, rồi ngẩng mặt nhìn lên hướng trên, chư- thiên, chư phạm-thiên đều dâng hoa tán dương và ca tụng:

• Kính bạch Đức Đại-nhân, chư-thiên, chư phạm-thiên hướng trên này, Ngài là Bậc cao thượng nhất, không có chư-thiên, chư phạm-thiên nào cao thượng hơn Ngài.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng đứng nhìn về hướng Bắc rồi bước đi 7 bước, bước đầu tiên Đức- Bồ-tát bước bằng chân phải. Khi Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác cao thượng bước đi, Đức-vua trời Phạm- thiên cầm chiếc lọng màu trắng che cho Đức-Bồ-tát, Đức-vua Suyāma cầm quạt lông, còn ba thứ khác là đôi hia, gươm báu, vương miện, mỗi Đức-vua trời cầm mỗi thứ đi theo sau Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng.

Đó là năm báu vật của lễ phong Vương.

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng dừng lại ở bước chân thứ 7. Khi ấy tất cả chư-thiên, chư phạm- thiên đều bảo với nhau rằng:

“Bây giờ, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng sẽ truyền dạy những lời tối quan trọng.”

Đức-Bồ-tát truyền dạy lời tối quan trọng đầu tiên

Tất cả đều im lặng, chờ lắng nghe, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác cao thượng dõng dạc truyền dạy rằng:

“Aggo' ham' asmi lokassa! Jeṭṭho' ham' asmi lokassa! Seṭṭho'ham' asmi lokassa! Ayamantimā jāti.

Natthi dāni punabbhavo.⁽¹⁾”

“Ta là Bậc cao-cả nhất, trong toàn cõi tam-giới chúng-sinh!

Ta là Bậc vĩ-đại nhất, trong toàn cõi tam-giới chúng-sinh!

Ta là Bậc tối-thượng nhất, trong toàn cõi tam-giới chúng-sinh!

Kiếp này là kiếp chót của ta.

Ta không còn tái-sinh kiếp nào khác nữa! ”

Chư-thiên, chư phạm-thiên và nhân-loại vô cùng hoan hỷ, đồng thanh tán dương ca tụng Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác cao thượng.

7 Người và vật đồng sinh với Đức-Bồ-tát

Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác đản-sinh ra đời, đồng thời có người và vật gồm có 7 loại cùng sinh với Đức- Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác:

1. Công-chúa Bhaddakaccānā gọi Yasodharā (là công-chúa của Đức-vua Suppabuddha và Chánh-cung Hoàng-hậu Amittādevī xứ Devadaha).
2. Hoàng-tử Ānanda (Hoàng-tử của ông hoàng Amitto- dana dòng Sakya là hoàng đệ của Đức-vua Suddhodana).
3. Channa (quan giữ ngựa).

¹ Dīghanikāya, Mahāvaggapāḷi, Mahāpadānasutta.

4. Kāḷudāyī (vị quan cận thần).
5. Ngựa báu Kaṇḍaka.
6. Cây Mahābodhirukkha (cây assattha mọc trong rừng Uruvelā sau này trở thành cây Mahābodhirukkha của Đức-Phật Gotama).
7. Bốn hầm vàng, kho báu trong kinh-thành Kapilavatthu.

Sau khi Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác Thái-tử đản- sinh ra đời tại khu vườn Lumbinī, Chánh-cung Hoàng- hậu Mahāmāyādevī cùng Thái-tử ngự trở về lại kinh- thành Kapilavatthu.

Đầu thai sinh làm người có 4 hạng người

Sự tái-sinh đầu thai sinh làm người có 4 hạng người, và có sự hiểu biết qua ba thời-kỳ khác nhau như sau:

1. Hạng người thường và chư Bồ-tát thanh-văn-giác hạng thường khi tái-sinh đầu thai sinh làm người hoàn toàn không biết cả ba thời-kỳ:

• Không biết thời-kỳ tái-sinh đầu thai vào lòng mẹ.
• Không biết thời-kỳ đang ở trong lòng mẹ.
• Không biết thời-kỳ sinh ra đời khỏi lòng mẹ.

2. Chư Bồ-tát Đại-thanh-văn-giác kiếp chót khi tái- sinh đầu thai sinh làm người chỉ biết một thời-kỳ và không biết hai thời-kỳ:

• Trí-tuệ biết thời-kỳ tái-sinh đầu thai vào lòng mẹ.
• Không biết thời-kỳ đang ở trong lòng mẹ.
• Không biết thời-kỳ sinh ra đời khỏi lòng mẹ.

3. Chư Bồ-tát Tối-thượng thanh-văn-giác và chư Đức- Bồ-tát Độc-Giác kiếp chót khi tái-sinh đầu thai làm người biết được hai thời-kỳ và không biết một thời-kỳ:

• Trí-tuệ biết thời-kỳ tái-sinh đầu thai vào lòng mẹ.

• Trí-tuệ biết thời-kỳ đang ở trong lòng mẹ.
• Không biết thời-kỳ sinh ra đời khỏi lòng mẹ.

4. Chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác kiếp chót khi tái-sinh đầu thai làm người biết rõ cả ba thời-kỳ:

• Trí-tuệ biết rõ thời-kỳ tái-sinh đầu thai vào lòng mẹ.
• Trí-tuệ biết rõ thời-kỳ đang ở trong lòng mẹ.
• Trí-tuệ biết rõ thời-kỳ đản-sinh ra đời khỏi lòng mẹ.

Như trường hợp Thái-tử Siddhattha là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt kiếp chót, khi tái- sinh đầu thai sinh làm người chắc chắn sẽ trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ biết rõ cả ba thời-kỳ:

• Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ biết rõ thời-kỳ tái-sinh đầu thai vào lòng mẫu-hậu Bà Chánh- cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī.
• Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ biết rõ thời-kỳ đang ở trong lòng mẫu-hậu, như ở trong căn phòng sạch sẽ sang trọng, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng- Giác ngồi kiết già, như một vị Pháp-sư ngồi trên pháp tòa và mẫu-hậu của Ngài cũng biết được Ngài nữa.
• Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ biết rõ thời-kỳ đản-sinh, khi mẫu-hậu của Ngài đang đứng trong tư thế vững vàng, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác sinh ra bằng đôi chân ra trước, xuôi hai tay toàn thân mình ra sau một cách suôn sẻ an toàn, như vị Pháp-sư bước xuống pháp tòa.

Đó là trường hợp đặc biệt của Đức-Bồ-tát Chánh- Đẳng-Giác kiếp chót chắc chắn sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Còn các hạng người khác như: hạng người thường, chư

Bồ-tát thanh-văn-giác, chư Bồ-tát Đại-thanh-văn-giác kiếp chót, chư Bồ-tát Tối-thượng thanh-văn-giác kiếp chót, chư Đức-Bồ-tát Độc-Giác kiếp chót đều không biết thời-kỳ sinh ra đời khỏi lòng mẹ, bởi vì, khi sắp sinh ra, thai nhi bị nhào lộn quay đầu xuống dưới, để cái đầu ra trước, thân mình ra sau, chịu đau đớn sợ hãi, tâm không còn bình tĩnh. Do đó, những hạng người ấy không biết thời-kỳ sinh ra đời khỏi lòng mẹ.

Tích vị Đạo-sĩ Kāḷadevila

Đạo-sĩ Kāḷadevila chứng đắc 8 bậc thiền⁽¹⁾, chứng đắc ngũ thông⁽²⁾ tam-giới, là vị Tôn-sư của Đức-vua Suddho- dana. Hôm ấy, vị Đạo-sĩ Kāḷadevila độ ngọ trong cung điện của Đức-vua Suddhodana xong, liền lên cõi trời Tam-thập-tam-thiên nghỉ trưa trong một lâu đài, ngồi nhập thiền để hưởng sự an-lạc trong thiền-định.

Sau khi xả thiền, vị Đạo-sĩ ra đứng trước cửa, nhìn thấy Đức-vua Sakka cùng chư-thiên-nam, chư-thiên-nữ hoan hỷ vui mừng reo hò một cách khác thường, không giống như mọi ngày, vị Đạo-sĩ bèn hỏi rằng:

• Này quý vị chư-thiên! Sao hôm nay quý vị vui mừng hoan hỷ, reo hò ca hát vui vẻ khác thường như vậy. Quý vị có thể nói cho bần đạo nghe được không?

Chư-thiên bạch rằng:

• Kính bạch Ngài Đạo-sĩ, hôm nay Thái-tử của Đức- vua Suddhodana đã sinh ra đời rồi. Khi Thái-tử trưởng thành sẽ từ bỏ cung điện đi xuất gia và sẽ trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác, thuyết pháp Chuyển-Pháp-luân

¹ 8 bậc thiền: 4 bậc thiền sắc-giới và 4 bậc thiền vô-sắc-giới.

² Ngũ thông: Đa-dạng-thông, nhãn-thông, nhĩ-thông, tha-tâm-thông, tiền- kiếp-thông.

tế độ cho chúng-sinh: nhân-loại, chư-thiên và phạm- thiên có cơ hội được lắng nghe chánh-pháp, rồi thực- hành theo chánh-pháp dẫn đến sự chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết- bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

Đó là nguyên nhân làm cho chúng tôi vui mừng vô cùng hoan hỷ, reo hò ca hát khác thường như vậy!

Sau khi lắng nghe chư-thiên trả lời như vậy, vị Đạo-sĩ Kāḷadevila liền từ cõi Tam-thập-tam-thiên hiện xuống cõi người, đi vào cung điện của Đức-vua Suddhodana, Đức-vua cung kính đón tiếp, thỉnh mời ngồi chỗ cao quý, Đức-vua đảnh lễ xong, ngồi một nơi hợp lẽ.

Khi ấy, vị Đạo-sĩ Kāḷadevila bèn hỏi rằng: